Nghệ sĩ Việt Nam

từ . tới . | from . to . CÓ (KHÔNG) KHỞI ĐẦU VÀ (CÓ) KHÔNG KẾT THÚC. 23. 08. 15 - 2:46 pm

Ly Hoàng Ly viết - Hình ảnh do Nhà Sàn Collective cung cấp

.

Có thể kiểm soát điểm khởi động
Không thể kiểm soát điểm đến
Bữa tiệc không thể có nếu vắng bóng người
Bữa tiệc có thể không có một bóng người
Thức ăn bầy ra cho ruồi
Hoặc không có thức ăn nên không có ruồi

Từ A đến B là một bữa tiệc mà điểm khởi động được kiểm soát
Điểm khởi động A, A’, A’’, A’’’, A’’’’, A’’’’’ và A nhiều phẩy hơn nữa không thể đếm bằng miệng trongmột đờingười
Điểm khởi động được nối kết với một điểm dừng chân khác

Chuông điểm 12 giờ trưa
Các điểm khởi động bắt đầu lăn và dừng chân tại cùng một điểm
Mốc là 6 giờ chiều
Đã định là phải gặp nhau
Mà biết có nhìn thấy nhau không

Điểm dừng chân đâu phải điểm đến
Nhìn thấy nhau theo dõi nhau đâu phải hiểu nhau đang làm cái quái gì
Không nhìn thấy nhau không theo dõi nhau
Để người khác nhìn tất cả chúng ta
Còn chúng ta cứ sống cứ lăn cứ live stream thôi

Bữa tiệc có thể chỉ tồn tại online
Thức ăn liệt kê trên chiếc bàn hiện hữu được bọn online ngửi
như thức ăn sắp lên bàn thờ cho người âm
lũ người âm đội mồ màn hình
online xà quần thế gian

LHL

 *

Vào 12 giờ trưa ngày 2 tháng 8 năm 2015, tại 5 địa điểm khác nhau của Hà Nội, 5 nghệ sỹ: Nguyễn Thủy Tiên, Đức Flying Bay, Patricia Nguyễn, Ly Hoàng Ly và Tuấn Mami đã khởi đầu cuộc trình diễn kéo dài nơi công cộng của mình, với những lý do cá nhân gắn liền với những thông điệp/quan ngại/ mang tính xã hội mà họ muốn chia sẻ với công chúng. Sự kiện này mang tên “từ .tới | from . to .”

“từ .tới | from . to .”, do Ly Hoàng Ly và Tuấn Mami curate, tổ chức bởi Nhà sàn Collective, với cấu trúc khác lạ chưa từng xảy ra trong các sự kiện mỹ thuật đương đại ở Việt nam, chứa đựng trong nó 5 nội dung/tinh thần sau đây:

ĐIỂM THỨ 1: NGHỆ THUẬT ĐƯƠNG ĐẠI NƠI CÔNG CỘNG + LIVES TREAM

5 cuộc trình diễn được chủ ý đồng loạt quay bằng smart phone – chứ không bằng máy quay chuyên nghiệp – và tải thẳng lên livestream. Livestream khiến tác phẩm trình diễn của 5 nghệ sỹ tham gia vào cuộc sống tức thời trên mạng, để tất cả mọi người ở Việt Nam và trên thế giới có thể xem trực tiếp hành trình của 5 nghệ sỹ – 5 hành vi và 5 luồng chuyển động khác nhau đang diễn ra cùng một lúc nơi công cộng, tại Hà Nội. Ở đây, chất lượng hình ảnh của các cuộc performance – thường là tiêu chuẩn cần của một tác phẩm nghệ thuật có chất lượng – hoàn toàn được xem là thứ yếu.

Những hiện tượng như mất tín hiệu đường truyền, âm thanh mất, mạng yếu nên hình bị dừng, các performance nhạt lẫn giữa dòng thông tin đồ sộ trên mạng… khiến khán giả (có thể) sốt ruột, mệt chán hoặc thêm hào hứng khi cố theo dõi online, nghiễm nhiên trở thành một tính chất cấu thành sự kiện nghệ thuật này: tinh thần thô sống và ngụp lặn trong cuộc sống online hiện hữu tràn ngập thông tin, như 5 vệt sóng nhỏ xíu giữa biển cả. Những khán giả đang theo dõi các performance online, rất có thể đồng thời đang mở rất nhiều chương trình tin tức, phim ảnh khác để xem, đọc.

