Chính trị

Chuyện Thái Lan: được làm vua mà thua thì thành giặc! 03. 12. 13 - 7:53 pm

Lâm Toàn

Trong bài “Suthep giơ nắm đấm bên tác phẩm của Feroci…”, có cái ảnh lãnh tụ đối lập chính quyền Thái Lan hiện tại, ông Suthep Thaugsuban, đứng giơ nắm đấm cùng ông Abhishit Vejjajiva, một đồng minh (tạm thời) của ông Suthep, cũng từng là Thủ tướng Thái; bạn TNXP hỏi “Sao đã có hai lịnh bắt giữ người của tòa án mà Su-chén và A-bị-thịt vẫn lơ thơ ngoài đường là làm sao?”

Rất đơn giản, TNXP ạ. Đấy là bức ảnh chụp hôm 24-11, có nghĩa mới là hôm đầu tiên nổ ra các cuộc biểu tình chống chính phủ của bà Thủ tướng Yingluck Shinawatra. Khi ấy tòa án Thái Lan chưa có trát lệnh bắt giữ ông Suthep Thaugsuban nên ông có thể thoải mái giơ nắm đấm chụp hình bao lâu cũng được.

Nhưng câu hỏi này vẫn không mất đi tính thời sự bởi cho đến nay, đã hơn 10 ngày trôi qua kể từ hôm đó, và tòa án Thái đã có không phải 1 mà tới 2 trát lệnh bắt giữ ông Suthep, vậy nhưng ông này vẫn đường hoàng đăng đàn diễn thuyết, lên truyền hình hô hào lật đổ chính phủ, thậm chí còn gặp bà Thủ tướng đương nhiệm xinh đẹp Yingluck Shinawatra ở một địa điểm bí mật để… ra tối hậu thư buộc bà này phải rời khỏi chức vụ, nếu không sẽ biết tay!

Để trả lời cho câu hỏi vì sao khoác trên vai hai trát lệnh bắt giữ mà ông Suthep vẫn không bị bắt, thì lại nảy sinh một câu hỏi khác: ai bắt? Theo đúng logique, câu trả lời là: cảnh sát. Nhưng cảnh sát nào vào mà bắt ông Suthep?

Đây mới là vấn đề thú vị và nó khá đặc trưng cho chính trường Thái Lan: được làm vua mà thua thì làm giặc.

Khó có thể phủ nhận được Thái Lan là một trong những quốc gia mà các giá trị dân chủ được phổ cập rộng rãi vào bậc nhất ở khu vực. Thế nhưng một thực tế là lịch sử Thái Lan được viết nên chủ yếu bởi các cuộc “đảo chính”, tính sơ sơ từ năm 1932 đến nay có chừng vài chục cuộc! Hầu như không có nhà viết sử nào viết về lịch sử Thái Lan cận đại lại có thể liệt một phong trào lật đổ chính quyền nào vào hai chữ “cách mạng”, bởi vì thực chất, nó luôn là những sự thay đổi mang tính hình thức, một nhóm này lên thay một nhóm khác (không khác mấy về bản chất) và cái vòng luẩn quẩn đó đã tiếp diễn trong nhiều thập niên qua.

Thường thì mỗi khi chính trường Thái Lan nổi sóng về một vụ việc gì đó, người ta lại nghĩ đến “đảo chính”; người dân chấp nhận nó như một lẽ hiển nhiên để thay đổi hiện trạng xã hội ở từng thời điểm.

Quay lại hiện tình Thái Lan lúc này, có một nhân vật trung tâm trong những xung đột: cựu Thủ tướng Thaksin Shinawatra.

Có cái hay là ông này đã vắng mặt ở Thái Lan nhiều năm rồi, không có một chức vụ nào nữa, thế nhưng lại luôn là tâm điểm của những cuộc tranh cãi và xung đột trên chính trường Thái mấy năm trở lại đây.

Ông Thaksin đã bị lật đổ trong một cuộc đảo chính êm dịu năm 2006, chỉ diễn ra trong có vài giờ, do quân đội Thái tiến hành, trong khi ông này còn đang bận họp Đại hội đồng LHQ để bàn về “tương lai dân chủ” ở châu Á!

