Nghệ sĩ thế giới

Cái tôi bị thổi phồng? Jeff Koons đòi độc quyền bán chó bóng 08. 01. 11 - 3:52 pm

Ngọc Trà dịch

San Francisco – Giáng sinh vừa rồi, gallery Park Life tại San Francisco vừa nhận được một món quà  từ nghệ sĩ siêu sao Jeff Koons: một bức điện “ngưng và dừng hẳn”.

Bức thư chính thức từ các luật sư của Koons ra lệnh cho cửa hàng nghệ thuật của gallery phải dừng ngay việc bán và quảng cáo một bộ chặn sách hình chó bóng được bày bán ở đó, tuyên bố họ đã vi phạm tác quyền đối với tác phẩm điêu khắc mang tính biểu tượng của nghệ sĩ –  tác phẩm “Balloon Dog”.

Công bằng mà nói, cũng có một số người thấy sự việc này khá nực cười. “Ê, gượm đã, tớ có thắc mắc: chả phải TOÀN BỘ CÁI SỰ NGHIỆP CHẾT DẪM của ông ta trước giờ dựa vào việc vay mượn các tác phẩm và chủ đề của người khác hay sao?”, một đoạn viết trên blog của gallery vào ngày 21 tháng 12 ghi. “Vậy là từ nay về sau, các người biết nhá; Jeff Koons sở hữu toàn bộ những gì trông giống với mấy con chó bóng.”

Đồng sở hữu gallery Jamie Alexander đã phải bỏ mấy cái chặn sách ra khỏi cửa hàng của Park Life để tránh đụng độ với nghệ sĩ trong kì nghỉ. Tuy nhiên, vào những ngày đầu năm, trang web đã liệt mấy cái chặn sách trên vào mục “Hàng Mới Về”, tuyên bố “Sắp Có Hàng. Thật Đáng Buồn Cho Các Luật Sư của Jeff Koons. Hãy Gọi Cho Chúng Tôi.”

ARTINFO đã gọi. “Chúng tôi đã nói chuyện với nhà sản xuất và họ sẽ lo chuyện này, không phải việc chúng tôi,” một đại diện của gallery cho biết. “Chúng tôi không biết vì sao Koons không tiếp cận trực tiếp với nhà sản xuất ngay từ đầu cho rồi.”

Thực chất mấy cái chặn sách được công ty imm-Living đặt tại Toronto sản xuất. Chúng được bán với giá 30 đô-la, có mặt tại khoảng 700 cửa hàng ở Mỹ, theo một bài đăng trên Bay Citizen. Đại diện của Park Life nói bức thư ban đầu yêu cầu của hàng giao lại tất tật các bộ chặn sách còn trong kho cho các đại diện của nghệ sĩ.

Ai cũng biết, những bức điêu khắc Balloon Dog khổng lồ, được đánh bóng kĩ lưỡng của Koons, là nằm trong số những tác phẩm nổi tiếng nhất của ông. Các phiên bản này đã được trưng bày tại tầng thượng MoMA, cũng như trong show khánh thành Broad Contemporary Art Museum của LACMA.

Park Life đúng là có bán một số hàng hóa khác liên quan đến các nghệ sĩ, ví dụ như những bộ bài Tauba Auerbach và đồng hồ để bàn Yoshitomo Nara. Và những cái chặn sách của imm-Living (màu cam và màu vỏ dừa) rõ ràng có âm hưởng của những bức tượng của Koons – mặc dù bản thân bức tượng thì lại “mang âm hưởng” của một con chó làm bằng bong bóng thông thường, loại vẫn thấy ở rạp xiếc và các buổi tiệc sinh nhật của trẻ con.

Tuy nhiên, phiên bản chó bóng bán ở Park Life được làm từ nhựa thông sơn, khiến nó có một bề mặt xỉn màu rất khác với bề mặt bóng loáng đến soi gương được của bức tượng Koons làm. Hiện tại, trang web của imm-Living quảng cáo sản phẩm là “Big Top Bookend” (“Dựa trên nghệ thuật làm thú bóng kinh điển, cái chặn sách này có hình một con chó đầu đàn  – nhưng không bao giờ nổ hay xì!”)

Vậy, liệu Jeff Koons có quyền hợp pháp cấm mọi người bán các sản phẩm giống hình chó bóng hay không? Một án lệ tương đương có thể làm ví dụ hay là vụ Blanch vs. Koons, một vụ kiện cáo vào năm 2006, trong đó nghệ sĩ được xử thắng. Vụ này xác định việc Jeff Koons sử dụng một bức hình có bản quyền chụp một cặp chân phụ nữ trong tác phẩm Niagara của mình là được bảo vệ dưới điều luật “sử dụng hợp pháp” của Hoa Kì. Trong vụ đó, tòa tuyên bố vấn đề chính ở đây là liệu nghệ sĩ “có lí lẽ đích thực về mặt sáng tạo khi vay mượn hình ảnh của Blanch, hay chỉ sử dụng nó thuần túy để tạo sự chú ý, hay để tránh việc phải vất vả tạo nên một thứ gì đó tươi mới.”

Lần này tòa sẽ phải quyết định xem thực sự hình ảnh một con chó bong bóng thì “còn tươi mới” đến mức nào (để mà kiện nhau).

*

Theo ArtInfo

*

Bài liên quan:

– Jeff Koons thành Viện sĩ Danh dự: khối người tức
– Cái tôi bị thổi phồng? Jeff Koons đòi độc quyền bán chó bóng

 

Bài đã đăng

• Vicente Blanco Mosquera: vẽ chuyện gì mà vui thế? - . (21/03/2024)
• Gazan Fathi Ghaben: sinh trong lều và ra đi uất ức trong lều - Từ Hyperallergic (29/02/2024)
• Robert Ryman: trắng tự nhiên nên dừng rất đúng lúc - Từ The New York Times (09/01/2024)
• Daniel Lind-Ramos: nghệ thuật như một củ hành lộng lẫy - Soi dịch (28/08/2023)
• Tác phẩm bị ăn vì người xem bị đói - Pug dịch từ CNN (03/05/2023)
• Xóa hết graffiti trong đường hầm: kẻ ngỡ ngàng, người nhẹ nhõm - Soi tổng hợp và dịch (29/01/2023)
• Tsukioka Yoshitoshi (bài 4): Người tài máu me và sa đọa - Candid (02/08/2022)
• Artemisia Gentileschi (bài 3): Tài năng xuất chúng suýt bị lãng quên - Willow Wằn Wại (07/07/2022)
• Artemisia Gentileschi (bài 2): Cắt đầu Holofermes phải cần thêm cô hầu gái - Willow Wằn Wại (24/06/2022)
• Artemisia Gentileschi (bài 1): Vì sao lại vẽ Judith cắt đầu Holofermes? - Willow Wằn Wại (21/06/2022)

» Xem tiếp...