Bàn luận

Hậu Sơn Tinh-Thủy Tinh: từ lở biển Cửa Đại tới loang lổ rừng Trường Sơn 28. 03. 17 - 1:56 pm

Tiểu hành tinh 49 Bắc

(Ghi lại cảm xúc khi về thăm mộ bố tôi trong nghĩa trang dưới chân núi, trước đây được coi là đắc địa – đầu tựa núi nhìn sông”, nay giờ vây quanh là khói bụi mù mịt bởi mấy cái ống khói xi măng và những tiếng mìn nổ rung chuyển vách đá của dân khai thác đêm ngày, các ngọn núi lần lượt mất mỏm và biến mất trong làn khói bụi…)

*

Ngày xửa ngày xưa, thời vua Hùng vương thứ 18, nghe kể rằng…

“… Vua Hùng thấy ai cũng tài giỏi, không biết phải gả công chúa cho ai, bèn cho họp lại các tướng sĩ hỏi bàn ý kiến và đưa ra phán quyết: “Hai ngươi ai cũng đều tài giỏi, ta cũng không biết nên gả công chúa cho ai, nên ta ra chỉ như này. Sáng sớm ngày mai, ai đem được các lễ vật này đến trước ta sẽ gả công chúa cho người đó. Lễ vật có: một trăm ván cơm nếp, hai trăm nẹp bánh chưng, voi chín ngà, gà chín cựa, ngựa chín hồng mao, mỗi thứ một đôi.”

Sơn Tinh Thủy Tinh vâng lệnh vua ban nhanh chóng về nhà chuẩn bị. Sơn Tinh nhanh chóng tìm được đủ lễ vật, sáng hôm sau mang đến và rước công chúa về. Thủy Tinh lùng sục khắp nơi cuối cùng cũng hoàn thành, nhưng tiếc thay, Thủy Tinh đến chậm một bước, lúc Thủy Tinh đến Sơn Tinh đã mang công chúa đi mất. Thủy Tinh thấy thế thì nổi trận lôi đình, quyết đuổi theo Sơn Tinh để cướp lại công chúa. Thủy Tinh đi đến đâu giông bão nổi đến đó, mây đen kéo đến, sấm chớp giật đùng đùng, mưa xối xả. Bao nhiêu binh tướng cá, ba ba, thuồng luồng, rùa nổi hết lên mặt nước, phun nước ầm ầm. Thủy Tinh dâng nước lũ nhằm nhấn chìm Sơn Tinh.”

*

Ngày nay:

RỪNG Trường sơn cơ bản đã chặt hạ xong!

Dãy NÚI Trường Sơn cũng không lâu nữa ghi danh vào kỷ lục san phẳng triệt để!

BIỂN đã đỏ dấu ấn tận diệt hải sản và ô nhiễm!

Và giờ CÁT dưới đáy sông nghe nói cũng lập kỷ lục xuất khẩu tận Singapore!

Nhìn mà xem, ở khắp nơi trên đất nước này, đâu đâu cũng thấy tượng đài và tượng Phật to đùng được xây trên núi. Người ta tự ru ngủ mình rằng xây tượng Phật càng to tới lập kỷ lục, đứng sừng sững khắp nơi, để Trời Phật thương tình không gây bão tố cho con người nữa. Nghe đâu, Đà Nẵng đã có tượng Quan âm Bồ Tát đứng sừng sững trên bán đảo Sơn Trà nhằm coi sóc toàn vùng biển Đà Nẵng, nay sắp có Bồ Tát (còn to hơn) sẽ đứng trên các đảo của Cù Lao Chàm để “đối thoại” với Bồ Tát Đà Nẵng?

Lại còn chuyện cánh nhà báo thổi phồng, kìa xem “Quan lạy cát” ở bờ biển Cửa Đại (Hội An) để mong cát trở về bồi lấp bờ biển bị sóng đánh gần tan bờ sau mấy cơn bão to năm trước, sau bao cố gắng nhập hẳn “cát Hà Lan” được đựng trong các bao tải xơ gai chuyên dụng, xếp thành bờ kè ngăn biển rút cát; rồi gần nhất là đóng thử nghiệm một tay đòn sắt dài vươn ra biển nhằm tạo hiệu ứng bồi/rút cát qua hai bên tay đòn, nhằm ổn định bờ trên cảt diện rộng.

