HAND OXIDE: Biến hình của bàn tay
24. 04. 10 - 2:04 am
Ảnh: DINO; Lời bình: SOI
.
Triển lãm Hand Oxide (tạm dịch: Biến hình của bàn tay)(Trình diễn và ảnh)Nghệ sĩ: Moe Satt, Trần Lâm Bình và Hoàng Minh Đức.18h, thứ Năm, ngày 22/4Tại: Nhasan Studio
Đến Nhasan Studio vừa đúng 18h, ngoài cổng Nhasan, ở quán nước vỉa hè (kiêm trông xe cho khách đến Nhasan), dăm họa sĩ còn ngồi tụ bạ. Bước vào Nhasan, người lưa thưa, ngoài bà chủ Nhasan và nghệ sĩ Nguyễn Phương Linh, Nguyễn Huy An, có thêm nghệ sĩ Moe Satt đang lúi húi chuẩn bị đồ diễn, nghệ sĩ Hoàng Minh Đức đang nghịch cái quạt gió cầm tay mi-ni. Trên vách nhà sàn, là hình ảnh video về các đôi bàn tay của người dân Hà Nội mà Moe Satt ghi lại trước đó một tháng. Bàn tay chạm khảm, bàn tay khêu ốc, bàn tay gọt xoài, bàn tay hàn xì, bàn tay đếm tiền…
19h quay trở lại Nhasan Studio, tác phẩm trình diễn chưa bắt đầu, nhưng nhiều người đã đổ về ngồi kín chỗ và đứng chật sân trong Nhasan, đến một phần ba là người nước ngoài.
19h10′, chương trình bắt đầu. Nghệ sĩ người Myanmar – Moe Satt (27 tuổi) tiến đến chiếc ghế dựa đặt cuối khán phòng. Một máy chiếu các hình ảnh mà camera đang ghi lại trực tiếp, hắt sáng lên ghế và vách nhà sàn tạo nên nhiều lớp ảnh, một không gian có chiều sâu được mở ra. Thêm ánh sáng của đèn pin mi-ni chiếu phía dưới chân, tác phẩm của Moe Satt đã có hiệu ứng ánh sáng đơn giản nhưng hiệu quả.
Moe Satt cởi áo khoác, tiếp đó là áo sơ mi (truyền thống của Myanmar), anh cởi trần, và chỉ mặc cái Long Gyi “tức là cái xà – rông, váy nam của mấy nước ảnh hưởng Ấn Độ giáo. Cái váy này rất hay là quấn lên thì nó thành cái khố” – theo giải thích của nhà báo Vũ Lâm).
Trùm lên đầu lớp vải màu da (giống như cắt ra từ bít tất dài mỏng, đan sợi thưa của phụ nữ), mặt mày biến dạng (giống lũ cướp nhà băng trong phim hành động Mỹ), chụm hai chân dưới lớp vải Long Gyi, Moe Satt bắt đầu tác phẩm của mình.
Moe Satt dùng hai bàn tay với những ngón dài ôm chặt lấy mặt cùng các động tác chuyển dịch chậm chạp.
Moe Satt dần dần đưa hai bàn tay, đan vào nhau và hướng các ngón về phía trước
Đôi bàn tay của Moe Satt thay đổi rất nhiều động tác khác nhau nhưng vẫn chỉ rờ rẫm quanh khuôn mặt và đầu. Đây là động tác tiêu biểu của Moe Satt trong tác phẩm của mình. Khi đặt hai ngón tay cái vào hai bên thái dương, Moe Satt chầm chậm đứng dậy, tiến về phía khán giả, yêu cầu một người bắt chước động tác này. Tiếp đó sang người khác, Moe Satt đưa
Hoàng Minh Đức bắt đầu xuất hiện từ một góc Nhasan, vì Đức đứng trong bóng tối nên SOI khó bắt được hình. Một tay Đức cầm quạt gió mi-ni chạy pin, một tay làm động tác gạt gió từ quạt. Tay gạt thẳng, mạnh, dứt khoát, tốc độ mỗi giây một lần. Thực hiện tác phẩm trong một giờ, tổng cộng Đức đã lặp đi lặp lại động tác đó 3600 lần. SOI làm theo Đức, nhưng chỉ được chừng 30 lần là… xin hàng. Đức tương tác với khán giả bằng việc nhờ họ cầm quạt để anh… chém gió. Mồ hôi đẫm lưng, mặt đỏ, nhưng toàn khuôn mặt thì lặng phắc, bất động, không chút biểu cảm, giống như khuôn mặt của chính anh trong “Ba chu vi”.
