Gửi bạn Mặc Nhân.
Tớ cực thích comment của bạn. Nghe sướng cả cõi lòng. Đương nhiên trên cái diễn đàn toàn thiên hạ nhìn vào này. Tớ không dám nói là tán thành hay phản đối những phân tích của bạn. Có lẽ bạn hiểu vì sao.
Cực kỳ cảm ơn bạn đã quan tâm. 

Trước hết tôi xin nghiêng mình kính nể Phạm Huy Thông (PHT) bởi những tác phẩm của bạn thể hiện sự làm việc hăng say, kỳ công với những tác phẩm của mình.

Bạn PHT dùng hình ảnh “Tay” thay cho đầu người,với ý… “xóa bỏ nhân diện cá nhân của các nhân vật, chỉ đề cập họ như là một phần của đám đông (hoặc xã hội), cá tính của họ bị làm mờ và được thay bằng những tính cách chung của con người”, thật lạ và thú vị, người xem có thể hiểu thông qua ngôn ngữ của….bàn tay. Vì vậy, ở đây muốn hiểu rõ tác phẩm thì trước hết ta cần phải biết thêm ngôn ngữ (thông qua dấu hiệu) của…tay người.

1. “Money in Hand” (Tiền Trong Tay), mà ngầm hiểu là… kẻ có lắm tiền thì nhiều quyền (và ngược lại) nên chỉ tay… một ngón; còn bức “General Human Hands” (Tay Chân Của Người) thì tôi không biết ông “Tướng” to con kia với bàn tay xòe ra như thế là có ý gì. Trông như nửa muốn hù dọa, nửa như đang chầu chực tóm cổ kẻ chống đối. Màu khá đẹp, nhưng tôi thấy bút pháp hơi khô cứng.

2 . “Tiền ơi về đâu” (Money-go-round): ý tưởng khá rõ, con chim mẹ tha tiền về tổ cho đàn con ăn (nhậu), chứ về đâu nữa.Có điều sau khi chúng no nê rồi thì có làm được ích gì cho xã hội không, hay là khi có việc thì chúng lại chỉ qua chỉ lại như…bức tranh bên dưới (gam màu đỏ, những bàn tay chỉ chéo nhau (không thấy để tên).

3. “Biển Nặng”: Tôi thích bức này, theo cách nghĩ của tôi thì cái tên “Biển nặng” chưa… đã lắm, kể cả ý nghĩa về tác phẩm như bạn đã nói trên: thắng vinh, thua nhục là chuyện hiển nhiên,đã có kẻ “thắng” thì có người “bại”. Tôi nghĩ, cái đáng nói là sau cuộc chiến thì… cả hai đều có mất mát lớn về người và của cũng như “hậu quả” của nó. Ai mất mát? đó là những người mẹ, ai mất của? đó là những người dân, ai phải “gánh chịu”, những tàn tích sau chiến tranh? Đó là…những con cháu chúng ta. Tôi không đọc được những chữ mà P.H.T viết lên bức tranh này, nên “góp ý” bây nhiêu cho zui vậy. Nói thêm chút là khi xem bức này tôi vẫn có cảm giác phân vân không rõ PHT vẽ mặt biển hay là bãi biển, mặc dù có…gợn sóng.

4. “Một Cuộc Hiến Tế” là tác phẩm khá “thâm” về ý, tiếc là PHT không giải thích tác phẩm này (cũng như tác phẩm “Giấc mơ lạ” số 2.). Tôi thử “đoán mò” về ý của tác phẩm trên, các bạn và PHT xem có “trúng” phần nào không nhé. Tôi thấy con cua…biển Đông khổng lồ quái dị , nó vươn hai tay lẫn hai càng chuẩn bị “sực” những “con mồi” đang trên dĩa… “sàn đấu”. Những con người nhỏ bé kia dù có thắng hay thua cũng nằm trong…dĩa, là món ăn của gã cua khổng lồ. Hàng chục dòng chữ viết trên tác phẩm này… tôi cũng đã đọc ra được hai dòng: “Hởi kẽ thắng người thua” , “ sẽ không ai thoát”. Đặc biệt điểm nhấn của tranh này chính là cái… lưỡi. Tôi ngẫm khá lâu mới suy đoán rằng có thể PHT muốn tà cái “lưỡi bò”, (nói đến biển Đông thì thường nhắc đến từ “lưỡi bò”), con cua khổng lồ có cái “lưỡi bò” thè dài ra, nó đang rất “thèm khát” món “mồi” trên bàn tiệc. À, mà sao mình thấy có mấy con ruồi nó bu trên dĩa nữa? chuyện “ruồi bu” này thì tôi… đoán không ra. Hi.

5. Bức “Giấc mơ lạ”: bố cục này tôi không thích lắm, do PHT tính kỹ quá, nên “cắt” mặt biển ở dưới hai góc tranh, vô tình hay cố ý …biến mặt biển như một tấm nệm mỏng, làm mất đi tính “sâu thẳm” của đại dương. Cái tôi thích ở đây chính là “giấc mơ” của PHT. Phải chăng anh mơ… con tàu lạ khổng lồ hung tợn kia nó bị “xiềng lại”, và…bất lực? để con tàu nhỏ của anh được “thuận buồm xuôi gió”?

6. “Rùa Tiến Bộ”(The Marching Turle): bức này màu đẹp thật ( hơn hẳn các bức còn lại, tôi nghĩ thế), nhưng ngặt cái là về ý nghĩ thì tôi…không suy đoán được gì, ngay cả cái tên tranh.
Tôi thử đưa ra vài ý này nhờ PHT và các bạn giải thích giùm:
- Rùa là con vật linh (một trong Tứ linh: Long, Lân, Quy, Phụng) trong văn hóa Việt. Các bạn thường thấy trong chùa, miếu, và cả ở…Hồ Gươm. Nói chung, con Rùa mang một hình ảnh rất thiêng liêng trong tâm thức người Việt.
Vậy trong bức tranh này PHT vẽ một bồn cầu (tôi đoán thế), nhìn kỹ có một ống dẫn từ bồn cầu vào thân con rùa, và một anh … ngồi ị bên trên, quần xanh tuột xuống chân, có vỏ súng ngắn mang bên ngoài, trông rùa thật tội nghiệp vì bị…xỏ mũi. Như vậy là nói lên điều gi? Hay là PHT muốn nói đến nét Văn hóa Việt đang bị… ô nhiễm? Vậy thì ai làm ô nhiễm? người ngồi trên, tay cầm cương rùa là ai?

Năm mới, cảm ơn Soi và PHT đã cho xem tranh, lại được chia sẻ vài lời cho…rôm rả đầu xuân.