Tiêu điểm
Bát chiết yêu07. 06. 19 - 3:20 pm
Trịnh Bách
Chiết yêu có nghĩa là gẫy ở lưng. Bát chiết yêu là bát có chỗ thắt vào ở ngang hông.
Ngày nay ít ai còn biết rằng nguyên thủy nó được gọi là bát thủy tiên, vì làm ra với hình dáng như vậy để trồng thủy tiên. Chỗ bầu tròn dưới eo thắt để giữ rễ, và để rễ định hình. Như vậy dù lá có mọc dài lên mấy thì cây cũng không bị ngả. Còn chỗ thắt eo là để củ thủy tiên có chỗ tựa vào mà không lọt xuống đáy bát làm hỏng rễ.
Bát thủy tiên
Bán thủy tiên ở chợ Đồng Xuân Tết 1905
Về sau này khi bắt đầu chơi thủy tiên trở lại người ta làm ra cái cốc thủy tinh cho thủy tiên, để chơi rễ. Người Hà Nội sành sõi ngày xưa không chơi rễ thủy tiên, mà chơi rễ thiết mộc lan. Cả hai đều được trồng trong bát có nước.
Bát thiết mộc lan
Về sau người ta còn dùng bát chiết yêu để ăn bún thang. Cho bún vào bát đến ngang chỗ thắt eo, và các món bầy (trứng gà rán mỏng thái sợi, lườn gà luộc xé sợi nhỏ, giò lụa thái sợi và ruốc tôm) chia làm bốn phần đều nhau trên bún. Rắc chút rau răm lên chính giữa rồi chan nước dùng. Chỉ cho nhước dùng dấp dấp ngang mặt mấy thứ bầy thôi. Không được để nước lõng bõng quá mặt mấy món bầy này…
Bát bún thang
Cách bầy bát bún thang
*
Các bài tương tự của cùng tác giả:
- Nguồn gốc các mũ Phật giáo phổ thông ở Việt Nam
- Tết Trung thu
- Lễ phục Việt Nam, bài 1: Âu phục?
- Lễ phục Việt Nam một thời: Áo dài
- Tết người Bắc ở Sài Gòn xưa
- Áo dài Việt: từ năm thân tới hai thân
- Vẽ lại chân dung các vua triều Nguyễn: cần kỹ lưỡng, không nên tùy tiện
- Ăn vặt đơn giản: mía ướp hoa bưởi
- Cháo Huế
- Về nền văn hóa Hán Nôm
- Trâm anh thế phiệt
- Áo dài Cát Tường
- Những điều thất truyền: từ “con đĩ đánh bồng” tới chiếc đèn lồng màu đỏ
- Phuở ê! Phuở ê!
- Hủ tiếu và Tả pín lù
- Bát chiết yêu
- Khôi phục đồ chơi Trung Thu cổ truyền
Hồi thập niên 60 mới vô Nam, trong gia đình còn nghe tiếng.... bát chiết yêu, chít eo nghe hấp dẫn, to lớn gì đó.... hòng phân biệt cái bát ăn cơm nhỏ hơn, để đựng đồ ăn hoặc cháo nóng... húp q
...xem tiếp