Soi học

Bài học Chủ nhật: Dionysus - Bợm nhậu chính hiệu

    Thời Hy Lạp có đánh nhau, hiếp dâm, xây thành, thì cũng sẽ có… nhậu. Người Hy Lạp tìm ra cách làm rượu cách đây khoảng 6500 năm. Nghe thì lâu vậy chứ tính ra không lâu bằng việc sinh con đẻ cái, đánh nhau, hay săn bắn; chưa nói đến chuyện 6500 […]

Ý kiến - Thảo luận

18:23 Tuesday,22.11.2016

Đăng bởi:  Margaritt Elrea

Zeus thề có sông Styx chứng minh sẽ làm điều mà công chúa Semele mong muốn. Đến lúc Semele nói muốn chứng kiến Zeus trong hình tượng quyền lực như ở Olympus thì Zeus không chối được nữa, đành làm.

10:18 Wednesday,12.11.2014

Đăng bởi:  Pha Lê

Nghe Anh Nguyễn phân tích cũng thấy thích luôn :) cảm ơn Anh Nguyễn đã quan tâm

10:18 Tuesday,11.11.2014

Đăng bởi:  Anh Nguyễn

Chị Pha Lê ơi, em rất thích cái tính hai mặt (dual nature) của Dionysus đó, vừa nam vừa nữ, vừa thần thánh vừa con người, vừa đem lại niềm vui (như rượu) vừa gây ra sự điên rồ mất kiểm soát (cũng như rượu.) Lúc Dionysus còn nhỏ Hera sai bọn Titans đem xé xác ra, Rhea lại làm hồi sinh lại, người ta cho là biểu tượng cho việc tỉa cành nho khi trồng để ra quả ngọt hơn. Motif bị xé nhiều mảnh - ghép lại - hồi sinh này rất giống thần Orisis Ai Cập. Lúc Dionysus chui vào đùi Zeus lần hai ứng với mùa đông cây nho nằm ngủ. Mùa xuân lá nho trổ trên giàn thì cũng là lúc các môn đệ của Dionysus tổ chức hội hè rượu nho đình đám. Chính vì thế mà người ta còn gọi Dionysus là vị thần twice-born (sinh hai lần) giống quả nho trải qua hai thử thách mới thành rượu nho vậy. Chữ ~nusa trong tên của ổng còn có nghĩa là "cái cây" nữa.

10:00 Tuesday,11.11.2014

Đăng bởi:  Pha Lê

@Anh Nguyễn: Chị cũng chả dám nói là mình biết rõ nguồn gốc về tại sao người Hy Lạp cổ thần thánh hóa rượu nho. Nhưng sơ sơ về Dionysus là vầy:

1. Họa sĩ thích vẽ Dionysus "bợm" mặt phệu bèo nhèo. Nhưng thực chất, theo nhiều bản cổ, Dionysus là vị thần...ẻo lả, nhìn rất giống con gái. Ông có phải là "tàn dư" của thời mẫu hệ hay không thì chả ai biết, nhưng rượu nho hình thành từ khoảng 6000 - 5000 năm trước nên thời điểm cũng gọi là ngấp nghé. Cơ bản thì Dio không phải nom như bợm giống tranh, rất nhiều bản cổ nói ông đẹp, trẻ trung, như con gái. Có vùng còn thờ Dionysus như một vì thần bảo trợ cho tình yêu đồng giới.
2. Dio cũng có thời phải lông bông đây đó hoàn thành chiến tích, khổ nạn như Hercules vậy. Sau đó mới được công nhận thành thần. Tuy nhiên truyện về mấy cuộc phiêu lưu của Dionysus bị thất lạc khá nhiều, giờ chỉ còn lại mẩu vụn vặt, ít người thích đọc, ít có tranh vẽ.
3. Dio từng là nhà tiên tri, thần của sự thật (uống rượu vào, say xỉn, phun ra hết những gì mình nghĩ?) và chắc tại rượu khiến người uống nói tùm lum như "lên đồng" nên gán chức tiên tri chi Dio cũng không vô lý lắm. Có giả thuyết cho rằng Dio là gốc gác của Apollo (cũng là nhà tiên tri) nhưng sau này bị tách ra.

