Nghệ sĩ Việt Nam

Họa sĩ Phạm Khanh: Giờ này tranh ở đâu?23. 09. 15 - 11:23 am

Phạm Long - Ảnh: Phạm Long cung cấp

Phan Tại vẽ chân dung họa sĩ Phạm Khanh. Sơn dầu, khổ: 60×40 cm, năm 1958. Họa sĩ Phạm Khanh cùng quê với Phan Tại, hơn Phan Tại 5 tuổi, chơi thân và đã khuyên Phan Tại thi vào Mỹ thuật Đông Dương). Nguồn ảnh: TỪ ĐIỂN HOẠ SĨ VIỆT NAM, nxb Mỹ Thuật 2008

 Là ngôi sao băng vụt sáng trên vòm trời Mỹ thuật Đông Dương thời kỳ 1935-1945, được Victor Tardieu xem như một “phát hiện” tại triển lãm Salon Hà Nội 1936 với 30 tranh do đích thân Tardieu lựa chọn (trong khi các họa sĩ đã tốt nghiệp MTĐD được chọn nhiều nhất mỗi người cũng chỉ dăm ba bức), Phạm Khanh (1915-1969) vụt nổi lên như một họa sĩ “vẽ chân dung tài năng lớn” (portraitiste de grand talent) và “đứng đầu trong các nghệ sĩ thuộc loại hình này”.

Cô gái Cao Miên, tranh Phạm Khanh

Phạm Khanh cũng vẽ tranh phong cảnh. Chì than (fusain) và chì sáp màu nâu gạch (sanguine) là các chất liệu ông ưa dùng nhất bên cạnh pastel, màu nước và sơn dầu. Các phòng tranh trên toàn cõi Đông Dương thời kỳ này liên tục mời ông bày tranh (Hà Nội, Sài Gòn, Phnom Penh). Ông cũng viết nhiều bài báo về mỹ thuật trên tờ bán nguyệt san Thế Kỷ ở Hà Nội những năm 1950-1953.

Tại một triển lãm có bày tranh của Phạm Khanh, tại Hà Nội

Trên báo Tinh Hoa số ra ngày 24 Avril 1937, họa sĩ Nguyễn Đỗ Cung – tốt nghiệp MTĐD khóa 1929-1934, tổng thư ký SADEAI, viết về triển lãm của Phạm Khanh năm 1937 ở Hà Nội, có đoạn: “… Những hình bán thân ấy thật đã hoàn toàn, tưởng không có lời khen nào quá đáng, những vẻ mặt gân guốc, nhanh nhẹn lạ lùng mà không cầu kỳ, đó là những cái chốt của cuộc triển lãm này và là cái biệt tài của họa sĩ Phạm Khanh.”

.

.

Hiện nay, tại Việt Nam, các tác phẩm của Phạm Khanh chỉ còn lưu lại trên sách báo tư liệu liên quan tới các cuộc triển lãm của ông, chứ các bộ sưu tập cá nhân và bảo tàng mỹ thuật tại Việt Nam đều không đâu có tranh nguyên bản của Phạm Khanh, thật là điều đáng tiếc vậy!

Liệu có hy vọng tìm được tranh của Phạm Khanh trong các bộ sưu tập tư nhân tại Pháp không? (Thắc mắc này quả thực là muốn có ý riêng hỏi cụ chuyên gia Nghệ Thuật Xưa :-))

* * *

Phác thảo chân dung Phạm Khanh

– 1915: sinh ra tại Tiên Lữ, Hưng Yên
– 1929-1933: Học sinh trường Bưởi, Hà Nội
– 1935-1936: dự bị Cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương, Hà Nội
– Tháng 12-1936: có 30 tranh (đề tài người mạn ngược xứ Bắc Kỳ) bày trong triển lãm tại “SALON 1936”, Hà Nội
– Tháng 4-1937: Triển lãm “Salon d’Exposition de M Pham Khanh” tại Hà Nội (khoảng 100 tranh)
– Tháng 9-1938: Triển lãm “Salon d’Exposition de Pham Khanh” tại Pnom-Penh, Cambodia;
– Tháng 12-1938: triển lãm cá nhân “Exposition Pham Khanh”, Nhà hát Thành phố Sài Gòn, Sài Gòn
…

