Điện ảnh

“Ẩm Thực Nam Nữ”: xem tài nội trợ của Lý An 14. 03. 15 - 7:29 am

Pha Lê

Tôi luôn thích đạo diễn Lý An. Phần đông khán giả biết đến vị đạo diễn này qua phim Ngoạ Hổ Tàng Long, Brokeback Mountain, và Cuộc đời của Pi. Thế nhưng tác phẩm tôi thích nhất, cũng là tác phẩm theo tôi là thể hiện rõ con người của Lý An nhất, lại chính là phim Ẩm thực nam nữ.

Ông Chu – nhân vật chính của phim – là một đầu bếp góa vợ. Có ba mụn con gái, ông chẳng biết phải chăm sóc chúng thế nào ngoài việc… nấu ăn. Ông nấu rất nhiều, đến nỗi con cái lớn tướng hết rồi mà ông vẫn nấu. Ông Chu lại lớn tuổi nên dần mất vị giác, không nếm được món ăn. Con cái khuyên ông nghỉ ngơi đi, nhưng bản tính cứng đầu, cứ mỗi cuối tuần là ông khăng khăng hì hục làm cả một bàn tiệc, khiến cả nhà vừa xơi vừa lưỡng lự nhìn nhau.

 

Chẳng phải ba cô con gái chán món ăn của bố, họ biết bố một tay nuôi mình nên rất thương và không muốn làm ông buồn. Nhưng cuộc sống ngày càng đổi mới, hiện đại. Cô chị cả Chu Jia-Jen (Chu Gia Trân) bỏ đạo Phật truyền thống để theo đạo Chúa, cô giữa Jia-Chien (Gia Thiến) thích nấu nướng giống bố nhưng cứ đụng vào bếp là bị ông rầy nên chán, Jia-Chien bỏ cuộc, chuyển sang làm nhân viên văn phòng và tính gom tiền để mua nhà ở riêng. Cô út Jia-Ning (Gia Ninh) có bố là đầu bếp món Tàu mà lại đi làm thêm ở tiệm bán thức ăn nhanh của Tây.

 

Ba đứa tính tình trái ngược, mỗi người đương đầu với từng rắc rối riêng chả giống ai. Ông Chu trước giờ chỉ rành cắm cúi nấu ăn chứ không có khả năng để ý xem tâm tư tình cảm của ba đứa nó ra làm sao. Thành thử cả ba cô dù ngoan ngoãn ngồi ăn chung với ông nhưng đầu óc mỗi đứa cứ bay đi đâu.  Bữa cơm gia đình nhìn ngon lành đến cồn cào cái bụng, có lúc xem phim mà cứ bứt rứt muốn chạy tới nhà hàng Tàu gọi con vịt quay. Thế mà vừa cồn cào xong là bụng lại quặn đau vì cười nhiều. Ôi mấy bố con cứ ấp a ấp úng, thời đại thay đổi nhanh quá, hai thế hệ khác nhau một trời một vực. Người này có chuyện muốn nói, muốn thông báo, nhưng lại sợ đụng phải cái truyền thống văn hóa của người kia, trong khi bàn ăn ứ hự bao món hoành tráng, thôi đành ngậm miệng mà ăn chứ chẳng muốn gây chuyện làm gì, con vịt nó mất ngon.

Sự lúng túng của gia đình Chu vừa thấm thía vừa buồn cười do tuyến nhân vật quá hợp lý lẫn quen thuộc, quen thuộc đến nỗi khi họ hành động tuỳ hứng, kỳ cục, bối rối… là ta bị bất ngờ, để rồi sau đó suy nghĩ lại ta thấy rằng sự bốc đồng đó thể hiện chính xác tâm tư tình cảm của từng nhân vật, thế là ta nhe răng toe toét.

Ẩm thực nam nữ vừa gần gũi vừa nhẹ nhàng bao trùm cả một đề tài lớn, nhẹ nhàng đến nỗi người xem không cảm thấy rằng phim đang giáo huấn họ điều gì. Nó được như thế là nhờ bản thân đạo diễn Lý An. Ông luôn quan tâm đến sự khác biệt giữa Đông và Tây, sự khác biệt giữa hai thế hệ, giữa truyền thống và hiện đại. Khi nhìn vị đạo diễn họ Lý nhã nhặn từ tốn trả lời phỏng vấn, không ai nghĩ rằng ông từng xung khắc kịch liệt với bố – do bố Lý An cấm tiệt chuyện ông muốn làm phim. Ông rời Đài Loan để sang Mỹ và không liên lạc với bố gần mấy thập kỷ sau đó. Dù vậy, phim của Lý An cũng chứng minh rằng ông tôn trọng truyền thống Á châu và hoàn toàn không phải loại đạo diễn hùa theo phương Tây. Dường như đối với Lý An, xung khắc là điều không thể tránh khỏi trong cái xã hội ngày càng hiện đại hoá, nên ông rất quan tâm đến những ai sống trong một xã hội như vậy. 

