Trường phái

Câu chuyện màu xanh (lá cây)

Đó là màu của sinh thái, và cũng là màu của một số họa sĩ. Đứng thứ hai trong số các màu yêu thích của người Pháp, nhưng màu xanh lá cũng khiến nhiều diễn viên sợ hãi, và màu này không tồn tại trong tiếng Nhật. Màu nào là màu yêu thích của bạn? […]

Ý kiến - Thảo luận

23:20 Sunday,29.12.2013

Đăng bởi:  GẤU MÒE VĨ ĐẠI

@ Hieniemic:
"Trong 4 ngôn ngữ Á Đông màu xanh dương và xanh lá không được phân biệt rõ ràng lắm. Bản thân tiếng Việt là ví dụ: màu "xanh" phải có thêm thành phần bổ ngữ phụ đi kèm để chỉ nó là xanh "lá cây" hay xanh "nước biển"."
************************
Lúc đầu bạn viết thế này nên mình mới liệt kê những chữ trên để chỉ ra việc mỗi màu đều có tên gọi riêng ( tức là phân biệt rõ ràng với nhau).
Còn về Thanh Thảo thì theo mình nhớ nó được dùng chỉ các loại cỏ già có màu xanh biếc ( ngả lam sắc - thường vào tiết thu, đông), nhìn cả mảng cỏ giống như 1 nền trời dưới mặt đất vậy. Còn nếu chỉ loại cỏ non ( màu xanh lá cây - mùa đang đâm chồi nảy lộc) thì người ta dùng từ khác... vậy nên bạn dùng vd này để suy luận rằng chữ "thanh" được dùng cho cả màu xanh da trời, cả màu xanh lá cây thì nhầm lẫn rồi.
Đem tiếng Việt ra ví dụ lại càng bất cập hơn vì bản thân tiếng Việt có thể gọi thẳng theo tên thứ được lấy làm mẫu vật như tiếng anh ( Màu Cam - Orange, Màu Lam - Blue, Màu Cỏ Úa, Màu Lá Mạ, Màu Tro, Màu Hạt Dẻ...), các từ chỉ màu sắc được thêm vào để giúp người nghe định vị được màu được nói đến nằm ở dải màu nào một cách dễ dàng vì ko phải ai cũng từng thấy qua thứ được lấy làm mẫu màu ( Màu Vàng Cam, Màu Xanh Lam, Màu Xanh Cỏ Úa, Màu Xanh Lá Mạ, Màu Xám Tro, Màu Nâu Hạt Dẻ).
 
Còn việc gọi chung chung màu sắc theo màu đại dại kèm bổ ngữ là cách gọi dân dã ( do xưa kia không phải ai cũng thuộc hết các chữ, và nói ra chưa chắc ai cũng hiểu. Mặt khác không phải ai cũng phân biệt được rõ ràng các màu).
Điều này không chỉ xảy ra ở châu Á mà ngôn ngữ thông tục của châu Âu cũng thế ( nhất là với đàn ông họ thường gọi cả dải màu tương tự bằng 1 màu đại diện).
Nếu dựa vào cách gọi thông tục để đánh giá rằng màu sắc này hoặc khác trong ngôn ngữ ( nền văn hóa) đó không phân biệt rõ ràng thì rất là phiến diện.
 
 
 

16:48 Sunday,29.12.2013

Đăng bởi:  Hieniemic

Gấu Mòe: hehe, mình đang nói tới hiện tượng 1 chữ dùng để chỉ 2 màu, chứ không nói tới chuyện 1 màu có nhiều chữ để chỉ các sắc độ khác nhau. 2 chuyện này là 2 chuyện khác biệt, nhỉ. Chuyện nhiều chữ chỉ nhiều sắc độ tiếng nào nó cũng có mà, còn chuyện 1 chữ nhập nhằng giữa 2 cái blue green thì có lẽ ít gặp nhỉ. :D

23:06 Saturday,28.12.2013

Đăng bởi:  GẤU MÒE VĨ ĐẠI

Tàu có chữ 綦 ( Kỳ - Xanh Nhạt), 蒼 ( Thương - Xanh Nhợt), 綠 ( Lục), 青 ( Thanh - Da Trời), 藍 ( Lam), 碧 ( Bích, Ngọc Bích), 翠 ( Thúy - Xanh Thẳm), 黤 ( Yểm - Xanh Hơi Đen), 紺 ( Cám - Xanh Thẫm ( dark blue)), 緫 ( Thông - Xanh Đen), 鷖 ( Ê - Xanh Đen), 黝 ( Ửu - Xanh Đen)...
Ngoài ra còn 靛 ( Điện - Thuốc Nhuộm Xanh), 萋 ( Thê - Cỏ Xanh), 蔥 ( Thông - Cây Hành, Màu Xanh), 穟 ( Toại - Mạ Xanh Rờn) nữa... Nói chung nhiều lắm, cũng đặt theo đủ loại từ trời, nước, các loại đá, ngọc, cây cối, kim loại... của các vật dụng hay cảnh, chắc không thiếu thứ gì đâu...

