Diễn ra trong bốn ngày (từ 17 – 20. 5. 2012), thêm một ngày (16. 5) cho những tay máu mặt xem trước, ART HK 12 bước vào năm thứ năm, vẫn tại Trung tâm Triển lãm và Hội nghị Hong Kong, cũng là năm cuối cùng, để sang 2013 được Art Basel thay thế. Trong ảnh: một nhân viên gallery ngồi cạnh một tượng khủng long có tên “Tôi không nhận ra mình đang làm gì” của hai nghệ sĩ Trung Quốc Sun Yuan và Peng Yu tại Art HK 12, hôm 17. 5. Ảnh: Vincent Yu

Năm nay, 266 gallery của 19 nước đã mang tới ART HK 12 những gì đẹp nhất của nghệ thuật đương đại. Hội chợ thu hút lượng khách đông chưa từng thấy: 67.205 khách, tức tăng 6% so với năm ngoái. Và hội chợ cũng cho thấy, thị trường nghệ thuật khu vực này không dễ mà bẻ gãy. Trong ảnh là tác phẩm “Superabundant Existence” (Sự tồn tại quá dư dật) của nghệ sĩ Nhật Keiichi Tanami tại ART HK 12 . Ảnh: Vincent Yu

Tuy một số gallery phương Tây đã đầu tư “đậm” vào ART HK năm nay, mang tới những tác phẩm giá trị cao, thuê những gian trưng bày rộng rãi, cuối cùng chỉ bán được rất khiêm tốn; nhưng cũng chỉ có rất ít tay cao thủ không bán được tí gì tại hội chợ này. Còn lại, những gallery quen mặt như White Cube, Hauser & Wirth, và David Zwirner báo cáo là bán được rất tốt. Những gallery địa phương như Platform China và de Sarthe Gallery cũng bán được tốt. Trong ảnh là tác phẩm “Mappa” 1989, tranh thêu trên canvas, 115 x 215 cm của Alighiero Boetti đã bán được với giá kỷ lục của hội chợ là 1.3 triệu USD.

Nhưng năm nay, điểm bực mình nhất là hơi ít nhà sưu tập lừng lẫy tham dự. Nhiều giả thuyết khác nhau về sự vắng mặt này được đưa ra tranh luận, cuối cùng, giả thuyết có vẻ hợp lý nhất là năm nay hội chợ xếp lịch sai, không cùng lúc với những phiên đấu giá chính đợt Xuân. Những năm trước, ART HK được hưởng lợi nhờ cùng thời điểm đó (chệch nhau 1, 2 ngày gì đó) là mùa đấu giá của Christie’s Hong Kong – là nơi tụ họp các nhà sưu tập có máu mặt nhất của châu Á. Họ đến thành phố này thì nhân tiện dự luôn hai sự kiện. Năm nay, giữa các phiên đấu giá với hội chợ cách nhau cả tuần, ở lại chờ đợi cũng là điều bất khả. Trong ảnh, một khách tham quan xem bức tranh có tên “Anh chị em” của Zhang Xiaogang (Trung Quốc) tại ART HK 12. Ảnh: Kin Cheung

Nhưng bù lại phần nào sự thiếu hụt đó, rõ ràng năm nay các nhà sưu tập Hong Kong đến đông hơn. Đây chính là một sự khích lệ một đống các gallery vừa mới quyết định mở cửa hiệu ở thành phố này. Trong ảnh: một tác phẩm bằng kính và thép không gỉ của nghệ sĩ Israel Ron Arad có tên “Free Standing China” (Trung Quốc độc lập?) tại ART HK 12. Ảnh: Kin Cheung

Tín hiệu khích lệ nữa là có một số giám đốc và chủ bảo tàng tư nhân trong vùng đến dự. Các tổ chức như bảo tàng Nghệ thuật Sifang mới mở ở Nam Kinh cũng đang định xây dựng vài bộ sưu tập mỹ thuật phương Tây, thêm một số chủ gallery tỏ ý hài lòng vì đã thiết lập được quan hệ trong hội chợ. Trong ảnh: tác phẩm “Hoa thở” của nghệ sĩ Hàn Quốc Choi Jeong-hwa tại ART HK 12. Ảnh: Vincent Yu

Một số nhà triển lãm tham dự năm nay tuy không hòa được vốn những vẫn tỏ ra lạc quan. Họ tin vào tiềm năng rộng lớn của thị trường châu Á, và ART HK là một chốn thuận tiện để tạo lập mối làm ăn – việc sống còn nếu muốn nhảy vào thị trường này. Hầu như không ai là không lên kế hoạch năm sau sẽ quay lại, khi ART HK sẽ được “tái sinh” dưới mác Art Basel. Trong ảnh: một tác phẩm của Damien Hirst tại ART HK 12, hôm 16. 5. 2012. Ảnh: Kin Cheung

Về mặt chất lượng, năm nay ai cũng đồng ý là hội chợ đã tiến một bước quan trọng về mặt chất lượng. Mấy lần hội chợ trước, người ta còn nghi ngờ rằng các gallery quốc tế đánh giá thấp sự tinh tế của thị trường tại đây (nên hay mang hàng dạt đến?), và mặc dầu năm nay, một số người còn lo ngại liệu các nhà triển lãm có chịu mang “hàng” đẹp nhất của họ tới Hong Kong không, vì mới vừa kết thúc Art Basel có vài tuần… Thế nhưng cuối cùng, tại ART HK 12, đâu đâu cũng thấy những tác phẩm có chất lượng, thậm chí có thể dùng từ “chất lượng bảo tàng” cho một số gallery. Trong ảnh: Tác phẩm có tên tiếng Anh “Cong” (viết tắt của Congress – đại hội?) của nghệ sĩ Trung Quốc Ai Weiwei tại ART HK 12 . Tác phẩm gồm 123 bức thư được đóng khung mà Ai Weiwei nhận được từ chính quyền Trung Quốc liên quan đến việc điều tra của ông về trận động đất Tứ Xuyên, cùng với tên của 5.196 học sinh chết trong những trường học bị sập do xây ẩu lại gặp động đất. Ảnh: Vincent Yu

Như mọi khi, việc buôn bán ở ART HK thường là diễn ra với nhịp độ nhàn tản, với thành công mở đầu khiêm tốn thôi ở phần đông các gallery, sau đó có rất nhiều trao đổi, giao dịch. Hoàn toàn không giống Art Basel, nơi việc buôn bán bùng nổ ngay 20 phút đầu, ART HK có nhịp điệu bán buôn riêng của mình. Tất cả ung dung thôi, trao đổi là chính. Trong ảnh: tác phẩm “Quả đất và thế giới” của nghệ sĩ Indonesia Rudi Mantofani tại ART HK 12. Ảnh: Vincent Yu