Tiêu điểm

Từ chuyện Yemen nghĩ đến phận nước bé08. 01. 18 - 5:53 pm

Sáng Ánh

“1 người chết ở New York bằng 10 người chết ở London, 100 người chết ở châu Âu và 1000 người chết ở đâu đó” là thước đo thông dụng của truyền thông Hoa Kỳ. Chuyện này cũng dễ hiểu, khi ta ngồi buôn chuyện thì 1 con bé nhà bên mới có bồ sẽ đáng nói hơn 10 con bé ở ngoài đường, hơn 100 con bé khác mới có bồ ở trong quận, và 1000 con bé mới có bồ ở khắp thành phố. Tuy nhiên, nếu nguồn tin “1 con bé ở hẻm X của Brooklyn mới có bồ” mà đến cả Cầu Giấy hay phố nào Myanmar, Phi Châu cũng xôn xao thì mới là bất thường. Tình trạng hiện nay của truyền thông thế giới là như vậy. Quan tâm hay không quan tâm của Tây phương trở thành quan tâm hay không quan tâm của mọi người.

Một nghiên cứu năm 2007 về giai đoạn 1968-2002 trên các đài TV chính của Mỹ đã thử tìm thước đo này trong lãnh vực thiên tai. Bao nhiêu người chết thì đáng được đề cập, và sơ đồ dưới đây cho thấy 1 người thiệt mạng vì núi lửa ngang với 39.000 người chết đói. Núi lửa phun khói rất ăn hình, còn em bé bụng ỏng nằm chỏng chơ coi rất kém thẩm mỹ.

.

Họa đồ thứ nhì cho thấy 1 người chết vì tai nạn tại Âu Châu đáng nói đến bằng 91 người tại khu vực Thái Bình Dương:

.

Một ví dụ về khủng hoảng nhân đạo năm 2017 trên thế giới bất toàn này là tại Yemen sau tròn 1.000 ngày nội chiến. Yemen xa vời với mọi nơi, kiểu như Cộng hòa Dân chủ Congo, trong 10 năm có biến thiệt mạng 3 triệu người mà không ai hay biết. Nội chiến tại Congo là trong một khu vực mất tiệt, giữa những thế lực mù mờ, các quốc gia chẳng ai rõ tên thì làm sao nói đến. Yemen “may” hơn là nằm trong một khu vực chiến lược, Trung Đông chứ không phải Trung Phi, và giằng co là giữa những quyền lợi tên tuổi võ lâm. Ngày 13. 12. 2017 chẳng hạn, đại sứ Hoa Kỳ tại Liên Hiệp Quốc là bà Nikki Haley đã mời quần hào báo chí đến một nhà kho của căn cứ Anacostia-Bolling tại Washington D.C. xem một cái xác tên lửa to đùng. Theo bà, đây là một tên lửa do Iran tiếp tế cho phiến quân Houthi tại Yemen được bắn từ bên kia biên giới về hướng phi cảng Ryadh tại Ả-rập Saudi nhưng được phòng không bắn hạ kịp thời. Bà phát biểu:

“Hãy cứ thử tưởng tượng nếu tên lửa này mà bắn vào phi cảng Dulles hay JFK, hay các phi cảng tại Paris, London, Berlin. Cuộc chiến chống hành động tấn công của Iran sẽ là cuộc chiến của toàn thế giới”.

.

Vậy là hãy cứ thử tường tượng hành khách đáp Tân Sơn Nhất, Nội Bài hay Đào Viên-Đài Bắc, Xích Lư Giác-Hương Cảng, Suvarnabhumi-Bangkok phải ngưng mua hàng miễn thuế Duty Free để tìm hầm trú ẩn.

