Lễ thượng thọ của Yoko Ono: Trả lại vinh quang thực cho Ono

Đi và Ở

Tin tức

Nghệ sĩ

Soi học

Bài mới đăng

Bàn luận

Nhân phim đam mỹ bị cấm, nghĩ về tình tri kỷ

Chỉ anh hùng mới có tri kỷ, không có tình bạn giữa kẻ cướp.

Nghệ sĩ thế giới

Lễ thượng thọ của Yoko Ono: Trả lại vinh quang thực cho Ono 17. 02. 13 - 9:15 pm

Phạm Phong lược dịch

Triển lãm tổng kết lớn nhất từ trước tới nay của Yoko Ono vừa diễn ra tại Schirn Kunsthalle, Frankfurt, hôm thứ Sáu, 15. 2. 2013.

Yoko Ono, người từng được phu quân John Lennon gọi là “nghệ sĩ vô danh nổi danh nhất thế giới”, hôm 18. 2 bước vào tuổi 80, đã được Schirn Kunsthalle tổ chức “lễ thượng thọ” với mục đích “nhất cử lưỡng tiện”: vừa là mừng tuổi bà, vừa là trả lại cho bà những gì bà xứng đáng được vinh danh trong nghệ thuật, bên cạnh cái-điều-mà-ai-cũng-biết, rằng bà là vợ góa của John Lennon.

Yoko và John Lennon hồi những năm 1960s

Yoko Ono “độc đáo, và quả thực, có thể gọi là một nhân vật huyền thoại, không chỉ trong thế giới nghệ thuật, mà trong cả lĩnh vực âm nhạc, các phong trào hòa bình và nữ quyền,” giám đốc bảo tàng, Max Hollein, phát biểu.

Hầu như nhắc tới Ono là người ta chỉ nghĩ tới việc bà là vợ John Lennon – nhạc sĩ, ca sĩ huyền thoại đã bị bắn chết trước cửa căn hộ ở New York vào năm 1980.

Nhắc tới hai người, ai nấy cũng thường chỉ nhớ tới màn trình diễn nổi tiếng Bed-Ins năm 1969 – như một màn phản đối không bạo lực trước chiến tranh.

Ảnh chụp cuộc “Bed Ins” của John Lennon và vợ mới cưới là Yoko Ono tại Hilton Hotel ở Amsterdam. Cặp đôi ở trong giường liền 7 ngày để phản đối chiến tranh Việt Nam và bạo lực trên thế giới. “Bed Ins” là từ chữ “Sit-in”, chỉ một nhóm người biểu tình ngồi lì trước một trụ sở nào đó cho đến khi yêu cầu được thực thi. Cuộc “Bed Ins” của hai nghệ sĩ kéo dài hai tuần, tại Amsterdam và Montreal.

Nhưng Ono, sinh ngày 18. 2, rất lâu trước khi gặp Lennon, đã là một nghệ sĩ ý niệm avant-garde, giao du thân thiết với những người như John Cage và George Maciunas, nhà sáng lập của phong trào nghệ thuật Fluxus.

“Ai cũng thấy bà quen thuộc, nhưng chẳng mấy ai biết đầy đủ về những tác phẩm nghệ thuật mà bà làm ra. Sinh nhật lần thứ 80 này của Yoko Ono cho chúng ta một cơ hội lý tưởng để thay đổi điều đó”, Hollein nói.

Triển lãm này có tên “Half-a-wind show. A retrospective” (dịch sao cho thoát chữ “half a wind” đây các bạn?), bày khoảng 200 “món”, gồm phim, sắp đặt, ảnh chụp, ký họa, bài viết, trải suốt sự nghiệp 60 năm qua của Ono.

Đặc biệt, người xem sẽ được xem lại các tác phẩm đình đám thời 1960s và 1970s của Ono (có thế nào John mới mê chứ!), như Instructions for Paintings (bày lần đầu năm 1961 và 1962), cùng màn trình diễn Cut Piece hồi 1964 (trong màn trình diễn này, Ono mời khán giả lên cắt quần áo bà đang mặc bằng những chiếc kéo sắc lẻm, trong khi bà cứ thế ngồi im lìm.

Ono tại “Cut Piece”

Giám tuyển Ingrid Pfeiffer nói, tác phẩm của Ono “thường hướng tới sự phi vật thể. Trong các sắp đặt, chất nhẹ hơn ý và lời. Thật không dễ để trình bày.”

Vào lễ thượng thọ, Ono, đeo cặp kính râm bất hủ, kể với các phóng viên: “Lennon vẫn hay nói tôi, ‘hãy mang cho anh chút sự thật!’”

“Nghệ sĩ chúng ta, không giống đám chính trị gia, có phẩm chất là mang sự thật đến cho con người,” bà nói.

“Nhưng chúng ta chỉ biết có nửa sự thật. Nửa kia không thấy được. Chúng ta phải tưởng tượng, chúng ta là người sáng tạo, chúng ta phải tham dự (vào sự thật ấy). Ta thay đổi thế giới bằng cách là chính ta.“

Yoko Ono chụp ảnh tại buổi họp báo trước triển lãm

Triển lãm diễn ra tại Frankfurt cho tới 12. 5, sau đó sẽ đến Đan Mạch và Áo, rồi về bảo tàng Guggenheim Bilbao ở Tây Ban Nha.
Tranh thủ lúc này, các hãng lữ hành Đức đã bắt đầu quảng cáo tour xem show Ono, có thăm thành phố, có khách sạn, có buffet sáng…

FRANKFURT – Khách tham quan ngắm tác phẩm “We are all water” (Chúng ta đều là nước” của Yoko Ono tại buổi họp báo trước triển lãm “Half-a-wind” của bài tại Schirn Kunsthalle, Frankfurt, hôm 14. 2. 2013. Triển lãm diễn ra tới 12. 5. 2013. Ảnh: AFP/Daniel Roland