|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|||||||||||||
Văn & ChữGiả Nghênh Xuân (phần 2): hiền quá khó mà gặp lành 03. 12. 16 - 7:40 amAnh Nguyễn(Tiếp theo phần trước)  Nghênh Xuân Tào Tuyết Cần không chỉ dụng công đặt tên cho bốn cô Xuân, mà còn chú ý cả tên … bốn a hoàn phục vụ nữa. Người hầu thân tín của Nguyên Xuân, Nghênh Xuân, Thám Xuân, Tích Xuân lần lượt là Bảo Cầm, Tư Kỳ, Thị Thư, Nhập Họa, ghép thành Cầm-Kỳ-Thi-Họa là bốn thú vui tao nhã của các tiểu thư con nhà quý tộc. Chữ Kỳ trong tên Tư Kỳ vừa là cờ (vì thế mà trong bản dịch tiếng Anh tên nàng là Chess,) vừa đồng âm với chữ kỳ trong kỳ lạ. Khác hẳn với người chủ yếu đuối, Tư Kỳ có tính cách mạnh mẽ không nhường ai, nhưng lại một mực trung thành với Nghênh Xuân. Tình thầy trò khăng khít trong truyện giữa Nghênh Xuân-Tư Kỳ giống của chị em hơn là chủ tớ. Nhìn bên ngoài, Tư Kỳ dường như lấn át cả chủ, nhưng trên thực tế đó là sự bảo vệ. Về sau Tư Kỳ tư tình với anh họ nên bị đuổi khỏi Giả phủ, Nghênh Xuân từ đó mất đi một chỗ dựa. Thử nghĩ mà xem, vú nuôi phản bội, người hầu thân tín bị đuổi đi, cha ruột hờ hững, mẹ đã qua đời, một người nhút nhát như Nghênh Xuân làm sao có thể tự chủ? Bi kịch hôn nhân của nàng chỉ là chuyện một sớm một chiều mà thôi. Giả Xá đã hứa gả Nghênh Xuân cho nhà họ Tôn. Họ Tôn người ở phủ Đại Đồng, ông cha xuất thân quan võ, là môn sinh của hai phủ Vinh, Ninh ngày trước, kể ra cũng là chỗ thân. Hiện giờ nhà họ Tôn chỉ có một người ở Kinh tập chức chỉ huy, người ấy tên là Tôn Thiệu Tổ, mặt mũi khôi ngô, thân thể hùng tráng, theo nghề cung mã, giao thiệp tinh khôn, chưa đầy 30 tuổi, nhà lại giàu có, hiện đương hậu bổ ở bộ binh để đợi thăng chức. Giả Xá thấy anh ta chưa có vợ, lại là con cháu nhà thế gia, nhân phẩm và gia thế cũng đều xứng đáng, nên chọn làm giai tế. Việc này cũng đã trình Giả mẫu. Giả mẫu không bằng lòng, nhưng nghĩ việc vợ chồng là tự ý trời, cha nó đã đứng làm chủ thì việc gì phải dây vào cho lắm chuyện? Vì thế chỉ nói “biết rồi”, ngoài ra không tỏ ý gì nữa. Giả Chính xưa nay vẫn ghét nhà họ Tôn, tuy là chỗ thế gia, chẳng qua ông nó ngày trước hâm mộ thế lực phủ Vinh, phủ Ninh, có những việc không thu xếp được, phải đến xin làm môn hạ, chứ không phải là dòng dõi thi thư. Ông ta đã khuyên ngăn mấy lần, nhưng Giả Xá không nghe, nên đành phải chịu.  Nguyên Xuân chịu bất hạnh khi lấy chồng Những người lớn trong nhà đã phủi tay bỏ mặc Nghênh Xuân từ đó. Nghênh Xuân xuất giá theo chồng, Tử Lăng Châu quạnh quẽ đìu hiu chỉ có Bảo Ngọc lâu lâu nhớ chị ra thăm chốn cũ. Tôn Thiệu Tổ là người thế nào? Nghênh Xuân đã về nhà được lúc lâu, đã dọn cơm chiều cho bọn bà già và người nhà họ Tôn ăn xong, và cho họ về cả. Nghênh Xuân mới khóc nức nở, ngồi ở trong buồng Vương phu nhân, kể lể những nỗi uất ức: “Tôn Thiệu Tổ một mực ham gái mê say cờ bạc rượu chè, bao nhiêu đàn bà con gái ở trong nhà bị nó hiếp dâm gần khắp lượt. Cháu mới khuyên nó vài ba lần, nó mắng cháu là hạng ‘đàn bà ghen tuông’. Nó lại nói cha cháu mượn của nhà nó năm nghìn bạc định ăn không, nó đến hỏi hai