Các quan đứng thắp hương vái lạy thần biển cầu may- âu cũng là một hành vi văn hóa của dân biển mỗi khi ra khơi hoặc trong các lễ nghi Cầu ngư hàng năm. Nhưng sao quan phải“lạy cát”? Hay là xin lỗi cát vì đã quá muộn rồi?

Dải bờ biển từ Bắc vào Nam đã bị “lột mỏng” và ”thái nhỏ” làm resort ven biển và các villa triệu đô cho các Thượng đế. Một logic sinh thái tối thiểu của một lát cắt dải ven biển đã không được tôn trọng mà còn bị phá hủy một cách không thương tiếc: đó là việc san phẳng cái đụn cát sơ cấp ngoài cùng mà thiên nhiên hình thành theo năm tháng, cộng thêm một hệ sinh thái cồn cát khô để bảo vệ phía trong. Nếu thuận tự nhiên, con người chỉ được phép cư ngụ ở giữa hai cồn cát hoặc sau cồn thứ hai.

Đáng lẽ phải có chí ít một tư duy văn minh kết nối bờ biển vào đất liền, kết nối ”từ xương-qua thịt qua-da” để còn thoát hơi nước, toát mồ hôi chứ? Đằng này cắt hết ra, các ông resort vội đóng tường thành kín mít, tách biệt với đường làm song song với biển, không còn một ”khe hở” nào để người ta còn nhìn được ra biển nữa. Rồi ông nào ông ấy lại hoành tráng lập cõi giang sơn riêng của mình bằng xây những bức tường bê tông kè cứng cao gấp vài lần đầu người (nhằm cả chắn sóng, chắn cát bay và khoanh cõi sở hữu giang sơn). Việc các kè bê tông cứng song song bờ biển là hành động ngu xuẩn nhất, càng lấy cương chọi cương với thiên nhiên lại càng lãnh đủ sức giật trực tiếp khủng khiếp của sóng.

Bọn họ đã quên rằng “lạt mềm buộc chặt”!

Bọn họ đã quên rằng đừng nên giương oai, móng vuốt ra với mẹ thiên nhiên, chỉ là trứng chọi đá!

Vậy nên có khó hiểu đâu cái hiệu ứng Domino ấy khi các bờ kè cứng được đua nhau dựng nên thì nó sẽ hoặc bị sóng đánh gục tại chỗ (mấy resort sập ngoài Cửa Đại) hoặc sẽ dồn đứt hẳn phần đuôi vẫn còn hoang sơ, mềm, chưa “được” kè!

Hãy so sánh hai loại bờ biển này:

Cũng thật mỉa mai, hồi làm quy hoạch ở Hội An cách đây cả chục năm, tôi đã mạnh dạn cảnh báo về hiệu ứng này sớm muộn sẽ xảy ra, có khi sau 15-20 năm nữa, vậy mà nó lại còn đến sớm hơn tôi dự đoán. Ai nghe! Ai “care”! Ai “dare”!

Giờ trước tình thế nước sôi lửa bỏng, người ta chỉ biết cuống lên cầu trời ban cho ra các giải pháp tình thế nhằm cứu vãn miếng thịt cuối cùng không đứt lìa khỏi cơ thể. Một cái tay đòn thép cả trăm mét chìa ra (giải pháp groins) cực kỳ tốn kém của các nước nhà giầu như Dubai, Mỹ hay Bắc Âu mới xài được, mà phải cả hệ thống tay đòn chạy dài đến cả chục cái như thế mới cứu vãn nổi một đoạn bờ vài trăm mét. Giờ lại phải ngửa tay xin ”tay đòn” ”từ thiện” của các đại gia mà cứu đất chứ có lạy đất lạy cát đến hết đời thì thổ công trời đất cũng chẳng thương được! Xót thương thay!

*

Quá muộn rồi sự tham lam, ngu si của con người trong cách hành xử với thiên nhiên, rồi lại lôi tôn giáo và văn hoá một cách mông muội ra để cầu an, để bao biện cho lối tư duy thiển cận và coi con người là cái rốn của vũ trụ! Cuộc chiến san phẳng núi đồi, chặt hạ tàn phá rừng, lấn biển lấp sông hồ khốc liệt còn hơn cả cuộc chiến của 2 vị thần ngày ấy. Nay Sơn Tinh và Thuỷ Tinh đều suy tàn lực kiệt, không phải do họ đánh nhau mà do chính con cháu Vua Hùng đời nay phản phúc.