Chính sự quan tâm, chứ không phải tính muốn áp đặt suy nghĩ của mình lên người khác, đã giúp câu chuyện của Ẩm thực nam nữ trôi thật tự nhiên. Cảnh quay phải nói rằng rất đối lập nhau – như khi ông Chu nấu nướng, màu sắc bỗng nhã nhặn, hài hòa, cảnh nền gọn gàng ngăn nắp. Nhưng tới lúc khán giả thấy cô con út làm việc tại nhà hàng thức ăn nhanh, hoặc cảnh quay phố xá Đài Loan thì màu sắc bắt đầu nóng nảy, lấn át, mọi thứ trở nên hỗn loạn, bụi bặm. Thế nhưng sự đối lập này lại trở nên hài hòa do Lý An không bắt nhân vật của mình… nói nhiều, cũng phải thôi, con cái ông Chu đâu muốn gia đình to tiếng cãi nhau khi người này không hiểu người kia như gia đình phương Tây. Chúng ta vừa xem phim vừa thấy thấm thía do chính bản thân ta cũng đang cố giữ cho tổ ấm được yên ả trong một xã hội đổi mới đến chóng mặt.

 

 

Ẩm thực nam nữ vui vẻ lẫn sâu sắc đến thế một phần còn nhờ vào… tài nội trợ của Lý An. Lúc mới vào nghề, không ai chịu bỏ tiền cho ông làm phim. Vợ của ông lại là một tiến sĩ của ngành sinh học phân tử, bà phải đi làm nuôi cả nhà 4 người nên Lý An quyết định nội trợ, chăm con, nấu nướng phụ vợ. Ông nấu ăn tài đến nỗi gia đình vợ ngỏ ý đưa ông chút vốn để ông mở nhà hàng, phụ kinh tế gia đình cho vợ đỡ cực.  Tuy nhiên, vợ Lý An tin rằng chồng mình có tài làm phim, rằng ông cần theo đuổi ước mơ của mình, nên bà từ chối số tiền này. 

Đến khi làm được phim rồi, đề tài ẩm thực lẫn việc dùng món ăn làm công cụ chăm sóc gia đình vẫn còn quen thuộc với Lý An. Vì thế, các cảnh nấu nướng, ăn uống không chỉ khiến ta thèm nhỏ nước dãi, mà còn khiến ta buồn cười, sau đó khiến ta xúc động. Đối lập với phần lớn những phim về ẩm thực, tác phẩm này không gây cho người xem cảm giác rằng họ phải xông vô bếp nấu ra món gì đấy, mà khiến họ muốn quan tâm đến gia đình của mình, ngay cả khi các thành viên trong nhà không hợp nhau. 

Vào cái tháng vẫn còn “ăn chơi” này, giải trí với Lý An quả là vừa vui vừa bổ ích. 

Bài đã đăng

• Bài 10 - Nhật ký (không) làm phim:
  Gặp nhà phát hành đãi bôi. Xin được món tiền be bé -  (29/05/2022)
• Hai bộ phim và một cuộc ám sát
  (phần 2): ... và trên phim - Sáng Ánh (02/07/2021)
• Hai bộ phim và một cuộc ám sát
  (phần 1): Ngoài đời… - Sáng Ánh (13/06/2021)
• MOSUL - một phim Mỹ nhưng người Mỹ phải đọc phụ đề - Sáng Ánh (29/11/2020)
• Bài 9 - Nhật ký (không) làm phim:
  Mối tình bất thành quanh Sàigòn -  (14/11/2020)
• Bài 8 - Nhật ký (không) làm phim:
  Đi chọn bối cảnh, gặp Eric the Red - Sáng Ánh (20/10/2020)
• Bài 7 – Nhật ký (không) làm phim:
  Để nhốt một đoàn diễn viên - Sáng Ánh (04/10/2020)
• ADÚ: một bộ phim hay được 1 phần 3 - Sáng Ánh (22/07/2020)
• DA 5 BLOODS: Khi Spike Lee chọn đường dễ dãi - Sáng Ánh (22/06/2020)
• Ứa gan khi nuốt Da 5 Bloods - Phan Cầm (14/06/2020)

» Xem tiếp...