ba lần không trả. Nó lại còn trỏ vào mặt cháu nói: ‘Mày đừng có lên mặt bà với tao! Bố mày đã lấy của tao năm nghìn bạc, đem mày gạt cho tao đấy. Coi chừng tao đánh một trận, tống cổ xuống nhà dưới mà nằm! Ngày trước, ông mày còn sống, thấy nhà tao phú quý, nên chiều chuộng làm thân. Nói đúng ra thì tao với bố mày ngang hàng nhau, giờ lại dúi đầu tao, bắt tao tụt xuống một bực. Không thể có thông gia như thế được, để người ta nhìn vào lại cho là nhà tao chạy theo thế lợi'”. Đây là câu thơ mô tả Tôn Thiệu Tổ: Người đâu hung ác lạ lùng Bảo Ngọc thương xót chị lấy phải chồng hung ác nên van xin mẹ can thiệp. Vương phu nhân chỉ đáp rằng: “Con gái lấy chồng cũng như bát nước đã bị đổ. Đã là con gái ai chẳng phải đi lấy chồng; đã về nhà người ta thì bên nhà gái còn nhìn ngó gì được, cái đó chẳng qua là do số phận nó thế, được người chồng tốt thì hay, nhưng gặp phải đứa xấu cũng đành chịu vậy, người ta hay nói: “Lấy gà phải theo gà, lấy chó phải theo chó.”  Tôn Thiệu Tổ đánh Nghênh Xuân Đến đây cần phải bàn một chút về hệ thống hôn nhân trong Hồng Lâu Mộng. Như chúng ta đã biết, ở Kim Lăng có bốn gia đình danh gia vọng tộc Giả Sử Vương Tiết, trong đó nhà họ Giả là đứng đầu. Theo học giả Eugene Cooper đã chỉ ra trong nghiên cứu Patterns of Cousin Marriage in Rural Zhejiang and in Dream of the Red Chamber, những người đàn ông thuộc chi trưởng trong nhà họ Giả đều lấy vợ là tiểu thư của ba gia tộc còn lại. Bốn thế hệ con dâu trong Hồng Lâu Mộng lần lượt thuộc họ Sử (Giả mẫu), họ Vương (Vương phu nhân và Phượng Thư), họ Tiết (Tiết Bảo Thoa). Chỉ cần chiếu theo thứ tự đó cũng đủ thấy Đại Ngọc hoàn toàn không có cơ hội trở thành vợ của Bảo Ngọc. Ngược lại, những người con gái trong nhà họ Giả lại đều kết hôn với những người nằm ngoài bốn họ trên. Nguyên Xuân được tuyển vào cung, Thám Xuân gả cho một viên võ quan ở xa, Nghênh Xuân lấy con trai nhà họ Tôn, chỉ riêng Tích Xuân đến tuổi lấy chồng khi gia cảnh mạt vận nên ở vậy đi tu theo đúng ý nguyện của nàng. Tất cả đều có lý do của nó. Nói một cách ngắn gọn, khi gả con trai, cái mà nhà họ Giả nhắm đến là tài sản. Những nàng dâu thuộc họ Sử, họ Tiết, họ Vương, không chỉ mang về món hồi môn béo bở mà còn là chỗ dựa vững chắc về tài chính nhỡ có lúc nhà họ Giả sa cơ lỡ vận. Tuyển vợ từ ba gia tộc giàu có là cách nhà họ Giả quy tụ hết tiền của về một mối. Ngược lại, khi gả con gái, cái mà nhà họ Giả nhắm đến là quan hệ. Vì vậy những bậc trưởng bối trong nhà khi ấn định chuyện trăm năm của con gái thường chọn những gia đình quyền thế ở xa, thậm chí càng xa càng tốt. Đó là cách họ mở rộng phạm vi quyền lực thông qua hôn nhân. Ta có thể thấy điểm tương đồng trong những câu chuyện gả công chúa cho phiên bang để đổi lấy hòa bình trong lịch sử Trung Quốc. Thế nên đừng tưởng “môn đăng hộ đối” là đơn giản, bản thân cái gì “đăng,” cái gì “đối” cũng rất lắm vấn đề. Theo quan niệm của người Trung Quốc (cũng như của Việt Nam), con gái là con người ta, vì một khi đã xuất giá thì lập tức trở thành người nhà chồng. Con dâu thì ngược lại, họ trở thành những