Ngày 28. 12. 2017, hai phi vụ của liên minh Saudi-UAE (Tiểu vương quốc Ả Rập thống nhất) đánh khách đi chợ (không miễn thuế) tại tỉnh Taez, Yemen, giết 54 người mua bán và nguyên một gia đình 14 người khác tại tỉnh Hodeidah. Máy bay là sản xuất tại Anh quốc và bom ném là mua của Mỹ, có hóa đơn tử tế chứ không phải là giấm dúi. Liên minh Saudi được Hoa Kỳ, Anh và Pháp yểm trợ về mặt kỹ thuật, như tiếp liệu trên không. Số tử vong vì bom đạn và giao tranh đến giờ lên trên 10.000 người nhưng đây không phải là quan ngại chính của Liên Hiệp Quốc hay các tổ chức nhân đạo quốc tế. Tình trạng là 20 triệu người khó khăn về nguồn nước ngọt, 8 triệu người lâm cảnh đói kém và 1 triệu người bị nạn dịch tả lây lan khi Yemen bị Saudi hoàn toàn phong tỏa. Tại Congo, hay Nam Sudan chẳng hạn, số thường dân chết vì bị cắt cổ, đâm chém, bắn giết chỉ là một thiểu số nhỏ trong số người thiệt mạng, phần lớn là bởi thiếu ăn, thiếu thuốc do hoàn cảnh hỗn loạn, vây hãm, di tản, bồng bế tỵ nạn. Đây mới là vũ khí tàn sát tập thể loại công hiệu rất cao, rẻ mà bền bỉ, để mặc chúng nó chết từ từ.

Đám tang tập thể tại Sanaa, sau một phi vụ ném bom, ảnh từ trang này.

Yemen là quốc gia Ả Rập nghèo nhất, bị Anh quốc đô hộ, trải qua thời kỳ độc lập phân chia Nam Bắc rồi thống nhất. Nguồn gốc của chiến tranh Yemen thì rất phức tạp. Sau Mùa xuân Ả Rập, chính quyền độc tài chuyên chế và thân Tây phương của tổng thống Saleh bị phân hóa, ông này phải ra đi, nhượng lại quốc gia cho ông phó là Hadi. Chính quyền lâm thời Hadi, cũng thân với Tây phương, là chính quyền được quốc tế công nhận. Loạn Houthi (sắc tộc) thì đã có từ lâu, nhân dịp này bành trướng. Ông Saleh thấy thời cơ bèn quay về hiệp thương với đám Houthi, khiến ông Hadi phải chạy sang Saudi cầu cứu. Cứ thế giằng co, mấy hôm trước, ông Saleh đổi ý, muốn chuyển sang thương thuyết với Saudi, bèn bị đồng minh Houthi giết!

Chiến binh Houthi với dao quắm truyền thống. Ảnh từ Los Angeles Times.

Yemen hiện có 2 phe chính. Một bên là Houthi – phong trào sắc tộc và tôn giáo. Phong trào này không hẳn là do Iran xúi giục nhưng chỉ có thể dựa vào Iran. Phe kia là Saudi, tự cho mình là ông trùm của khu vực. Trong tranh chấp hiện nay, Tây phương ủng hộ Saudi là tất nhiên. Nhưng hãy cứ thử tưởng tượng lập luận kiểu bà đại sứ Haley, nếu mấy thập niên trước, hoàng tộc Saudi bị một phong trào nào đó lật đổ và ngược lại, chế độ quân chủ Iran yên vị, thì sao? Thì ngày nay Tây phương chắc chắn sẽ tiếp tục bán súng cho Iran và buôn dầu, lên án chế độ Saudi và một cái hỏa tiễn họ bắn đi vu vơ sẽ được mang sang Washington D.C. bày làm bằng chứng để kết luận cuộc chiến chống Saudi là cuộc chiến của toàn thế giới.

*

(Để đọc các bài do Sáng Ánh viết, các bạn vào phần tìm kiếm, mục tác giả, và gõ vào nhé)

*

Về khu vực Trung Đông:

- Chuyện Syria: chỉ vì ở cạnh “cậu ấm”

- Chuyện Syria: anh Hai, anh Ba, anh Tư, và anh rể

- Chuyện Syria: Lắm mối tối nằm không

- Huyền thoại Do Thái trở về nhà: Đố ai dám cãi nào

- Ai mới là người Do Thái chính hiệu?