Nếu đi dọc Đường 1, cả dãy núi Trường Sơn – từ Bắc chí Nam, từ Thanh Hóa tới Đồng nai – trông như một tấm thân ghẻ lở, tróc vẩy tàn tạ bởi những con ghẻ xe cẩu, máy xúc và ống khói các nhà máy xi măng, khai thác đá, quặng,… bám hút. Còn đâu dãy núi xanh rì và vĩ đại, nhấp nhô trải dài mà tuổi thơ tôi vẫn leo lên một góc mái nhà ngồi ngắm xa xa và nâng giấc ước mơ bay bổng của mình?

Mỉa mai quá, Dubai đang lập dự án 100 tỷ đô la để xây dựng núi nhân tạo nhằm điều hoà khí hậu còn dãy Trường Sơn cứ giãy dụa “gục dần” từng ngày!

Hãy nhớ:

RỪNG có thể trồng lại được (tuy có thể mất 20-30 năm), song NÚI thì VĨNH VIỄN KHÔNG BAO GIỜ XÂY LẠI ĐƯỢC!

*

Quan cầu cát quay về.

Đến lượt mình cũng ngửa cổ lên trời mà cầu:

Cầu cho sự tham lam, ngu dốt bị biển cuốn trôi thay vì cát

Cầu cho sự phá hoại dãy núi Trường Sơn bị lấp đi trong hang hốc thay vì núi sập.

Giá mà, ví hẳn những ông khai thác đá làm xi măng, biết dũng cảm dừng toàn bộ các nhà máy (vòi bạch tuộc phá hoại) lại và chuyển thành một chuỗi bảo tàng công nghiệp dọc dãy Trường sơn làm du lịch – chuỗi bảo tàng sống như một sự dũng cảm thú tội với thiên nhiên- chắc chắn kẻ tội đồ đó xứng đáng là bậc anh hùng thời hậu Sơn Tinh- Thủy Tinh!

Giá mà các ông resort chịu lùi sâu vào sau cái cồn cát đầu tiên ấy, để cho chính cái cồn cát ấy bảo vệ cả khối to đùng mà các ông dựng lên đằng sau, thay vì các ông “giương cơ bắp” chặn ngay từ “vòng gửi xe” của sóng biển để rồi lãnh đủ hậu họa “muỗi đốt Inox” của các ông với biển…

Giá mà mỗi con người biết trồng ít nhất một cái cây trong đời mình – đấy là tạo một sự sống và cần có trách nhiệm nuôi dưỡng sự sống ấy…

Nhưng mà, “Người ta chỉ nhìn rõ được bằng trái tim. Con mắt thường luôn mù lòa trước những điều cốt tử” (Hoàng tử Bé – Antoine de Saint-Exupery)

 

 

Bài đã đăng

• Nhân phim đam mỹ bị cấm, nghĩ về tình tri kỷ - Trịnh Bình An (01/06/2022)
• Giám tuyển là gì? - Ace Le (21/08/2021)
• Tư cách học thuật của Jean-Francoise Hubert hay “con vẹt đến từ phương Tây” - Ace Le (15/08/2021)
• Điệu nhảy chết người (phần 1):
  Hư hỏng thì nổi tiếng hơn - Willow Wằn Wại (22/06/2021)
• Tác phẩm phái sinh: hiểu sao cho đúng? - Hân Hân (13/11/2019)
• Nhân triển lãm về Casanova: phải làm sao trước một triển lãm “bậy bạ”? - Như Mai lược dịch từ Hyperallergic (15/10/2018)
• TOD (bài 2): Lý do 2 và phản biện 2 - Phó Đức Tùng (15/09/2018)
• Xem "Kho báu..." của Damien Hirst: không có duyên, nhưng khiến nảy sinh vài thắc mắc - Di (30/04/2017)
• "Chủ nghĩa Hậu hiện đại" là có hay không hả các bác? - Phó Đức Tùng (28/04/2017)
• Về sự hạnh phúc của người Việt Nam (bài 2): Vì sao người Việt khó hạnh phúc? - Phó Đức Tùng (01/04/2017)

» Xem tiếp...