Khác

Phim thử nghiệm của Maya Deren: Hành trình tìm kiếm mặt mình 24. 07. 13 - 9:35 pm

 Chuyên đề về Maya Deren và phim thể nghiệm

SALON VĂN HÓA CÀ PHÊ THỨ BẢY tổ chức
14h30 chiều thứ Bảy, ngày 27. 07. 2013
tại Quán café Align, 10A Khúc Hạo, Q. Ba Đình
Diễn giả: Nguyễn Hoàng Quý Hà. Chủ trì: Đạo diễn Phan Đăng Di

 

Maya Deren (1917-1961) được biết đến với tư cách “Mẹ của phim thể nghiệm Mỹ.” Bà sinh ra và lớn lên ở Kiev. Năm 1922 bà cùng gia đình di cư sang Mỹ trốn chạy nạn đàn áp người Do Thái ở Ukraina. Bà lấy bằng cử nhân nghệ thuật tại trường Đại học New York và bằng thạc sĩ văn chương tại trường Smith College năm 1939. Trước khi làm phim, Maya từng làm thơ nhưng không mấy thành công. Ngoài ra, bà đặc biệt thích nghệ thuật múa dù chưa bao giờ học để trở thành một vũ công chuyên nghiệp. Tuy vậy, bộ môn nghệ thuật này ghi dấu trong nhiều phim của Deren tiêu biểu A Study in Choreography for the Camera (1945). Tuy chỉ làm được chưa đến mười phim nhưng cái tên Deren đã trở thành một hiện tượng điện ảnh vì những cống hiến và ảnh hưởng sâu sắc mà bà đã đem đến cho bộ môn nghệ thuật này.

 

Deren khởi đầu sự nghiệp làm phim của mình nhờ anh chồng thứ hai Alexander Hackenschmied (ông này sau đổi tên thành Hammid).

Hammid là một nhà làm phim chuyên nghiệp và từng tham gia vào một vài dự án nhỏ của Hollywood. Dự án phim đầu tay của Deren là bộ phim thực hiện cùng Hammid có tên Meshes of the Afternoon (1943) trong đó Deren và Hammid đều tham gia diễn xuất. Phim này được quay bằng máy quay 16mm tại nhà riêng của họ trong vòng hơn hai tuần. Không có một kịch bản nào cho phim khi bấm máy. Deren và Hammid cùng phát triển câu chuyện và thảo luận với nhau trước các cảnh quay. Thế nhưng, Meshes of the Afternoon trở thành bộ phim quan trọng nhất trong sự nghiệp làm phim của Deren và Hammid và là một bộ phim thuộc hàng kinh điển được công chiếu nhiều nhất trên thế giới.

 

Chủ đề trung tâm của Meshes of the Afternoon là hành trình kiếm tìm cái tôi của nhân vật nữ chính do Maya đóng. Bằng lối kể chuyện phân mảnh và rời rạc tựa như giấc mơ, Deren tái hiện lại cuộc tìm kiếm ấy một cách độc đáo thông qua những hình ảnh ẩn dụ đa nghĩa được lặp đi lặp lại: bông hoa, chiếc chìa khóa, chiếc gương… Chủ đề này tiếp tục được khai thác trong At Land (1944) trong đó Maya tiếp tục thủ vai nhân vật nữ chính. Hình ảnh Maya bò trên chiếc bàn tiệc dài được cắt dựng xen kẽ với hình ảnh của cô tại các địa điểm khác nhau mang tính ẩn dụ về cuộc kiếm tìm vô tận của người phụ nữ. Sau này, với sự phát triển của thuyết nữ quyền, nhiều nhà nghiên cứu đã đọc các tác phẩm của Maya như sự tự thể hiện hành trình chính bà đi tìm câu trả lời cho câu hỏi bản ngã: tôi là ai?

Phim thể nghiệm của Deren hàm chứa trong mình những giá trị của truyền thống phim avant-garde thập niêm 1920s ở khả năng gây ấn tượng thị giác đồng thời minh chứng cho tiềm năng chuyển tải câu chuyện cho dòng phim này – điều mà các nhà làm phim avant-garde trước đó không mấy chú trọng. Từ đó, Deren khai mở một khuynh hướng làm phim mới cho các nhà làm phim thể nghiệm sau này.