- Huyền thoại thứ nhì: 2000 năm nếu quay lại, đất nào cũng phải là đất hoang

- Tiền đề thứ ba: huyền thoại (khổng lồ) tự vệ trước hiểm họa (của tí hon)

- Ái phi Israel: nặc nô thừa thông minh nhưng thiếu công bằng

- Kỷ lục Ai Cập: Mùa xuân sang có 720 án tử hình

- ISIS giặc cờ đen (phần 1): Trên cái nền rối tinh của Hồi giáo

- ISIS giặc cờ đen (phần 2): Bởi thế giới cần có hung thần

- Người Kurd: dân tộc chỉ có núi là bạn

- Bưu thiếp Trung Đông: Ra ngõ gặp Clooney

- Bưu thiếp Trung Đông: Cô gái Chiclets

- Bưu thiếp Trung Đông: Vô địch thế giới

- Bưu thiếp Trung Đông: Hàng cơm tùy hỉ

- Bưu thiếp Trung Đông: Có sao nói vậy

- Bưu thiếp Trung Đông: Vô mao bất nghì

- Bưu thiếp Trung Đông: Bữa Pork Adobo – cơm thịt heo kho

- Bưu thiếp Trung Đông: Người ở Lebanon

- Bưu thiếp Trung Đông: Giấc trưa đất thánh

- Người tỵ nạn Syria: gánh nặng đè ngay trong xóm

- Vô lý! Tại sao Hoa Kỳ lại để cho ISIS bán dầu cho Israel qua trung gian Turkey?

- Israel giúp Al Nusra thành công,
Hoa Kỳ chống ISIL thất bại

- Tamara Chalabi, tá điền không dùng trà

- (I)Rắc Bình Vương Ahmed Chalabi, người lừa cả Mỹ

- Ginane thăm Baghdad

- Mặc burqini + đọc Syria Speaks + một quả dưa chuột = đi gặp công an

- Hồi giáo thành “khủng bố” từ khi nào (bài 1): từ gợi tình xem thành đe dọa

- Hồi giáo thành “khủng bố” từ khi nào (bài 2): khi không ưa nữa thì thành hà khắc và bạo chúa

- Hồi giáo thành “khủng bố” từ khi nào (bài 3): cười cũng chết mà ngu ngơ cũng chết

- Tẩy chay Oscar, ra Trafalgar chiếu cũng tốt

- Chuyện ăn mặc của phụ nữ Hồi giáo: đừng căn cứ vào trùm khăn và che mặt…

- Đời không đơn giản, thế mới phải đi tỵ nạn

- Chuyện ông Bernadotte chết ở Jerusalem

- Từ chuyện Yemen nghĩ đến phận nước bé

- Bác tài Bashar và cuốc xe Ghouta

- Vụ nhà báo bị phanh thây:
Chuyện trong nhà chơi dao với nhau

- Cao nguyên Golan (phần 1): Golan ở đâu? Golan của ai?

- Cao nguyên Golan (phần 2): Ba món quà ngon của Mỹ

- Có Do hay không có Do? Trả lời bạn hung898

- Cấm thịt heo trong đạo Do Thái

- Israel với Hamas: tiếc đã muộn rồi

Ý kiến - Thảo luận

17:07 Friday,16.2.2018 Đăng bởi:  Lê Thành
cảm ơn bác SA luôn sắc sảo, hóm hỉnh. Không có humor chắc khó sống. Nhân tiện, hôm rồi đọc tin Nga thấy  nói máy bay Mỹ bắn làm thiệt mạng một số lính đánh thuê Nga (có người mới bắn súng lần đầu) trong 1 vụ mà Mỹ cho là định đánh vào 1 cơ sở SX dầu mỏ ở Syria. Truyền thông cho rằng Mỹ muốn vạch giới tuyến (Nga chắc muốn đánh boundless kiểu VC) rõ rệt trên
...xem tiếp
17:07 Friday,16.2.2018 Đăng bởi:  Lê Thành
cảm ơn bác SA luôn sắc sảo, hóm hỉnh. Không có humor chắc khó sống. Nhân tiện, hôm rồi đọc tin Nga thấy  nói máy bay Mỹ bắn làm thiệt mạng một số lính đánh thuê Nga (có người mới bắn súng lần đầu) trong 1 vụ mà Mỹ cho là định đánh vào 1 cơ sở SX dầu mỏ ở Syria. Truyền thông cho rằng Mỹ muốn vạch giới tuyến (Nga chắc muốn đánh boundless kiểu VC) rõ rệt trên chiến trường này. Mẹ của người tử nạn Nga thì cho rằng con mình đã không được cư xử như man, vì đài báo TW ko đưa tin này. Có bài viết Nga có vẻ ngụ ý Kremli dùng chiến thuật chiến tranh bán quy ước, đội quan tư nhân tham chiến, nên không nói rõ về thiệt hại (trừ chiến công?). 
2:01 Tuesday,13.2.2018 Đăng bởi:  SA
@ Lê Thành

