Gẫm & Bình

Về bồn cầu, về vàng, về việc diễn giải tùy tiện các câu nói nổi tiếng 21. 09. 16 - 6:01 am

Sáng Ánh

Toilet bằng vàng của tập đoàn Hang Fung. Hình từ trang này 

Bồn cầu vàng tại Hong Kong khác với lại bồn cầu vàng tại Guggenheim, ở chỗ là cái đầu nằm trong một tổng thể vàng khè, từ sàn đến trần, đây đó nạm thêm đá qu‎í và là “thực dụng” nhưng nằm trong một bối cảnh tham quan. Cái thứ nhì (Guggenheim) nằm trong một bối cảnh thực dụng và có thể sử dụng, nhưng lại là một tác phẩm triển lãm. Thật ra, bồn cầu Hong Kong cũng đầy đủ chức năng, giật nước, xối nước và nối với hệ thống thoát nhưng chỉ không cho phép quần chúng tham quan sử dụng. Ngoài giờ mở cửa, nhân viên cửa hàng Hong Kong, quản lí, thành viên của hội đồng quản trị công ty Hang Fung biết đâu chẳng vào đó không phải chỉ để ngắm nghía. Nhưng vậy, ta có một bồn thực tiễn, trong một không gian trưng bày và thưởng lãm nghệ thuật, và một bồn trong một không gian thực tiễn nhưng chỉ để tham quan. Giá vào cửa Guggenheim hiện nay là 25 USD (người lớn). Để tham quan phòng vệ sinh Hang Fung trước kia, khách phải mua sắm tại cửa hàng từ 1000 HKD (140 USD) trở lên.

Tác phẩm “America” của  Maurizio Cattelan là một bồn cầu bằng vàng 18k, bày tại bảo tàng Guggenheim. Ảnh từ Artinfo

Không hiểu tác giả Maurizio Cattelan diễn giải thế nào về tác phẩm của mình nhưng doanh gia Lam Sai-wing thì không kiệm lời chút nào cả. Ông cho biết là năm lên 16 tuổi, ông lội sang (theo nghĩa đen) Hong Kong từ Đại Lục, đi làm chui và học nghề thợ vàng. Lớn lên tại CHND Trung Quốc, ông mang theo trong đầu một trong những câu trích dẫn nổi tiếng nhất của Lenin là “Khi chúng ta đã chiến thắng trên bình diện toàn cầu, tôi nghĩ là ta sẽ dùng vàng để làm nhà vệ sinh công cộng trên đường xá của vài thành phố vào hàng lớn nhất thế giới”*. Cậu Lam Saiwing là người đầu tiên thực hiện việc này trên lộ sầm uất mua sắm của một thành phố vào hàng lớn nhất thế giới. Trên mấy cây số của con lộ “Golden Mile” tức là Nathan Road, hai bên vàng ối, cứ 50 mét hay 100 là một tiệm vàng, gì cũng vàng, 12 con giáp và vỏ điện thoại Iphone, Quan Thế Âm và Quan Công, hươu nai, cọp, lân phượng rồng và Phật Di Lạc chói cả mắt với lại các em bé bụ bẫm, đều là vàng tất. Chỉ còn thiếu có toilet vàng**.

“Golden Mile” tức Nathan Road, Hong Kong. Hình từ trang này 

Câu nói trên của Lenin nằm trong diễn văn kỉ niệm lần thứ 4 Cách mạng tháng Mười, tức là vào ngày 5.11.1921. Sau những năm đầu cực đoan về đường lối kinh tế trong hoàn cảnh của nội chiến, thù trong và giặc ngoài, diễn văn này đánh dấu quyết định cải cách của chính quyền cách mạng về mặt này: “Điều mới lạ với cách mạng của chúng ta hiện nay là sự cần thiết của cách tiếp cận ‘cải cách’, dần dà, thận trọng và vây vòng về giải pháp cho những vấn đề cơ bản của phát triển kinh tế”. Không phải là “phá vỡ hệ thống xã hội và kinh tế cũ – buôn bán, sản xuất nhỏ, tư hữu nhỏ và tư bản – mà là làm sống lại buôn bán, tư hữu nhỏ, tư bản”. Ông Lenin ở vườn hoa nước ông năm 1921 đây hô hào là hô hào đổi mới, chết chửa, nhưng bài viết này không phải là chỗ tranh luận Lenin học. Trong câu chuyện của chúng ta, câu trích dẫn nổi tiếng này không mang nghĩa chủ nghĩa Mao của thập niên 60 là “Ta sẽ đánh chết tư sản! Sát-Sát-Sát! Và trên thây xác nó, ta sẽ xây hố xí bằng vàng”. Trong toàn cảnh của diễn văn này và bối cảnh của Liên Xô năm 1921, nó mang nghĩa là “Ta hiện thời (từ mùa xuân 1921) phải làm tư sản sống lại thì mới phát triển kinh tế được, và sẽ xây hố xí bằng vàng khi nào vàng, là thủ phạm của chục triệu người chết trong Thế chiến I và chục triệu người chết trong những chiến tranh sẽ tới, không còn giá trị gì nữa”. Nhưng hẳn là cậu Lam Sai-wing không có đọc Lenin kỹ đến thế vào thời kỳ Hồng Vệ binh.

