Trường phái

New Form tại Manzi: Điêu khắc “đối thoại” thế nào với kiến trúc? 19. 10. 14 - 9:12 am

Nguyễn Anh Tuấn - Curator

NEW FORM là một dự án thể nghiệm điêu khắc đương đại, nhằm mục đích vượt qua khuôn mẫu tạo hình của điêu khắc truyền thống, mở ra những hướng mới trong tư duy và khả năng sáng tạo của loại hình nghệ thuật này. Trong giai đoạn 1 của dự án năm 2013, các thành viên thể nghiệm điêu khắc dựa trên những nguyên lý sáng tạo được đặt ra, đó là những ngôn ngữ hình khối mới, thay đổi hình thái tác phẩm điêu khắc, hướng điêu khắc đến tổ chức và làm chủ không gian bày đặt, kết hợp ánh sáng vào cấu trúc tác phẩm và những đổi mới trong vật liệu. Ở giai đoạn 2, dự án New Form hướng đến việc kết nối tác phẩm điêu khắc vào những không gian kiến trúc thực tế. Các sáng tác mới sẽ được giới thiệu vào tháng 10 và 11/2014 trong hai triển lãm tại hai không gian khác nhau: Manzi – không gian cafe-bar-nghệ thuật và Module7 – không gian trưng bày thời trang-design nội thất ở Hà Nội.

Phạm Thái Bình, “Sự dịch chuyển thích ứng”, foocmec, sắt hàn, đèn LED, 2014

Trong khung cảnh hiện tại, một xu hướng nổi bật là sự xích lại gần nhau của các loại hình nghệ thuật. Điêu khắc, một loại hình nghệ thuật tạo hình truyền thống, không nằm ngoài xu hướng như vậy, và bắt đầu rời bỏ không gian kinh viện dành riêng cho nó để đi vào những không gian sống cụ thể, tìm cách giao tiếp với những hình thái nghệ thuật khác. Tính đối thoại giữa tác phẩm điêu khắc được đặt ra ở khả năng đối thoại với kiến trúc, nội thất, công năng của không gian kiến trúc. Sự đối thoại này nảy sinh những thách thức đặc biệt khi điêu khắc không còn giải quyết những quan hệ tự thân truyền thống nội tại như hình khối, chất liệu, thẩm mỹ bề mặt, màu sắc… mà còn giải quyết tương quan giữa điêu khắc với không gian kiến trúc ở hình dáng và công năng, với môi trường ở ánh sáng và không khí, thời gian và thời tiết, ngữ cảnh sẵn có và biến đổi ngữ cảnh; với người xem ở hành vi và thái độ của họ với nghệ thuật, khi nghệ thuật không còn là thứ trưng bày và thỏa mãn về thị giác, nghệ thuật là sự xâm nhập, can thiệp và song hành với chuyển động, cảm giác, tâm lý và hành vi trong sinh hoạt hàng ngày. Điêu khắc ngày nay, do đó sẽ cần phải chủ động hơn trong sự hiện diện của nó ở khung cảnh được lựa chọn, cách thức để hòa nhập vào không gian đó, cũng như sự thách thức liên tục bởi tính vận hành-hoạt động liên tục của không gian sống, chứ không phải một không gian tĩnh-cố định-khép kín-chết truyền thống.

Khổng Đỗ Tuyền, “Kén 2”, sắt hàn, gỗ, 2014

Là một dự án thể nghiệm điêu khắc, New Form bắt đầu từ sự thay đổi hình thức và nội dung điêu khắc truyền thống, tới việc kết nối điêu khắc với kiến trúc hiện tại. Mỗi nghệ sỹ-thành viên trong New Form lựa chọn một cách thức để tác động và thay đổi không gian kiến trúc bằng điêu khắc của họ. Sáng tác của Thái Nhật Minh là một thể nghiệm về điêu khắc với vai trò kết nối các không gian thực tại và ý niệm. Minh tìm cách kết nối không gian bên ngoài và bên trong, nội thất và ngoại thất bằng cách triển khai tại các khung cửa sổ của phòng triển lãm. Những hình khối điêu khắc được ép phẳng, thể hiện ở vật liệu phản quang. Không gian trong-ngoài giao thoa qua khoảng hở từ khung cửa, tạo ra một liên kết thị giác khi người xem nhìn vào đó. Nghệ sỹ muốn thông qua đối thoại đó để đặt ra những gợi ý-câu hỏi về không gian và kết nối không gian, giữa bên trong-bên ngoài, giữa thực tại-ảo ảnh-phản chiếu, và khoảng cách giữa không gian hữu hạn vật lý với không gian ý niệm của tưởng tượng.

Thái Nhật Minh, “Những cánh chim”, nhôm đúc, gỗ và gương, 2014

Trưng bày của Phạm Thái Bình lấy gợi ý từ sự ảnh hưởng mạnh mẽ của ngôn ngữ kiến trúc và design hiện đại tới điêu khắc. Rời bỏ điêu khắc dựa trên những hình thể cố định, sáng tác của Bình triển khai theo hướng Sắp đặt – địa hình và module hóa. Những mảnh hình khối dạng lá cây được xếp đặt từ mảng tường chính-lò sưởi kéo dài lên trần nhà nhằm khám phá khả năng linh hoạt và đa dạng trong liên kết điêu khắc với kiến trúc. Điêu khắc, theo cái nhìn của tác giả, đang nằm trong tiến trình dịch chuyển và thích ứng với sự đa dạng của các không gian kiến trúc và những ngữ cảnh đa chiều của cuộc sống hiện tại.  

