Trường phái

50.000 USD để xem Princess Tarinan von Anhalt vẽ 31. 05. 13 - 5:43 am

Hữu Khoa phỏng dịch

 

.

Bên ngoài đường băng của sân bay quốc tế Palm Beach, sơn (nhờ động cơ một chiếc máy bay) thổi tung tóe lên một tấm canvas 2.4 x 2.4m.

Một phụ nữ nhỏ con trong một bộ đồ da màu đen kiểu “người mèo”, lảo đà lảo đảo tạt sơn màu từ cái lon loại một phần tư lít vào luồng gió mạnh ngang một cơn bão lớn, phụt ra từ động cơ một chiếc phản lực Lear.

.

Vấn đề không nằm ở chỗ liệu đây có phải là nghệ thuật. Những người nào bỏ 50.000USD để xem Princess Tarinan von Anhalt trình diễn màn này đều đồng ý như thế. Vấn đề là, nghệ thuật này là của ai?

Có nghĩa, nếu nghệ thuật là một sự trải lòng của nghệ sĩ, thì khi đó, cái cảm xúc đang đáp xuống tấm canvas kia, bằng những vệt, những đốm đỏ vàng xanh tím kia, là của ai? Ai là nghệ sĩ?

.

Nghệ sĩ có phải là von Anhalt, một cư dân thành phố Aventura, một cử nhân nghệ thuật của trường đại học Miami, bận một bộ đồ bó lấm lem sơn vẽ, đeo đôi kính tròn to, đang như chao liệng giữa sức đẩy vũ bão của động cơ Honeywell với tấm canvas.?

Hay nghệ sĩ là người chồng quá cố của bà, hoàng thân Áo Jurgen von Anhalt, người đã phát minh ra phương pháp vẽ này vào đầu những năm 1980s để có được nickname Jackson Pollock thời phản lực; và đã dạy lại cho vợ mình phương pháp ấy?

Hay nghệ sĩ chính là chàng phi công Chad Gilmore, 36 tuổi, dân thành phố Jupiter, khi đã khéo léo cho động cơ quay chỉ có 20 phần trăm trên mức không tải, dưới sự chỉ dẫn của bà Anhalt? Chad Gilmore là nhân viên hãng FlexJet – hãng dịch vụ hàng không đã thuê bà von Anhalt thực hiện màn trình diễn này, để kỷ niệm sinh nhật lần thứ 50 của hãng sản xuất máy bay dân dụng và chiến đấu LearJet.

Hay, giống như trong các cuộc đua ngựa, với câu hỏi chàng dô-kề hay con ngựa mới là quan trọng, thì ở đây, phải chăng máy bay chính là “nghệ sĩ”?

.

Với người xem, câu trả lời nào cũng có thể sai, như thói thường là thế, vì những bức tranh của công nương von Anhalt quả thực giống hệt những bài trắc nghiệm tâm lý bằng vết mực Rorschach. Nhìn kỹ đi, bạn thấy gì nào?

Thật thú vị, đó là một trải nghiệm cá nhân, tùy vào mỗi người,” Tarinan von Anhalt nói. “Nhìn tranh là thấy được sức mạnh của chiếc máy bay.

Và khối người muốn được nhìn thấy sức mạnh đó. Nếu không có gì thay đổi, bà von Anhalt sẽ trình diễn thêm ít nhất năm buổi thế này nữa, vào năm nay, trong đó có một buổi cùng với diễn viên kiêm phi công nổi tiếng John Travolta. Von Anhalt sẽ đứng trong luồng gió bão của động cơ chiếc Boeing 707 nhà Travolta để vẽ nên nhiều bức tranh. Rõ ràng, đây không phải là một cách vẽ danh cho những nghệ sĩ đang túng thiếu.

.

Khi lần đầu nảy ra ý tưởng vẽ này, vào đầu những năm 1980s, hoàng thân Jurgen von Anhalt đã phải mất hai năm mới thuyết phục được một người ở Dallas cho mượn cái máy bay làm cọ vẽ. Công nương Tarinan von Anhalt kể lại.

Thế rồi những sáng tác này của hoàng thân Jurgen von Anhalt được giới thượng lưu, người nổi tiếng yêu thích. Người có máy bay riêng thích đặt hàng ông dùng máy bay họ để vẽ tranh. Tiếc thay, ông mất sớm quá, mới 64 tuổi, chưa kịp cho nghệ thuật của ông được biết đến rộng rãi hơn.