Thất thế, ngay lập tức ông này bị khoác cái án tù 2 năm vì tội tham nhũng và đành phải lưu vong ở nước ngoài kể từ năm 2008.

Bà Yingluck Shinawatra là em gái ông Thaksin Shinawatra được dân bầu lên một cách hợp hiến, bởi vì những người ủng hộ ông anh trai bà, đặc biệt là tầng lớp nông dân nghèo ở các vùng nông thôn nghèo của Thái Lan, vẫn chiếm số đông trong số cử tri Thái đi bầu.

Thế nhưng lực lượng này lại không mấy có ảnh hưởng ở các thành thị, đặc biệt là tại Bangkok, nơi tầng lớp trung lưu và giàu có đóng vai trò quan trọng trong xã hội. Thế nên khi bà Yingluck Shinawatra, trên cương vị Thủ tướng Thái, trình dự luật ân xá để quốc hội thông qua, mở đường cho đường về cố quốc của ông anh trai, thì lập tức các lực lượng đối lập phản đối rầm rầm. Thoạt đầu là họ kêu gọi xuống đường để phản đối dự luật này, nhưng rồi nhanh chóng biến những cuộc biểu tình chống dự luật miễn tội cho ông Thaksin thành vũ khí để thay đổi chính quyền.

Có một điều là chính phủ của thời Thủ tướng Abhisit Vejjajiva, người đứng cùng với ông Suthep trong bức ảnh, cũng đã cho phép quân đội dùng vũ lực đàn áp những người “áo đỏ”, năm 2010 biểu tình ủng hộ ông Thaksin Shinawatra và chiếm giữ một số địa điểm ở Bangkok. Khi ấy, ông Suthep, với cương vị là Phó Thủ tướng trong chính phủ, là người ký phê chuẩn quyết định này! Khoảng 90 mạng đã chết trong những vụ đàn áp đó. Cả hai ông, sau này khi đã mất chức, đều bị cáo buộc tội giết người, nhưng cho rằng những cáo buộc đó “mang động cơ chính trị” nên vô can.

Tình thế của bà Yingluck Shinawatra đang ở dạng “chỉ mành treo chuông”, bởi quân đội, mà bà là Bộ trưởng quốc phòng (kiêm Thủ tướng), tuyên bố “trung lập”! Lo cho mình còn chưa xong nên khó có chuyện bà đủ khả năng xuống tay bắt giữ ông Suthep theo trát lệnh của Tòa. Hơn nữa, theo “truyền thống” chính trị ở Thái thì nếu giả sử như cánh ông Suthep thành công trong việc lật đổ chính quyền của bà Yingluck thì rất có thể mấy ông tòa đã ra mấy cái trát kia sẽ…ra tòa vì một tội danh ất ơ nào đó.

Ở đây, có hai điểm rất đáng lưu ý khi xem xét những diễn biến trên chính trường Thái mỗi khi có biến.

Thứ nhất là nhà Vua. Vua Thái Lan là một trong ba biểu tượng của dân tộc (hai biểu tượng kia là “Phật giáo” và “Đất nước”). Nhà Vua luôn đứng trên mọi cuộc xung đột trong xã hội và thường không lên tiếng trừ khi tình hình đất nước quá rối ren hoặc lâm nguy vì… lộn xộn.

Nhà Vua Bhumibol Adulyadej hiện nay của Thái Lan sẽ tròn 86 tuổi vào ngày 5-12 này, và trong số 86 năm trên đời, ông trị vì đất nước mới có… 67 năm! Mặc dù trong hệ thống chính trị, nhà Vua chỉ mang tính biểu tượng và không có mấy thực quyền, thế nhưng ở Thái Lan, nhà Vua lại có một thứ quyền lực bất thành văn vô cùng mạnh mẽ chỉ bởi dân chúng yêu mến nhà Vua, thậm chí coi như thánh sống.

Nhiều người cho rằng không có một cuộc đảo chính nào có thể thành công nếu như không có sự chuẩn thuận (ngầm) của nhà Vua. Bởi thế mà tình hình hiện tại ở Thái Lan sẽ phụ thuộc rất nhiều vào thái độ của nhà Vua (nếu như ông chịu lên tiếng).