Tại một triển lãm tranh Phạm Khanh tại Hà Nội, 1937

* * *
Một số cá nhân và cơ quan ở Hà Nội và Đông Dương từng sở hữu tranh của Phạm Khanh (thông tin đang được kiểm chứng và/hoặc sẽ tiếp tục bổ sung):

– Ông Thống sứ Bắc Kỳ Yves Charles Châtel (tranh “Những con ngựa” và nhiều bức khác)
– Ông Georges Coedès, Giám đốc Trường Viễn Đông Bác Cổ Pháp, EFEO (tranh “Thiếu nữ Mường”)
– Ông Emile Henry (?), Giám đốc ngân khố Đông Dương (tranh “Em nhỏ Mán ở Tả Pan”)
– Ông Guillemain, Khâm sứ Cao Miên (tranh “Ông sư nhập định”)
– Ông Bringuier, Hiệu trưởng Trường Doudart de Lagreé, Pnom-Penh, Cambodia (tranh “Vị sư già cầu nguyện buổi chiều”)
– Ông Claude Bourrin (tranh “Chân dung ông Claude Bourrin”)
– Ông công sứ Andre Rinkenbach (tranh “Thi sĩ già người Mường”)
– Trường Viễn Đông Bác Cổ/ Bảo tàng Louis Finot (05 tranh, do đích thân Giám đốc Georges Coedès chọn mua, trong đó có bức “Thầy mo Mán mặc lễ phục”)
– Nhiều gia đình người Pháp tại Đông Dương, trong đó có thể có:
– gia đình ngài Henri G. Rivoal – Quyền Thống đốc Nam Kỳ/ M’le Gouverneur p.i. de la Cochichine
– gia đình ngài Alfred Bourrin – Giám đốc Văn phòng trung ương về du lịch Đông Dương/Directeur du Bureau central du Tourisme Indochinois)
– tin mới nhất: tại gia đình họa sĩ Trần Lương hiện có tranh của họa sĩ Phạm Khanh

Khung cảnh một triển lãm chung của Phạm Khanh và Phạm Tú. Bức ảnh có ghi dòng chữ: “Kính tặng phòng triển lãm thứ II của 2 anh em họ Phạm”

Ý kiến - Thảo luận

Bài đã đăng

• Thông báo Chương trình Triển lãm Summer Fest 2024 tại SOI ART CENTER Ha Long Bay - Thông tin từ Ban tổ chức (03/04/2024)
• LỤC QUỐC NHƯỢNG: “Tôi muốn dùng ít nhất mà nói được nhiều nhất!” -  (25/03/2024)
• Mở cửa cùng Tuấn Sư: “Không hiểu gì đâu, mặt trông ngu lắm!” - An Lê (20/12/2023)
• NGUYỄN ĐOAN NINH: Cười cười, Khóc khóc, Cười cười… - Vũ Lâm (14/04/2023)
• Vài cảm nghĩ nhanh sau khi xem triển lãm solo của Trần Quang Đại - Ace Le (10/04/2022)
• “Nàng Thơ trong tranh”: tại Hà Nội, mỗi nàng một vẻ - Ban Tổ chức (22/01/2021)
• "ĐI GIỮA HAI THẾ KỶ": lâu lắm mới có một khai mạc đông vui và nhiều cảm xúc đến thế - Bài: Tịch Ru - Ảnh: Tịch Ru, Dương Khánh Tùng và Đinh Ngân (28/10/2020)
• ĐI GIỮA HAI THẾ KỶ: một triển lãm quý của cô Mộng Bích - Họa sĩ Mộng Bích (09/10/2020)
• Duy Hòa: một cuộc tìm bắt bóng mặt trời - Ace Lê (03/10/2020)
• BÓNG MẶT TRỜI của Duy Hòa - Họa sĩ Duy Hòa (27/09/2020)

» Xem tiếp...