Thế là, sau khi đã học được từ chồng ròng rã 12 năm, Tarinan von Anhalt lại còn tiến xa hơn: bà bắt đầu mở rộng thành “jet art”, thiết kế từ quần bò, túi xách, váy đầm. Bà tóe sơn lên những bức tượng, những tác phẩm điêu khắc, và đang tiến hành ký kết một hợp đồng tóe sơn bằng máy bay lên một chiếc xe hơi loại xịn.

Mục đích cuối cùng của tôi là được ‘jet art’ lên hẳn một chiếc máy bay,” bà von Anhalt nói.

Khách hàng của bà sẽ giúp ước mơ ấy của bà thành hiện thực. Quản lý của bà là Hans Reinisch cho biết, một khách hàng hứa sẽ đặt von Anhalt vào một dịp đặc biệt, thí dụ sinh nhật hay kỷ niệm ngày cưới gì đấy, để làm quà dâng lên cho vợ.

Ông ấy có thể mua cho vợ một cái nhẫn $50,000, nhưng quà như vầy ngầu hơn chớ!” Reinisch nói.

Tuy nhiên, được đứng xem von Anhalt thực hành jet art mới là hấp dẫn.

.

 Vào một ngày thứ Ba, von Anhalt vừa xong cuộc phỏng vấn, đầu còn đội chiếc mũ rộng vành màu trắng, áo cánh, quần dài cũng trắng, trườn vào trong chiếc LearJet 45 đang đậu trên một đường băng tại PBIA, rồi nhô ra trong bộ đồ da bó sát màu đen, mũ cũng màu đen, một dải khăn đen bó lấy mái tóc vàng.

Thế rồi, đội quân của bà, gồm 9 người đàn ông, tất cả cũng đồ đen, để tóc như nhau, đặt tuần tự từng tấm một của tổng số 10 tấm canvas phía sau đuôi máy bay chừng 10m, rồi von Anhalt làm hiệu cho phi công khởi động động cơ.

Trong hai tiếng như thế, động cơ phát ra tiếng gừ gừ rồi nâng lên thành những âm cao vút đến thủng màng nhĩ nếu không đeo tai nghe, von Anhalt trong luồng gió lốc, dùng lon và chai hắt sơn Sherwin Williams (loại acrylic vẫn dùng để sơn mặt ngoài các ngôi nhà).

 Sơn vù vù bay trong không khí, quay cuồng vô định, đáp xuống tấm canvas với một tiếng “pạch”. Dáng mảnh mai lưng ong của Von Anhalt như bị quăng quật khi bà di chuyển từ cạnh này sang cạnh kia của tấm canvas, và  cuối cùng bà phải đề nghị một viên trợ lý giữ lại giùm bằng cách nắm sợi dây nịt để bà còn đứng được trong luồng gió phụt.

.

Sau hơn hai tiếng như thế, bà đã vẽ được 10 bức, phần lớn sau đó sẽ được cắt thành những hình vuông 1.2 x 1.2m, căng thành những bức tranh nhỏ.

Hãng FlexJet sẽ đem tặng một trong những bức này cho Hội đấu giá Napa Valley, bán lấy tiền để giúp các tổ chức phi lợi nhuận khác nhau.

.

… Động cơ chiếc LearJet tắt dần, và von Anhalt được dìu về một chiếc ghế gần đó, bên dưới một mái lều. Bà thở hổn hển, mệt rũ. Bộ đồ người mèo văng đầy sơn tím và sơn xanh. Mái tóc vàng bết thành từng lọn vì đã nhúng trong sơn dầu, quẹt thành những vệt màu trên mặt, trên môi.

Và những hành khách vừa mới đáp xuống trên đường băng bên cạnh lúc nãy hẳn đã nhìn thấy (qua cửa sổ máy bay) một “catwoman”, bao quanh bởi một đám người lăng xăng, lảo đảo phía sau một chiếc máy bay, trong những cuộn xoáy của sơn, màu văng trên canvas theo những hình thù ngẫu hứng.

Từ điểm nhìn ấy, tức từ trên cao nhìn xuống, có lẽ von Anhalt chính là cây cọ mà người chồng quá cố vẫn đang vẽ – bà chính là sáng tác cuối cùng, còn mãi của ông.

Tarinan von Anhalt không còn là nghệ sĩ. Bà đã là nghệ thuật.

.

 

 

Ý kiến - Thảo luận

(Đề nghị gõ chữ tiếng Việt có dấu và không viết tắt)

Tìm kiếm

Tiêu đề
Nội dung
Tác giả