Phạm Thái Bình, “Sự dịch chuyển thích ứng” chi tiết

Khổng Đỗ Tuyền tiếp tục triển khai phương án nghệ thuật với kết cấu dây của giai đoạn 1. Tiếp tục theo đuổi phương án dùng dây để tạo ra những kết cấu không gian, Tuyền sử dụng những mảng tường, của sổ và toàn bộ trần căn phòng trở thành không gian dành cho điêu khắc. Thể nghiệm của nghệ sỹ mở rộng khả năng của điêu khắc, không chỉ hòa nhập mà còn biến đổi không gian kiến trúc, cũng như cho thấy sự liên kết giữa không gian kiến trúc và điêu khắc có thể trở thành một thể thống nhất. Chắc chắn ngôn ngữ mới này có những ảnh hưởng từ các kết cấu kiến trúc hiện đại, cùng với những design công nghiệp, nhưng vẫn mang một tinh thần rung cảm ngẫu hứng của sáng tạo hình khối điêu khắc truyền thống.

Khổng Đỗ Tuyền, “Những cái kén”, dây inox, đèn LED, 2014

“Những cái kén” chi tiết

Hoàng Mai Thiệp trình bày một hình thức điêu khắc kết hợp với sắp đặt địa hình. Lấy gợi ý từ cây gia phả – phả hệ dòng họ phổ biến trong đời sống nông thôn, Thiệp sử dụng những khối hộp gỗ với nhiều kích thước gắn kết trên mảng tường rộng của gian phòng. Những khối hộp được sắp đặt xen kẽ, chồng lấp lên nhau, bên trong đặt các tấm phù điêu chân dung đàn ông-đàn bà nông thôn hoặc để trống. Tính ý niệm của tác phẩm thông qua hình thức bày đặt các hình khối không theo trật tự, và sự rỗng-đặc bên trong của từng khối hộp, cũng như tham vọng thể hiện nội dung phức tạp qua ngôn ngữ điêu khắc, và khả năng kết nối điêu khắc với những không gian đa dạng của kiến trúc.

Hoàng Mai Thiệp, “Suối nguồn”, nhôm đúc, gỗ, 2014

“Suối nguồn” chi tiết

Sự tham gia của designer Phạm Đam Ca đem lại những giải pháp đồ họa cho trưng bày tác phẩm điêu khắc. Không chỉ hiện diện với chức năng phụ trợ cho điêu khắc, ngôn ngữ đồ họa của Đam Ca song hành với các tác phẩm với tinh thần là một giải pháp đồ họa chuyên biệt cho triển lãm nghệ thuật. Những hình-mảng-nét đã được thể hiện trong logo dự án lần I, được bóc tách thành những hình thể-mảng rời phân tán có chủ đích và độc lập, là một sự thể hiện cô đọng bằng thị giác của ngôn ngữ đồ họa song song với sự phát triển của hình thể và không gian của điêu khắc.

Hiểu một cách đơn giản kiến trúc là việc tạo dựng ra những khoảng không gian để phục vụ cho những công năng trong đời sống con người. Tuy nhiên, kiến trúc không chỉ là một không gian vật lý với những khoảng trống được phân chia công năng cụ thể, đó còn là những cấu trúc trong đời sống con người: cấu trúc không gian, cấu trúc tư duy, cấu trúc quan hệ,  hay cấu trúc thẩm mỹ. Khi điêu khắc bắt đầu tìm cách chiếm dụng/can thiệp vào trong kết cấu đó, nó không chỉ là quá trình tìm cách thỏa mãn và thích nghi với kiến trúc, mà nó còn có khả năng biến chuyển, biến đổi, thậm chí tái định nghĩa lại những không gian kiến trúc bằng tính thị giác và ý niệm về không gian. Khi kiến trúc ngày càng hướng đến tính phổ quát trong các không gian công cộng, và tính cá biệt trong những không gian vừa-nhỏ với những định nghĩa riêng, thì điêu khắc cũng cần dịch chuyển và biến đổi để đưa ra những gợi ý trong đó. Đó là điều hướng tới của dự án New Form, với những theo đuổi trong sáng tạo và thực hành nghệ thuật.

Không gian trưng bày với tác phẩm của Thái Nhật Minh

Chia sẻ:

Bài đã đăng

• KÈN GÕ - cái hay và cái bực mình của một đêm nhạc không đàn dây - Willow Wằn Wại (13/08/2022)
• Ký họa: Xe xe cộ cộ - Candid (14/11/2019)
• Tranh shinhanga: Kawase Hasui –
  họa sĩ của những cảnh bình yên - Hieniemic (28/04/2017)
• Tranh cổ Nhật Bản: “Sóng lừng” của Hokusai - Hieniemic (23/04/2017)
• Tranh “cổ” Nhật Bản: Mỹ nhân "cũ" và mỹ nhân "mới" - Hieniemic (05/04/2017)
• Tranh “cổ” Nhật Bản: “tân bản họa” với mỹ nhân của Itō Shinsui - Hieniemic (26/03/2017)
• Tranh cổ Nhật Bản: tích Benkei trộm chuông chùa Mii - Hieniemic (17/03/2017)
• Tranh cổ Nhật Bản: Tawara Tōda mang ba món quà từ Long cung thành trở về - Hieniemic (06/03/2017)
• Tranh cổ Nhật Bản: hai bức về anh đào đêm và chút phụ lục về Geisha - Hieniemic (20/02/2017)
• Tranh cổ Nhật Bản: Utagawa Hiroshige và “Anh đào đêm ở Phố giữa của Yoshiwara” - Hieniemic (10/02/2017)

» Xem tiếp...