Gẫm & Bình

Các danh họa có “thuổng” nhau không? 19. 12. 11 - 6:29 am

Lý Đợi

Danh họa Picasso từng nói: “Các họa có tài thì bắt chước. Các họa sĩ vĩ đại thì ăn cắp”. Nhưng đến cả câu này Picasso cũng “nói sau” Oscar Wilde, người từng viết: “Các nhà văn giỏi thì vay mượn. Các nhà văn vĩ đại thì ăn cắp”. (Nguyên văn: Good writers borrow. Great writers steal.)

Bài viết ngắn này được thực hiện với mấy lý do sau đây:
1. Với một nền hội họa còn manh mún như Việt Nam, việc họa sĩ kế thừa, ảnh hưởng hay vay mượn một số nét kỹ thuật của ai đó là chuyện khá bình thường. Trong khả năng “kiến họa” còn sơ khai của bản thân, tôi chưa tìm ra một trường hợp họa sĩ Việt Nam nào được xem là nhà phát kiến hay trong sạch hoàn toàn;

2. Cần minh định rõ giữa việc kế thừa, ảnh hưởng hay vay mượn với tranh giả, tranh gian vốn rất phổ biến tại Việt Nam. Một họa sĩ tỏ rõ sự kế thừa, ảnh hưởng hay vay mượn… mà ai cũng biết, thông qua việc ký tên vào tranh, thì chắc cái hại cho bản thân họ là nhiều hơn cái lợi. Trong khi người làm tranh giả và trang gian xảo thì bản thân họ luôn có lợi, cái hại đổ về các tác giả đã ký tên chịu trách nhiệm trước đó;

3. Cần hiểu rằng lịch sử hội họa thế giới tuy rất dài, nhưng những bậc thầy phát kiến ra sự riêng biệt thì rất hiếm thấy, nên phần đông còn lại là đi theo lối mòn, ảnh hưởng xa gần với nhau;

4. Tuy là vậy, nhưng đây không hẳn phản ánh quan điểm của tôi về chuyện họa sĩ có nên thuổng của nhau hay không?

Cũng xin mượn các thông tin từ bạn và là thầy của tôi để đưa ra đây một số trường hợp giống nhau giữa các danh họa, thậm chí đại danh họa, nhưng tôi không bình luận hay khẳng định là họ có thuổng nhau hay không? Tôi chỉ muốn nói rằng, trước mỗi trường hợp được xem là giống nhau, hãy cẩn thận và bình tĩnh tìm hiểu ngọn nguồn lạch sông, biết đâu sẽ nhận ra điều thú vị cho bản thân mình.

1) “Họ hàng” giữa Michelangelo – Rafael – Manet, đọc bài này

2) “Huynh đệ” Giorgione – Titian – Manet, xem những hình dưới đây:

Tác phẩm “Schlummernde Venus” (Vệ Nữ nằm yên) của Giorgione (1477–1510), sơn dầu trên bố, 108 x 175cm, vẽ khoảng 1508 và 1510.

Tác phẩm “Venus of Urbino” (Vệ Nữ ở Urbino) của Titian (1490–1576), sơn dầu trên bố, 119 x 165cm, vẽ năm 1538.

Tác phẩm “Olympia” của Édouard Manet (1832–1883), sơn dầu trên bố, 130 x 190cm, vẽ năm 1863.

3) Vermeer có giống Pieter de Hooch?

4) Turner và Monet:
J. Turner, Nước cạn trên bãi biển Calais (1835)

C. Monet, Ấn tượng – Mặt trời mọc (1872 – 1873)

5) Picasso và Yanagawa Shigenobu (1787 – 1832) – đệ tử của Hokusai (1760 – 1849):

Nhân nói đến Hokusai, giang hồ có thể tìm xem cuốn này: Japonisme: The Japanese Influence on Western Art Since 1858, tham khảo, để thấy phong cách Nhật Bản đã được phương Tây “cảm hứng” và vay mượn như thế nào kể từ năm 1858?

6) Salvador Dali “theo gót” Leonardo Da Vinci:

7) Salvador Dali “thân thiết” với Piero Della Francesca và Vermeer:

(Bố cục, thế ngồi của Madona, vỏ ốc treo quả trứng được nhại từ Piero della Francesca thượng dẫn; còn tấm vải ở góc phải trên cùng được nhái từ Vermeer)

8 ) Damien Hirst – nghệ sĩ đương đại giàu nhất hiện đang sống – liên tiếp bị kết tội đạo tác phẩm.

Năm 2009, khi được hỏi: “Các nghệ sĩ khác tấn công ông vì ông xài ý tưởng của họ. John LeKay nói các đầu lâu là ý tưởng của anh ta. John Armleder đã vẽ các bức tranh chấm. Có người lại nói Walter Robison đã vẽ các bức tranh xoắn ốc trước ông. Vậy ông nói sao?”
Damien Hirst đã trả lời: “Đ.m. tất cả chúng nó!” (Nguyên văn: Fuck ’em all!)

– La Hán phòng, 18. 12. 2011

Chia sẻ:

Bài đã đăng

• Ballet Kẹp Hạt Dẻ: Giáng Sinh mới có, năm nào cũng phải xem - Willow Wằn Wại (20/12/2023)
• HỎA MÙ NFT VIỆT: lạm thuật ngữ, lạm danh xưng, lạm định giá - Ace Le (15/08/2021)
• Điệu nhảy chết người (phần 2):
  Múa bụng mỗi người một phách - Willow Wằn Wại (11/08/2021)
• “XEM ĐÊM” để thấy những điều không thấy được trong ánh sáng ban ngày - Phó Đức Tùng (15/07/2020)
• Về SKETCH phác thảo, SKETCH ký họa, và SKETCH+ - Hải Kiên (13/06/2020)
• Young Sen lên voi và xuống chó
  Bức số 5: Đám cưới - lui lược dịch từ trang của Sotheby’s (21/02/2020)
• Young Sen lên voi và xuống chó
  Bức số 4: Buổi triển lãm ở New York - lui lược dịch từ trang của Sotheby’s (28/01/2020)
• Young Sen lên voi và xuống chó
  Bức số 3: Buổi diễn tại Luân Đôn - Lui dịch từ Sotheby’s (10/01/2020)
• Young Sen lên voi và xuống chó
  Bức số 2: Mổ tử thi trong trường Y - Soi lược dịch từ trang của Sotheby's (04/01/2020)
• Young Sen lên voi và xuống chó
  Bức số 1: Young Sen rời quê - Soi lược dịch từ trang của Sotheby's (26/12/2019)

» Xem tiếp...