Tỉ phú Lam Sai-wing bên chiếc bồn cầu vàng. Hình từ trang này 

Năm 2008, khi giá vàng lên sấp xỉ 1000 USD/lượng, tức là vẫn còn giá trị mà lại giá trị cao, chủ tịch Hang Fung quyết định dỡ phòng vệ sinh ra và chỉ giữ lại cái bồn cầu kỉ niệm. Đây là một công ty thương mại trên sàn chứng khoán (chứ không phải sàn vàng) và mục tiêu lúc đó là mở 1000 cửa hàng tại Trung Quốc, theo phương châm cũng nổi tiếng không kém là mèo đen hay mèo vàng cũng bắt được chuột mà mèo vàng lại thêm phần lấp lánh. Ông Lam Wai-sing tháng 9. 2008 thình lình đột tử và tháng 9. 2009, công ty này vỡ nợ. Thế là lòi ra chuyện các lãnh đạo công ty, trong đó có góa phụ của ông là bà Jane Chan Yamfai, sau khi ông mất thì kéo nhau vào kho vàng của công ty mà khóc lóc vật vã. 49 ngày sau, kiểm điểm lại thì thấy thiếu 23 triệu USD vàng. Cái toilet thì chưa ai bưng đi đâu cả, hình như vẫn còn bày tại Swisshorn Gold Palace.

Ông Lam Sai-wing trong bồn tắm vàng. Hình từ trang này Tỉ phú Lam Sai-wing bên chiếc bồn cầu vàng. Hình từ trang này 

*
*”Về tầm quan trọng của vàng hiện nay và sau khi Xã hội Chủ nghĩa toàn thắng” 
** Swisshorn Gold Palace là một cửa hàng, khách sạn, nhà hàng tiệc cưới, không ở trên Nathan mà hơi xa (trạm Mongkok), tất nhiên toàn vàng và theo phong cách Âu châu, địa chỉ 71 Pau Chung Street, To Ka Wan, Kowloon.

Chia sẻ:

Bài đã đăng

• Ballet Kẹp Hạt Dẻ: Giáng Sinh mới có, năm nào cũng phải xem - Willow Wằn Wại (20/12/2023)
• HỎA MÙ NFT VIỆT: lạm thuật ngữ, lạm danh xưng, lạm định giá - Ace Le (15/08/2021)
• Điệu nhảy chết người (phần 2):
  Múa bụng mỗi người một phách - Willow Wằn Wại (11/08/2021)
• “XEM ĐÊM” để thấy những điều không thấy được trong ánh sáng ban ngày - Phó Đức Tùng (15/07/2020)
• Về SKETCH phác thảo, SKETCH ký họa, và SKETCH+ - Hải Kiên (13/06/2020)
• Young Sen lên voi và xuống chó
  Bức số 5: Đám cưới - lui lược dịch từ trang của Sotheby’s (21/02/2020)
• Young Sen lên voi và xuống chó
  Bức số 4: Buổi triển lãm ở New York - lui lược dịch từ trang của Sotheby’s (28/01/2020)
• Young Sen lên voi và xuống chó
  Bức số 3: Buổi diễn tại Luân Đôn - Lui dịch từ Sotheby’s (10/01/2020)
• Young Sen lên voi và xuống chó
  Bức số 2: Mổ tử thi trong trường Y - Soi lược dịch từ trang của Sotheby's (04/01/2020)
• Young Sen lên voi và xuống chó
  Bức số 1: Young Sen rời quê - Soi lược dịch từ trang của Sotheby's (26/12/2019)

» Xem tiếp...