Thời chiến tranh VN, Mỹ còn chế độ quân dịch và điều này ảnh hường đến tất cả các gia đình có con đến tuổi nghĩa vụ, con số tham chiến rất cao, đến 550.000 và không chừa giai cấp nào.
Sang đến Afghanistan, Irak thì đã là chế độ hiện dịch (tình nguyện). Tầng lớp sĩ quan thì chỉ mong trổ tài thời loạn để mà thăng tiến, ta không nói đến. Phần bin
...xem tiếp
2:01 Tuesday,13.2.2018 Đăng bởi:  SA
@ Lê Thành

Thời chiến tranh VN, Mỹ còn chế độ quân dịch và điều này ảnh hường đến tất cả các gia đình có con đến tuổi nghĩa vụ, con số tham chiến rất cao, đến 550.000 và không chừa giai cấp nào.
Sang đến Afghanistan, Irak thì đã là chế độ hiện dịch (tình nguyện). Tầng lớp sĩ quan thì chỉ mong trổ tài thời loạn để mà thăng tiến, ta không nói đến. Phần binh sĩ là giai cấp lao động, thiểu số, thất nghiệp, vào quân đội để học nghề, kiếm sống và tiếng nói của họ bé bỏng nên dư luận thờ ơ.
Số người Mỹ tham chiến thấp hơn, 150.000, vì quốc phòng tư hữu hóa, cách dịch vụ doanh trại, cơm nước, bảo trì vũ khí... đều là đấu thầu tư nhân, dùng người nước ngoài hay địa phương. Số đánh thuê rất cao, tại Iraq có lúc bằng số quân nhân Mỹ. Họ đảm trách phần an ninh doanh trại,  an ninh lãnh thổ, hộ tống di chuyển v.v. lính Mỹ chỉ lo phần tác chiến, hành quân.Kỹ thuật thời nay đã giảm bớt thiệt hại nhân mạng Hoa Kỳ (drone) nên ta không thiệt hại thì ta bớt lương tri, máy bay không người lái bắn chết bao nhiêu ta thây kệ, các "phi công" này oanh kích địch từ bang Colorado, xong phi vụ thì họ về nhà và gia đình họ không lăn tăn ông lão, trẻ con  nào trúng hỏa tiễn ở đâu.
Thời VN, truyền thông ít bị kiểm soát hơn bởi quân đội. Đây là một bài học lớn của cuộc chiến này, thí dụ nay máy bay quân đội chở xác về không được quay phim chụp hình. Hiện có 2000 lính Mỹ ở Syria nào ai để ý. Tại Trung Phi đến khi thiệt hại dư luận mới biết là có quân Hoa Kỳ.
Vì thế nên 1 khủng bố lái xe đâm mấy người trên phố Tây phương rúng động hơn ngày ngày ném bom tấn ở chỗ nào chết tiệt. Chiến lược khủng bố này để nhắc nhở dư luận là chúng tôi đang ăn bom đấy và không có hỏa tiễn phòng không thì chúng tôi sang Tây thuê xe để đâm bộ hành.
Lương tri gắn liền với thiệt hại và thông tin. Nếu ta không mất gì thì ta không phản đối. Nếu ta còn không biết là có chiến tranh thì ta phản đối cái gì? 

(Đề nghị gõ chữ tiếng Việt có dấu và không viết tắt)

Bài đã đăng

» Xem tiếp...

Tìm kiếm

Tiêu đề
Nội dung
Tác giả

CMT mới nhất

» Xem tiếp