Sự độc đáo trong cách vận dụng ngôn ngữ điện ảnh, táo bạo trong việc cách tân kể chuyện, ấn tượng trong việc hóa thân vào chính nhân vật của mình để chia sẻ những trải nghiệm truy tìm cái tôi cá nhân, rồi ngay cả việc bà đột ngột chuyển hướng sang làm phim dân tộc học nửa cuối thập niên 40 khi đang ở vị trí nhà làm phim thể nghiệm hàng đầu dù gặp nhiều phản đối càng khiến cho Maya Deren trở thành nhà làm phim huyền thoại trong lịch sử điện ảnh thế giới. Bà là người phụ nữ đầu tiên và cũng là người Mỹ đầu tiên nhận được giải thưởng Cành cọ vàng quốc tế tại LHP Canes năm 1947 cho dòng phim avant-garde. Deren qua đời năm 1961 ở tuổi 44 do xuất huyết não, trải qua ba cuộc hôn nhân tuy đổ vỡ nhưng lại xây đắp cho sự nghiệp làm phim của bà. Tro cốt của bà được rải trên đỉnh Phú Sĩ ở Nhật. Đến năm 1986, Viện phim Mỹ dùng tên bà đặt cho một giải thưởng tôn vinh các nhà làm phim độc lập.

Chuyên đề về Maya Deren và phim thể nghiệm do SALON VĂN HOÁ CÀ PHÊ THỨ BẢY tổ chức vào 14h30 chiều thứ bảy, ngày 27. 07. 2013, tại Quán café Align, 10A Khúc Hạo, Q. Ba Đình. Diễn giả: Nguyễn Hoàng Quý Hà, Chủ trì: Đạo diễn Phan Đăng Di.

 

ĐÔI NÉT VỀ DIỄN GIẢ

Nguyễn Hoàng Quí Hà vừa tốt nghiệp M.A chuyên ngành phê bình phim tại trường Phim Nam California (USC)– trường điện ảnh hàng đầu của Mỹ – thông qua học bổng dành riêng cho ngành phim của quỹ Ford. Trước khi du học ở Mỹ, cô tốt nghiệp khoaVăn học trường ĐH KHXH và NV HàNội năm 2005 và được chuyển tiếp làm nghiên cứu sinh tại đây. Năm 2006 cô học theo lớp Lý luận phê bình điện ảnh thuộc Dự án đào tạo điện ảnh của Trường KHXH và NV và có gần 4 năm làm việc tại Đài Truyền hình Kỹ thuật số VTC. Cô cũng vừa giành được học bổng nghiên cứu sinh tại USC với định hướng chuyên sâu trong lĩnh vực điện ảnh xuyên quốc gia (transnational cinema) và nữ quyền (feminism).

Bài đã đăng

• Ballet Kẹp Hạt Dẻ: Giáng Sinh mới có, năm nào cũng phải xem - Willow Wằn Wại (20/12/2023)
• KÈN GÕ - cái hay và cái bực mình của một đêm nhạc không đàn dây - Willow Wằn Wại (13/08/2022)
• Tác phẩm phái sinh và án lệ chưa từng có trong tranh chấp về sở hữu trí tuệ tại Việt Nam - Hân Hân (14/11/2019)
• Một quyển sách nhỏ cho trẻ con về Trung Thu - SOI (23/09/2018)
• Gửi các bạn của Soi... - SOI (30/04/2017)
• Chú ý: The Factory đang tìm kiếm BẠN! - Thông tin từ BTC (05/04/2017)
• Đối thoại với Đặng Hoàng Giang: Thiện, Ác và Smartphone ra mắt tại Sài Gòn, sáng thứ Bảy - Thông tin từ BTC (08/03/2017)
• Sách mới của Đặng Hoàng Giang: Thiện, Ác và Smartphone - Thông tin từ Nhã Nam (01/03/2017)
• Sách hay: "Trịnh Hữu Ngọc -
  Từ những tác phẩm còn lại" - Thông tin từ BTC (24/01/2017)
• Đông A ra mắt cuốn sách "Bảy ngày trong thế giới nghệ thuật" - Thông tin từ Công ty Đông A (14/01/2017)

» Xem tiếp...