2:29 Tuesday,11.11.2014

Đăng bởi:  Anh Nguyễn

Zeus có rất nhiều con trai với phụ nữ phàm trần (Hercules, Perseus, etc.) nhưng tại sao chỉ có Dionysus đứng trong hàng ngũ 12 vị thần tối cao trên đỉnh Olympus?

Theo giả thuyết của tôi (không biết có giống ai không,) đó là vì biểu tượng về Dionysus chiếm một phần quan trọng trong đời sống của người dân Hy Lạp. Đối với họ, rượu nho là một thức uống thần kỳ (vì những tác động đặc biệt của nó lên hệ thần kinh) song quá trình quả nho biến thành rượu vẫn là một điều bí ẩn lớn mà họ chưa giải mã được.

Sự ra đời và phục sinh của Dionysus theo tôi chính là một thứ "manifestation" của quá trình quả nho hóa thành rượu nho. Dionysus sinh ra từ người mẹ phàm trần Semele (quả nho), được nuôi nhờ tiên mưa ở Nysa (nho nhờ nước mưa lớn lên), nhưng được sự can thiệp thần thánh (divine intervention) từ Zeus (lên men), quả nho Semele cũng vì thế hy sinh, lại trải qua một sự đổi thay kì bí trong đùi Zeus, thoát khỏi nguồn gốc phàm trần để hóa thành một vị thần có khả năng làm con người điên loạn (như khi trừng phạt Lycurgus -rượu có thể khiến người uống mất kiểm soát.) Những câu chuyện xoay quanh Dionysus theo tôi chính là một cách thần thánh hóa rượu nho. Tôn giáo thờ Dionysus chính là thờ rượu vậy.

Không những Dionysus là đứa con trai á thần duy nhất có trong 12 vị thần tối cao mà còn là người trẻ nhất. Điều này có thể được giải thích vì rượu nho xuất hiện muộn hơn các hiện tượng tự nhiên (biển cả, sấm chớp, sinh đẻ,...) trong lịch sử Hy Lạp.

Chị Pha Lê vào cho em ý kiến với :D

15:29 Tuesday,10.4.2012

Đăng bởi:  Bacchus

Lão già cưỡi lừa không phải là Dionysus mà là Silenus - sư phụ của Dionysus.

Trong tất cả đám lâu la theo Dionysus, Silenus già nhất, thông thái nhất và cũng say bét nhè nhất, đến nỗi lê không nổi, phải cưỡi lừa, hoặc nhờ bọn Satyrs dìu. Đặc điềm của lão này là có đôi tai ngựa, và đôi khi cũng có cả đuôi và đôi chân ngựa nữa.

14:51 Tuesday,10.4.2012

Đăng bởi:  Dim

Bức "Tuổi trẻ của Bacchus", "Mừng Bacchus" và "Bacchus" đều có một ông già già xấu xấu ngồi trên lưng lừa. 2 bức sau thì nhìn rõ là Bacchus là nhân vật trung tâm. Nên ở bức "Tuổi trẻ của Bacchus", khả năng Dionysus là một trong mấy chàng tre trẻ, chứ không phải ông già (trông rất bê tha).

12:22 Sunday,11.12.2011

Đăng bởi:  Em-co-y-kien

"Rubens ... vẽ bức chân dung Dionysus này ...năm 1638, và tả Dionysus như một vị thần ăn chơi trác táng..."

Em ngờ rằng tác phẩm này gợi hứng cho Lucian Freud và loạt tác phẩm về những người mập-phệ.

Cám ơn chị Pha-Lê với câu chuyện thú vị về thần-bét-nhè và thông cảm với cánh mày râu chúng em khi chị bảo "ông nào chả thích… nhậu".

Thật đúng là "chỉ-có-rượu-mới-hiểu bụng-mênh-mông-nhường-nào" (xin lỗi nữ sĩ Thuyền-và-Biển và tác giả bài hát phổ bài thơ bất hủ ạ)...

Em tự hào chị Pha-Lê ghê gớm !

Tìm kiếm

Tiêu đề
Nội dung
Tác giả