Trần Lâm Bình xuất hiện sau cùng. Anh lẳng lặng chen vào giữa khán giả đang xem. Bỏ túi xuống đất, cởi áo, sau đó lấy từ trong túi ra một hộp sơn acrylic màu đỏ máu. Anh bôi sơn chầm chậm từ đỉnh đầu, phủ hết mặt, một nửa ngực, nửa hai cánh tay.
Hình ảnh của Bình khi bôi sơn khắp mặt, đầu, nửa ngực, nửa lưng, cánh tay…
Khuôn mặt của Bình sau khi đã nhuộm đỏ sơn acrylic…
Trong lúc đó, Moe Satt trèo lên hai bệ đỡ cột Nhasan, quấn Long Gyi thành khố. Với thân hình bé nhỏ, gầy guộc của mình, Moe Satt làm các động tác nhào lộn cùng cử động của hai bàn tay.
Sơn trào vào trong mắt, đau, nhức không chịu nổi. Bình nhắm chặt mắt rồi gắng mở mắt ra. Dưới lớp sơn đỏ, khuôn mặt anh nhăn nhúm, vẹo vọ. Như có gì bò xoáy vào trong hốc mắt, Bình lắc mạnh đầu hòng mong đẩy thoát.
Sơn tiếp tục chảy vào trong mắt. Sự đau đớn làm Bình không còn bình tĩnh…
Anh quờ quặng như một người vừa bị đâm mù mắt. Ban đầu, Bình lao vào ôm các cột Nhasan, in hằn bàn tay sơn đỏ lên trên. Dần dà, không xác định được phương hướng, anh lao sầm sập vào khán giả. Một số người không kịp tránh, lãnh nguyên mảng sơn đỏ trên áo, trên mặt. Hoàng Minh Đức đang trình diễn gần đó cùng chung… số phận. Mặt và áo trắng của Đức dính đầy sơn. Tiếng hét, tiếng bước chân chạy, tiếng người va vào nhau… Đám đông khán giả trở nên hỗn loạn. Sau khi bình tâm, mọi người phá lên cười.
Khán giả dè chừng nhìn Bình từ xa, tiếng la thét cùng tiếng cười giảm dần cũng là lúc Bình chế ngự được nỗi đau, anh dừng lại, rồi đứng im, mắt vẫn nhắm nghiền, mặt trở về vẻ tĩnh lặng.
Moe Satt tiến tới Bình, từ phía sau, hai bàn tay của Moe Satt thực hiện nhiều động tác trên mặt Bình. Sau chừng 7 phút, Moe Satt tiến tới Đức đang đứng gần đó, lặp lại các hành động như với Bình.
Ba người đứng bên nhau sau gần một tiếng trình diễn. Sơn đỏ vương đầy trên sàn nhà, và trên da thịt của cả ba. Tác phẩm trình diễn kết thúc.
Vì cuộc trò chuyện với Moe Satt cùng Hoàng Minh Đức, Trần Lâm Bình sẽ diễn ra vào 17h ngày 25/4, (Nhasan Studio), nên không có thảo luận sau trình diễn. Ba nghệ sĩ sau khi tắm, rửa, đã quay trở lại, mặc áo quần nghiêm ngắn. Họ hòa vào cùng các khán giả để uống bia, tán gẫu, vui đùa…