Yếu tố thứ hai là quân đội. Quân đội Thái Lan đóng vai trò khá đậm nét, nếu không nói là nhân vật chủ chốt “vẽ” nên lịch sử Thái Lan. Hầu hết các chính phủ ở Thái Lan trong thế kỷ trước đều do các viên tướng chấp chính, chỉ trừ giai đoạn bắt đầu từ mươi năm cuối thế kỷ 20 cho đến nay.

Mặc dù đã rút lui vào sau rèm nhưng không có một lực lượng chính trị nào ở Thái Lan đủ sức thách thức vị thế của quân đội. Cứ mỗi khi tình hình Thái Lan quá rối ren là quân đội lại ra tay “dẹp loạn”, bởi gần như người ta mặc nhiên coi rằng một khi chính phủ (ngay cả được bầu hợp pháp) mà không còn đủ khả năng kiểm soát tình hình, để đất nước xáo trộn thì quân đội có trách nhiệm đứng ra làm “trọng tài” tối cao để duy trì ổn định…

Thế cho nên nếu quân đội mà đứng về phía bà Yingluck thì có lẽ ông Suthep sẽ bị bắt trong…3 giây, nhưng vì quân đội tuyên bố “trung lập” nên ông Suthep mới có thể khơi khơi đi lại ngoài đường là vì thế.

Nếu nhìn nhận vị thế của các bên như trên thì để dự đoán diễn biến trên chính trường Thái, có lẽ chẳng nên nhìn vào bà Thủ tướng Yingluck hay ông thủ lĩnh đối lập Suthep, mà nên nhìn vào quân đội và Nhà Vua. Mà cho đến nay, hai nhân tố này vẫn chưa có những động thái rõ rệt biểu thị lập trường của mình. Đành phải chờ vậy! 

*

Về Thái Lan:

- THAWEESAK SRITHONGDEE: cố thoát khỏi truyền thống

- Hí họa: Sẽ không ai phải đi tù cả

- Hí họa: Trong mưa bão, Chanel hơn Burberry, vẫn còn thua Ferragamo

- Manit Sriwanichpoom dùng khỏa thân nói chuyện chính trị

- Chuyện Thái Lan: được làm vua mà thua thì thành giặc!

- Thái Lan: đỏ và vàng, da phấn với mặt hoa

- Trẻ người và non dạ hơn Yingluck, nhưng hot hơn là cái chắc

- Đời Rama số bù

- Làm món “xụm tăm” nhớ bà ngoại

- Ẩm thực Bangkok (bài 1) : Nguyên tắc vàng là tránh xa Tây

- Ẩm thực Bangkok (bài 2): Vì sao Tom Yam Kung thơm lừng?

- Có mặn-ngọt-chua-cay… mới là món Thái

- Ở Hoa Kỳ, muốn tiết kiệm thì sang Thái chữa xổ mũi?

- Lời nguyền của đá (quí)

Bài đã đăng

• Sử-Địa dễ thuộc: Những chuyện nho nhỏ của nước tí hon Équatorial Guinéa - Sáng Ánh (12/01/2023)
• Sử-Địa dễ thuộc: Nên tin lời em bé ngây thơ? - Sáng Ánh (11/03/2022)
• Viễn giao cận công quên mẹ phần chú thích - Berberin (26/02/2022)
• Afghanistan: thánh chiến thăng trầm không như màn ảnh bạc. - Sáng Ánh (07/10/2021)
• Một cuộc đánh chiếm Quốc hội thành công: chiến dịch “Chuồng heo” - Sáng Ánh (18/01/2021)
• Làm gì với Iran sắp tới: rút kinh nghiệm trớ trêu ngày trước tại Syria - Sáng Ánh (25/12/2020)
• Lại phải đố vui, đố buồn - Sáng Ánh (02/06/2020)
• Có Do hay không có Do? Trả lời bạn hung898 - Sáng Ánh (02/02/2020)
• Ấn Độ: một câu chuyện ngu bắt đầu - Sáng Ánh (21/12/2019)
• Kể bằng hí họa: Iran mà chết là chết tất - Sáng Ánh (06/10/2019)

» Xem tiếp...