19:17 Saturday,28.12.2013

Đăng bởi:  Hieniemic

Trong 4 ngôn ngữ Á Đông màu xanh dương và xanh lá không được phân biệt rõ ràng lắm. Bản thân tiếng Việt là ví dụ: màu "xanh" phải có thêm thành phần bổ ngữ phụ đi kèm để chỉ nó là xanh "lá cây" hay xanh "nước biển".
Có thể bảo rằng tiếng Tàu cũng vậy, chữ Hán 青 (thanh) là xanh "dương" cũng được (thanh thiên, thanh hải) mà xanh "lá" cũng xong (thanh thảo). Tuy vậy, tiếng Tàu còn có thêm 绿 (lục - giản thể) nhằm để chỉ riêng màu lá.
Hàn và Nhật cũng vậy. Mình không biết tiếng Hàn trừ cách tra hangul nhưng mà theo wiki thì cái từ 푸르다 (pureuda) cũng có nghĩa là xanh và cũng phải chơi thêm bổ ngữ giống tiếng mình, thêm cái 하늘 (haneul - trời) để chỉ xanh "trời" và 숲 (sup - rừng) để chỉ xanh "rừng". Dĩ nhiên là cùng hệ Sinosphere nên Hàn cũng dùng cái hanja 靑 (biến thể của 青 thanh - Hàn đọc là cheong) để chỉ màu "thanh". Vd cái nhà Xanh của tổng thống Hàn kêu là Thanh Ngõa Đài.
Nhân vật chánh nói tới trong bài của chúng ta là Nhật cũng rứa. Nhật dùng chữ kanji 青 (thanh - âm Hán Nhật đọc là sei hoặc shou) để chỉ cái màu mà tiếng Nhật gọi là ao. Danh từ ao hay tính từ aoi đều để chỉ cái màu "thanh" lập lờ: aoi sora là trời xanh mà aoi take là trúc xanh. Tiếng Nhật cũng có một từ là midori, người Nhật dùng chữ Hán 緑 (lục - ryoku) cho nghĩa này. Về sau này thì chữ midori trong tiếng Nhật hiện đại được gán cho nghĩa màu green, màu vert theo kiểu phân loại của phương Tây, nhưng theo wiki biên thì ban đầu nghĩa của màu này chỉ là 1 sắc của màu ao thôi. Chữ midori dùng cho quần áo giày dép xe cộ này kia, nhưng đèn báo giao thông màu xanh thì lại được gọi bằng chữ ao, rau xanh thì cũng dùng chữ ao.
Xét lại phải chăng có sự mập mờ vì hai sắc xanh này nằm sát kế nhau trên quang phổ cầu vồng khả kiến?
Mọi người quan tâm tới vấn đề ngôn ngữ này có thể xem thêm trên trang: http://en.wikipedia.org/wiki/Distinction_of_blue_and_green_in_various_languages không chỉ nói về 4 ngôn ngữ Á Đông trên mà còn nhiều ngôn ngữ khác.

18:17 Saturday,28.12.2013

Đăng bởi:  mở ngoặc

Cảm ơn Hieniemic và Soi ! Bác nào biết tiếng Nhật giúp vụ này cái nhỉ ? tò mò quá..

18:01 Saturday,28.12.2013

Đăng bởi:  admin

@ Mở Ngoặc và Hieniemic: Soi đã sửa rồi nhé. Cũng là một phần lỗi Soi đấy, khi đọc cũng hơi thắc mắc nhưng rồi lại bỏ qua :-). May có Hieniemic hỏi lại. Cảm ơn bạn nhiều. Soi sẽ rút kinh nghiệm cho lần sau nhé hai bạn. Thân mến,


17:36 Saturday,28.12.2013

Đăng bởi:  mở ngoặc

à mà màu xanh lá trong tiếng Nhật là midori à ? thế thì mình cũng thua luôn ! Chắc phải hỏi tác giả gốc bài này là bác Daphné Bétard hay là bác sử học Michel Pastoureau là người vừa ra nguyên một cuốn sách nói về màu xanh lá vậy ! Khó nhỉ !

17:27 Saturday,28.12.2013

Đăng bởi:  mở ngoặc

ui , mình vừa nhìn kỹ lại bản gốc, chính xác phải dịch là “không tồn tại trong tiếng Nhật” (n’existe pas en Japonais). Còn vì sao thế thì phải nhờ bạn nào biết tiếng Nhật vậy. Rất cảm ơn bạn đã phát hiện ra lỗi này. Sorry mình đã nhìn không kỹ chỗ này. Đọan này họ viết hoa tòan bộ nên mình cũng... hoa cả mắt :).

4:46 Saturday,28.12.2013

Đăng bởi:  Hieniemic

Cho mình hỏi ké với, cái vế "màu này không tồn tại ở Nhật Bản" ở câu đầu tiên nên hiểu theo nghĩa nào bây giờ nhỉ?
Nghĩa là trong tiếng Nhật không có màu xanh? (chắc hem phải nghĩa này vì màu xanh lá là midori).
Nghĩa là trong tranh khắc gỗ truyền thống của Nhật hem có xài màu xanh? (chắc cũng không phải, google Hokusai phát ra một đống tranh Phú Sĩ sơn, hoa anh đào từa lưa có màu xanh bạt ngàn bát ngát, điển hình đây: http://www.csse.monash.edu.au/~jwb/ukiyoe/fujifrom.gif)
Nghĩa là người Nhật hem thích màu xanh (hem thích bận đồ xanh? hem thích ăn đồ màu xanh? hem thích uống nước màu xanh? (trà xanh thì sao?)...) Thật tình cái vế này tối nghĩa quá!

Tìm kiếm

Tiêu đề
Nội dung
Tác giả