Thần thoại qua tranh

Jason và đội thám hiểm Argonauts (phần 1): Bi kịch mẹ kế và cừu chở quá tải07. 12. 14 - 6:58 pm

Pha Lê

Sau Hercules, tích hấp dẫn mà ai cũng nên biết là tích kể về cuộc phiêu lưu tìm bộ lông cừu vàng của anh hùng Jason và đội thám hiểm Argonauts. Và như bao tích Hy Lạp khác, vạn sự khởi đầu ở một nơi xa lắc.

Ông Athamas – vua xứ Boeotia – may mắn cưới được Nephele, một nàng tiên mây. Athamas và Nephele có với nhau cặp sinh đôi một trai một gái rất dễ thương tên Phrixus và Helle. Ông vua có phúc thế thì yên vị đi cho sướng, nhưng không, sau một thời gian Athamas chán Nephele nên tống nàng vào ngục rồi cưới một cô khác tên Ino.
 

“Athamas và Nephele”, hình do Henry Justice Ford vẽ minh họa cho cuốn “Tales of Troy and Greece” xuất bản năm 1907.

Ông vua và Ino có thêm hai đứa con trai, và Ino rất ghét con riêng của chồng. Theo chế độ thì Phrixus vẫn đường đường chính chính là con trai cả, là người thừa kế ngai vàng. Khi nào Phrixus còn thở thì con của Ino sẽ chẳng bao giờ được làm vua. Nàng Nephele chẳng còn cách nào khác ngoài khấn Hera phù hộ con mình.

Và cũng may mà Nephele khấn, vì dì ghẻ Ino không những ghét mà còn lập mưu giết hại Phrixus. Bà mẹ kế bí mật hong khô hết mầm bắp trong kho của quốc gia, khiến nông dân trồng bắp không thành, và năm đó đất nước lâm vào nạn đói. Lúc vua Athamas cử lính đi hỏi tiên tri xem làm cách nào để cứu dân, Ino hối lộ người truyền tin để anh này nói dối rằng vị tiên tri bảo vua phải giết đưa con trai cả tế cho thần thì nạn đói mới chấm dứt.

Ông vua tưởng thật bèn lôi Phrixus vào đền để giết. May mắn cho cậu bé, Hera vốn thông cảm cho các bà vợ bị chồng hắt hủi để yêu em khác (do Zeus là chúa lăng nhăng), nên Hera đã dặn các vị thần Olympia để mắt giúp đỡ Nephele và các con. Vì thế trước khi Athamas kịp giết hoàng tử, sứ giả Hermes cử con cừu đực có bộ lông vàng óng bay xuống cứu cậu bé, sau đó con cừu bay tới đón luôn em gái song sinh Helle và chở hai anh em đến một xứ xa xôi hòng trốn bà mẹ kế. Phrixus tới nơi an toàn, còn cô em xun rủi ôm không chặt con cừu nên bị té xuống biển chết.

“Phrixus và Helle, Jun Shiozawa. Tranh tích của Jun thường thì lúc nào cũng nhã, nhìn mát mắt. Tuy nhiên con cừu trong tấm này thì ngoài sừng cong ra là nom rất giống con bò

 

“Phrixus và em gái Helle”, tranh vẽ tường khoảng năm 70 Công Nguyên. Đây là một trong hàng ngàn bức tranh vẽ tường cổ của thành phố Pompeii.

Con cừu chở Phrixus tới xứ Colchis, sau đó chàng hoàng tử – với sự cho phép của Hermes – giết cừu quý và dâng bộ lông vàng cho vua Aeetes, người trị vì của đất nước này. Ông Aeetes thế là gả một đứa con gái cho Phrixus, giúp cậu có chốn trú thân sung túc, thoát khỏi tay bà mẹ kế Ino.

Vậy là bộ lông cừu nằm ngoan tại Colchis, chờ tới ngày Jason đến cuỗm mình về Hy Lạp.

Khuyến mãi: kết cục của Ino

Tuy không liên quan gì đến tích Jason sau này, nhưng đã biết về Ino thì xem xét luôn kết cục của bà mẹ kế cho rồi.

Ino vốn là em của Semele – mẹ của thần rượu Dionysus (tên La Mã: Bacchus). Sau khi Zeus sinh Dionysus từ đùi ra, nhiều người đã chuyền tay nuôi giúp thần rượu  khôn lớn, và một trong những người đó là Ino.
 

“Ino và bé Bacchus”, Richard Wyatt, 1850.

 

“Ino và bé Bacchus”, Joshua Reynolds, thế kỷ 19. Chắc vì đây là thần rượu nên Ino cho ăn nho chứ không cho bú ké sữa.

Khổ cho Ino, bà thần Hera vốn đã chẳng ưa gì nàng, giờ nàng lại còn vô ý vô tứ nuôi giùm con riêng của chồng Zeus. Thế là Hera nổi khùng, phù phép khiến vua Athamas bị điên. Ông vua giết chết đứa con đầu tiên mà mình có với Ino, sau đó dí tới đứa kế. Ino sợ quá bèn ôm con nhảy xuống biển.

“Cơn điên của Athamas”, Arcangelo Migliarini, 1801. Ông vua đã túm lấy và giết đứa con đầu, Ino hốt hoảng cản mà không kịp, đang ôm đứa sau chuẩn bị nhảy xuống biển. Để chứng minh rằng Athamas có vấn đề, họa sĩ vẽ thêm cảnh 3 nàng Erinyes (thần báo thù, chuyên khiến người phàm bị điên) đang hành hạ cái đầu của ông vua.

 

“Cơn điên của Athamas”, John Flaxman, thế kỷ 18. Nhìn mặt Ino rõ đau khổ khi thấy chồng giết con.

Một số bản nói Zeus thấy tội và biết ơn Ino đã nuôi con dùm nên biến hai mẹ con Ino thành thần. Một số bản thì nói Zeus chỉ cứu được phần hồn của hai người, sau đó hai mẹ con lởn vởn ngoài biển phù hộ cho thủy thủ nên được các thủy thủ sùng bái.

Nhìn chung ở thế giới các thần, đẹp quá thì khiến Zeus để ý, còn vô ý tứ chọc giận các nữ thần là phải chuẩn bị tâm lý để chịu khổ!

*

Còn tiếp

*

Jason và đội thám hiểm Argonauts:

- Jason và đội thám hiểm Argonauts (phần 1): Bi kịch mẹ kế và cừu chở quá tải

- Jason và đội thám hiểm Argonauts (phần 2): Người hùng mang một chiếc xăng-đan

- Jason và đội thám hiểm Argonauts (phần 3): Việc đầu tiên là giúp cả Nữ nhi quốc có bầu

- Jason và đội thám hiểm Argonauts (phần 4): Giết oan vua, mất Hylas, và đuổi quái điểu

- Jason và đội thám hiểm Argonauts (phần 5): Dùng bồ câu lừa đá, né cảnh nhạy cảm, gặp đúng con “ông lông cừu”

- Jason và đội thám hiểm Argonauts (phần 6): Khi chân dài độc dược yêu người hùng

- Jason và đội thám hiểm Argonauts (phần 7): Rùng mình chân dài giết người chặt xác vì tình nhân

- Jason và đội thám hiểm Argonauts (phần 8): Kết cục lãng nhách của bậc thầy độc dược