người giữ tay hòm chìa khóa, quán xuyến mọi việc trong nhà. Ta có thể thấy điều này rất rõ trong Hồng Lâu Mộng: quyền lực trong Giả phủ chủ yếu nằm trong tay những người đàn bà ngoại tộc (Giả mẫu, Vương phu nhân, Phượng Thư). Trong khi đó mấy cô tiểu thư mang họ Giả hầu như không nhúng tay vào các việc trong nhà, ngoại trừ Thám Xuân có thể hiện bản lĩnh tí chút. Vai trò người phụ nữ được phân định rạch ròi dựa trên địa vị con gái-con dâu của họ, tất nhiên ở từng hạng mục lại chia ra chi trưởng-chi thứ, vợ cả-vợ lẽ, v.v,…Con dâu mang của cải về nên được lãnh nhiệm vụ cai quản tiền bạc, còn con gái đằng nào cũng gả đi nên chỉ cần tập trung làm đẹp, may vá thêu thùa, điểm thêm chút tài năng là được.  . Những cô tiểu thư trong Giả phủ, vì thế, chẳng khác nào những món hàng được bày bán, chỉ chờ ngày “xuất xưởng”. Họ là những con tốt được người lớn dùng để đổi lấy địa vị và uy quyền, còn bản thân họ có hạnh phúc trong hôn nhân không thì nào ai quan tâm đến. Số phận của Nghênh Xuân thế là đã được an bài. Người họ Giả xót xa thương cảm cho nàng nhưng không phẫn nộ hay tìm cách trả thù nhà họ Tôn, bởi việc nàng bị Tôn Thiệu Tổ hành hạ đến chết chỉ là một thứ tổn thất ngoài dự kiến (collateral damage). Là một người đàn bà trong xã hội phong kiến, dù là một người đàn bà quý tộc đi chăng nữa, thì sướng khổ phụ thuộc chủ yếu vào may mắn mà thôi. “Thân em như hạt mưa sa, hạt vào đài các, hạt ra ruộng cày”. Ra ruộng cày còn đỡ, đằng này Nghênh Xuân rơi vào móng vuốt của loài hùm sói.  Hình tượng Nghênh Xuân và Tôn Thiệu Tổ Đây là lá số tiền định của Nghênh Xuân: Mặt sau lại vẽ một con lang dữ, đuổi bắt một mỹ nữ, định ăn thịt. Dưới có câu: Rõ ràng giống sói Trung Sơn, Sói Trung Sơn (Trung Sơn lang) là một nhân vật phản diện trong truyện cổ Trung Quốc, được dùng để chỉ hạng người độc ác, ăn cháo đá bát. Ông Đông Quách cứu nó khỏi tay thợ săn, nó lại trở mặt đòi xơi tái ông. Loài sói thường gắn với những gì xấu xa, dữ tợn, trong văn học phương Tây cũng có chó sói lớn Big Bad Wolf ăn thịt cô bé quàng khăn đỏ và ba chú heo con. Dùng sói Trung Sơn để miêu tả bản chất đê hèn, cục súc, lật lọng của Tôn Thiệu Tổ thật là chuẩn. Trở về trước, trong lời nói đùa của Đại Ngọc đã có dự báo về số phận của Nghênh Xuân. “Hùm sói đã đến thềm nhà” dùng để chỉ cuộc hôn nhân bất hạnh với Tôn Thiệu Tổ đã sắp xảy ra, nhưng Nghênh Xuân vẫn nhất nhất tin rằng chỉ cần giữ mình trong sạch, thiện lương sẽ được hưởng phúc. Đúng như trong Hồng Lâu Mộng khúc, tình cảnh của Nghênh Xuân là “Hỉ oan gia.” (Gặp oan gia không đáng mừng mà lại mừng). Trong vòng chưa đầy một năm, ăn không đủ no, mặc không đủ ấm, ốm không có thuốc, thường xuyên bị hành hạ, đánh đập, chửi bới, Nghênh Xuân đã từ trần. Thán phương hồn diễm phách,  Nghênh Xuân Nếu theo quan điểm hiện đại, tích cực kiểu “tính cách tạo nên số phận,” thì chính sự thụ động, nhu nhược của Nghênh Xuân đã góp phần đẩy nàng đến kết cục không may. Thế nhưng nói cho cùng, ở trong xã hội của Hồng Lâu Mộng, cho dù Nghênh Xuân có vùng vẫy thế nào chăng nữa cũng khó thoát khỏi sự ấn định của gia tộc. Câu đố ứng với thân phận của nàng chính là cái bàn tính: Trời chuyển, người xoay, lý chẳng cùng, Có lẽ bởi những câu chuyện như Nghênh Xuân mà có câu “người tính không bằng trời tính” chăng? Nữa là không tính gì cả…
