Hercules (phần 7): anh hùng cũng phải dọn chuồng bò

Người đó chính là ông vua Eurystheus, ông đặt ra bao khổ nạn khó hòng thủ tiêu người hùng mà Hercules vẫn phây phây. Eurystheus biết rằng mình phải đổi chiến thuật, không kêu Hercules giết con này bắt con kia nữa, mà bắt chàng phải đi… dọn chuồng bò.

Hình vẽ bò trên bình cổ, 500 năm trước Công nguyên. Bò là con vật quý của người Hy Lạp, cung cấp thịt, sữa, sức kéo. Người tình một đêm của Zeus, nàng Io, cũng từng biến thành bò mà. Biết là dân Hy Lạp rất yêu con vật gần gũi với nhà nông này, nhưng tại sao Hercules phải dọn chuồng bò nhỉ?

Bởi vì Eurystheus gian manh, đâu có bắt thần sức mạnh dọn chuồng bò thường, mà là chuồng bò thiêng của vua Augeas (của xứ Peloponnesus). Mấy con bò này bất tử, trong hơn mấy chục năm chúng cứ… ăn và thải; bởi vậy cái chuồng bò thiêng này rất thối, không ma nào dọn cho sạch được.

Hercules do thám địa hình xung quanh cái chuồng bò rồi cười khẩy; chàng ta đến gặp vua Augeas, nói rằng “Này, tôi dọn chuồng bò cho ông thì ông chia cho tôi 1/10 số bò làm công nhé.”

Vua Augeas cho rằng Hercules không thể nào dọn nổi chuồng bò nên đồng ý. Thế là vị thần bắt tay đào hào, đẽo đá. Tất nhiên Hercules không bắt tay vào dọn phân bò rồi, chàng biết mình chẳng làm nổi. Lúc đi thám thính địa hình, Hercules phát hiện ra rằng gần chuồng bò thiêng có hai con sông. Vị thần bèn đào hào đẽo đá là để đổi dòng chảy của hai con sông này, bắt chúng chảy thằng vào chuồng bò, nước sông sẽ tẩy sạch những thứ thối tha kia dùm cho mình.

Bức khảm tả lại cảnh Hercules đổi hướng sông để dọn chuồng bò, nhưng khổ nạn này khó mô tả quá nên bức khảm nom như thể tả lại cảnh Hercules sắp cào mặt bức tượng “chú bé đang tè” nổi tiếng của Bỉ.

Đây là khổ nạn ít tranh tượng nhất, và nếu có thì gần như cũng… không đẹp, chẳng biết có phải do hoạ sĩ khó tưởng tượng ra bố cục hình học của tranh không nữa (hoặc là ít vẽ vì ngại vẽ phân bò chăng?)

Một tranh minh hoạ cho khổ nạn dọn chuồng bò của Hercules trong một cuốn sách cũ, chả biết ai vẽ. Hercules đang ngồi nhởn nhơ chờ con sông dọn sạch chuồng bò, dòng chảy của sông nhìn chả khí thế gì, chuồng bò nom cũng chán.

Bức minh hoạ này cũng chả biết của ai, hình như một hoạ sĩ Nga? Chuồng bò trong tranh nhìn giống điện thờ, nhưng chắc bò thiêng nên chuồng phải màu mè thế.

Vẫn không biết bức minh hoạ này là do ai vẽ, nhưng chắc chắn rằng đây là bản vẽ trong một cuốn sách Nga. Hoạ sĩ này có chú ý miêu tả cảnh Hercules đắp đá hòng đổi dòng chảy của sông.

“Hercules dọn chuồng bò cho vua Augeus”, Jun-Pierrre Shiozawa, 2001. Anh hoạ sĩ Nhật này vẽ ra cảnh dòng sông ùn ùn đổ vào chuồng bò, màu tuy nhã nhưng nhìn rất khí thế. Chuồng bò có vẻ hơi lụp xụp nhỉ? Tsunami sông mà tràn vô kiểu này chắc nát bét cả chuồng. Nhưng vẽ cái chuồng chắc chắn hơn thì coi chừng tranh không đẹp.

“Hercules dọn chuồng bò Augeus”, Honore Daumier, 1848. Bức này rất thú vị, tuy nhiên Honore lại vẽ cảnh Hercules dùng xẻng dùng chổi dọn chuồng bò thay vì nhờ sức sông. Lạc đề tí nhưng không sao, nét vẽ rất đẹp. Nghe đâu bức này có bản màu còn đẹp hơn nữa, nhưng tìm hoài mà không thấy hình nào đủ to, và hình nào cũng bị cắt mất một khúc. Bạn nào có bản màu to đẹp thì giúp mình nhé.

Chuồng bò sạch sẽ, Hercules hý hửng đến gặp vua Augeus để đòi tiền công (là 1/10 số bò.) Tuy nhiên, vua Augeus đã thư từ qua lại với vua Eurystheus đáng ghét; nên Augeus xù Hercules, nói rằng kiểu gì Hercules cũng bắt buộc phải tự dọn phân bò rồi, nên chàng sẽ không được trả công gì hết.

Trong khổ nạn bắt nai, tôi kể rằng có bộ 12 đồng xu (của Anh Quốc) khắc hình các khổ nạn của Hercules. Bộ này đủ hiếm để sưu tầm, và tôi kiếm ra được đồng xu khắc hình khổ nạn dọn chuồng bò nè. Tuy bé nhưng hình khắc cũng miêu tả được câu chuyện đó chớ.

Bực ông Augeus xù công, nhưng ít ra coi như cũng hoàn thành xong khổ nạn, chàng bèn đi về diện kiến lão Eurystheus để nhận khổ nạn tiếp theo. Ai dè, Eurystheus nói Hercules nhờ sức sông dọn chuồng chứ không tự mình làm nên khổ nạn này xem như không tính.

Hercules bị xù công, giờ bị xù khổ nạn nên tức điên, nhưng chả làm gì được.

Vậy là mọi người biết tại sao 12 khổ nạn của Hercules thực chất chỉ có 10 rồi nhé, 2 khổ nạn là giết Hydra và dọn chuồng bò đều công cốc, thật tội Hercules.

(Còn tiếp)