Đăng bởi:  Linh Cao

Mình chơi thân 15 năm nay với một gia đinhf hoạ sỹ. Anh vẽ sơn mài sơn dầu, chị lo nội chợ- đưa con đi học - và hàng ngày vẽ tranh lụa. Chính là nhà anh Trần Thành đã lên bài trên Soi, do anh Bùi Hoài Mai đưa. Chị Dung thích nấu ăn, chửi tục và trồng hoa. Mình chẳng thích gì bằng ngồi bên khuôn cửa hướng ra hồ Thanh Nhàn nhà anh chị, mắt nhoè dần vì đám cây hoa um tùm và đám lụa căng phác thảo chị đang kỳ cọ vẽ. Mỗi bức tranh là một góc tâm hồn chị, đôn hậu và êm đềm. Mình được xem rửa- đi nét- nhuộm mầu- rồi lại rửa. Mình cũng được xem dán giấy dó, bồi- miết phẳng- chờ khô- rồi bóc ra... Nhân đọc các cmt của mọi người, mình cũng góp thêm một đôi nhận xét, về nghề.
Thứ nhất, trong bồi tranh lụa, hồ là tối thượng. Ngày xưa chạy bom Mỹ làng nghề chạy chum hồ trước chum gạo sau. Vì hồ đã được ngâm lâu thối inh ỏi và hết cả thối rồi, thì trong vắt toàn tinh của tinh của tinh gạo...tốt thôi rồi. Công thức pha chế thì mình tịt ngóm, nhưng đoan chắc hồ tốt sẽ làm lụa và dó dính vào nhau êm ru, đàn hồi, thấm thiết, nhất quyết bền lâu.
Thứ 2, thớ lụa thường co vào, nên khi bóc bồi ra khỏi tấm mica hoặc tấm ván phẳng, bao giờ tranh cũng cong tự nhiên vào trong phần lụa( có nghĩa là phần giays dó ở ngoài, đúng như khi ta cuốn tranh lụa cho vào ống). Điều này lý giải tranh lụa Tầu cổ- phần lớn là tranh trục, khi muốn xem mới rút khỏi ống trải ra và luôn đi kèm 2 thanh chặn 2 đầu nặng chịch bằng gỗ trắc chạm trổ thơ phú vân vi- mà nói rộng hơn là các loại tranh lụa cuộn cất đi, thuòng bền bỉ giữ mầu hơn là treo phanh phui ép trong khung kính. Lớp bồi cũng được thoải mái yên ả hơn, lớp lụa cũng được nâng niu ôm ấp hơn...
Với tranh lụa to đùng ngã ngửa vẽ mô-đéc sau này, mình nghĩ sẽ có nhiều cách để tạo hiệu ứng kính mờ, xem tranh qua sự mờ ảo của mầu và lụa, chứ không ai buồn ngắm mãi chút tươi thắm mặn mà kín đáo, hoặc vẻ đep chân quê nữa. Tự đề tài nó bó hẹp kỹ thuật, cho nên phải đúng tạng nào mới ra được một hoạ sỹ vẽ lụa. Chị Dung là thần tượng để mình ngắm, khi mất niềm tin vào những con người nghiệt ngã bon chen thái quá. Để tìm lại đúng chất tranh Việt, nhất thiết phải đi qua lụa .
Còn thì ai muốn lao vùn vụt ra với thế giới, thì cứ kệ họ thôi. Càng rộng chỗ hi hi