* Về Hồng Lâu Mộng: - Đọc Hồng Lâu Mộng: Tần Khả Khanh – kẻ lẳng lơ trong mộng - 5 dẫn chứng về mối quan hệ “bất chính” của Tần thị - Hai chị em nhà họ Vưu: càng lăng loàn tợn càng đau vì tình - Mượn món cà xào “xa xỉ” nói về ẩm thực thực-hư - Giả Thám Xuân: con phượng hoàng sinh trong ổ quạ - Người đàn bà ghen Hạ Kim Quế - Tiết Bảo Thoa: Từ món thuốc giá băng đến mối lương duyên lạnh lẽo - Đại Ngọc-Tình Văn: tuy hai mà một - “Hận Phượng Thư, mắng Phượng Thư, không thấy Phượng Thư lại nhớ Phượng Thư” - Giả Chính: dấu chân trên tuyết của tình phụ tử - Gửi bác Phúc Bồ: về Xuân Cung Đồ và cái “hư” trong Hồng Lâu Mộng - Diệu Ngọc: miễn cưỡng diệt dục, sư chả phải sư, tục không phải tục - Đại Ngọc vs Bảo Thoa: viên ngọc đen vs chiếc thoa vàng, ai hơn ai kém? - Giả Bảo Ngọc: “một nửa đàn ông là đàn bà”, lại là “nửa dôi” - Tàn xuân bàn chuyện Nguyên Xuân - Giả mẫu (phần 1): đầu tiên là chuyện giàu sang - Giả mẫu (phần 2): đứa trẻ bất chấp và thiên vị - Giả mẫu (phần 3): may còn được người viết về cuối rủ lòng thương - Giả Nghênh Xuân (phần 1): rúc đầu vào sách, bịt mắt bưng tai - Giả Nghênh Xuân (phần 2): hiền quá khó mà gặp lành - Lý Hoàn của Hồng Lâu Mộng (phần 1): đè nén sống đời vờ nhạt nhẽo - Lý Hoàn của Hồng Lâu Mộng (phần 2): tiếng hão đành vui phúc về già - Về Giả Thụy của Hồng Lâu Mộng (phần 1): sự thôi thúc của phần con - Về Giả Thụy của Hồng Lâu Mộng (phần 2): tấm gương mê gái có chết cũng (nên) soi - Về Giả Thụy của Hồng Lâu Mộng (phần 3): bài học cảnh giác về “si”, về “sắc” cho… Bảo Ngọc - Hồng Lâu Mộng: bi kịch của đàn ông thấy mình đầu thai thành đàn bà - Tiết Bảo Thoa (phần 1): “lãnh mỹ nhân” giấu kín trái tim nóng - Tiết Bảo Thoa (phần 2): Trong nóng, ngoài lạnh, thắng cả Lãnh Hương Hoàn - Tiết Bảo Thoa (phần 3): Con sâu chủ động chui vào với hoa - Đại Ngọc và mệnh Mộc: sống như cây và chết cũng như cây - Bảo Thoa và mệnh Kim: hoa mai ấm trong tuyết lạnh - Phượng Thư và mệnh Hỏa (phần 1): Nội vụ hai tay hai dao - Phượng Thư và mệnh Hỏa (phần 2): máu đỏ của nam tính - Bảo Ngọc và mệnh Thổ (phần 1): - Bảo Ngọc và mệnh Thổ (phần 2): - Về những cái tên trong Hồng Lâu Mộng (phần 1) - Căn phòng “dâm tình và chết chóc”: Phần 1 – Từ bức tranh trên tường - Căn phòng “dâm tình và chết chóc”: Phần 2 – Từ mâm vàng tới quả dưa - Căn phòng “dâm tình và chết chóc”
Chia sẻ:
Ý kiến - Thảo luận
22:09
Friday,16.12.2016
Đăng bởi:
Frederic Cacao
22:09
Friday,16.12.2016
Đăng bởi:
Frederic Cacao
Cảm ơn Anh Nguyễn. Trong Hồng Lâu Mộng mình không hào hứng với nhân vật Nghênh Xuân cho lắm (không ưa cả Tư Kỳ), nhưng khi đọc bài phân tích này, những chi tiết về việc gia tộc họ Giả tuyển vợ theo tài sản, gả con theo quan hệ, Tư Kỳ đanh đá để bù lại Nghênh Xuân,... thực là thú vị.
Bài đã đăng
» Xem tiếp... |
|||||||||||||||
|
|
|||||||||||||||
...xem tiếp