Hành động livestream các performance, chấp nhận rủi ro về tín hiệu đường truyền + chất lượng hình ảnh kém này của sự kiện, là một thông điệp/ cách thức phản ánh, phản chiếu, ghi nhận mặt tích cực của việc các cá nhân trong xã hội hôm nay có thể giao tiếp, nắm thông tin và nhìn nhận nhau ngay tại đây ngay lúc này qua màn hình online thông qua phương tiện smart phone, đồng thời mở ra mặt trái của một cách giao tiếp ảo và đầy chắp vá, khiến các nhìn nhận về sự việc cũng như giao tiếp tình cảm cũng hàm chứa phần nào tính phiến diện, đứt quãng, thậm chí hời hợt, ảo. Ngày nay, thông qua những ứng dụng của Twitter chẳng hạn, rất nhiều người tự chụp ảnh, tự quay phim mình và tải tại chỗ lên online để những người khác xem mình, từ đó người post mình được đám đông hay người quen trên mạng thích hay không thích, ủng hộ hay không ủng hộ, tuỳ thuộc khá nhiều vào khả năng hoặc thậm chí là chiến lược tự quảng cáo hình ảnh của mình trên mạng.

ĐIỂM THỨ 2: VẬT THỂ KHÁC LẠ / HÀNH ĐỘNG KHÁC NGƯỜI XUẤT HIỆN NƠI CÔNG CỘNG + TRÊN MẠNG VÀ NỘI DUNG BÊN TRONG NÓ

5 nghệ sỹ với performance của mình cấy vào đời sống thực, biến mình thành những người / thứ trông-có-vẻ dị hợm hoặc có những hành động dị hợm… Có thể xem 5 tác phẩm này là một thách thức và câu hỏi của người nghệ sỹ với chính mình và với xã hội, trong một cuộc sống mà con người ta trở nên tò mò, bị hấp dẫn bắt mắt nhất thời bởi những cái bất thường hoặc phát sốt bởi những hiện tượng lạ, và lập tức post cái người ta “thấy” lên mạng với những bình luận vô thưởng vô phạt hoặc quá khích tùy theo cái tâm, tâm lý, nền tảng và nhận định của người post. Cư dân mạng truyền nhau la ó tẩy chay một hiện tượng hay tung hô nó mà không thực sự hiểu rõ ngọn ngành về nó, rồi chỉ một hai ngày sau đám đông lại quên hết, lại được bắt mắt hoặc phát sốt bởi những hiện tượng mới thay thế hiện tượng cũ. Có thể nói 5 cuộc performance là 5 cuộc thể nghiệm được tiến hành cùng một thời điểm, để xem với hành động hay phục trang của mình, các nghệ sỹ được những cư dân ngoài đời thực và cư dân mạng nhìn nhận/ đón nhận như thế nào.

Trong khi đó, cả 5 tác phẩm đều chứa đựng nội dung thông điệp xã hội riêng mà chỉ người trong cuộc mới hiểu được.

ĐIỂM THỨ 3: MỘT TÁC PHẨM THÔ SỐNG VỚI SỰ THAM GIA CẤU THÀNH CỦA NHIỀU NGƯỜI

Thông thường, kết cấu và hiệu ứng của một tác phẩm trình diễn (a performance art work) trong nghệ thuật đương đại của một nghệ sỹ trình diễn sẽ hoàn toàn phụ thuộc vào nghệ sỹ ấy. Nói cách khác, người nghệ sỹ có ngẫu hứng ứng biến đến mấy, nhưng họ vẫn hoàn toàn là người duy nhất chủ động cho ngẫu hứng ứng biến của mình.

Với sự kiện “từ .tới | from . to .”, hình ảnh người nghệ sỹ và tác phẩm của họ được truyền đến khán giả ra sao phụ thuộc vào nhóm thực hiện của họ: cách nhìn, góc quay, chi tiết quay của người phụ trách quay smart phone, những thảo luận của nhóm hỗ trợ, những quyết định can thiệp tức thời của nhóm hỗ trợ cho nghệ sỹ trong quá trình trình diễn, không theo kịch bản sẵn có. Tất cả gộp lại cấu thành tác phẩm, tự nhiên và thô sống, bày ra chân thực với người đi đường và trên mạng cho khán giả online, không cắt gọt chỉnh sửa.

Tóm lại, toàn bộ nhóm hỗ trợ nghệ sỹ cũng chính là những người đang trình diễn cùng nghệ sỹ. Tác phẩm trình diễn không từ trên trời rơi xuống, không nằm trong sách vở ngồn ngộn kiến thức, không sang trọng cách biệt trong gallery bảo tàng, mà trộn lẫn vào cuộc sống, ứng biến cùng cuộc sống. Con người mà người nghệ sỹ làm việc cùng, tương tác cùng, và thời tiết của một ngày mưa gió trở thành những chất liệu, yếu tố cấu thành nên một tác phẩm sống.

ĐIỂM THỨ 4: ĐIỂM BẮT ĐẦU. ĐIỂM KẾT THÚC.

5 tác phẩm được khởi động đồng loạt tại 5 điểm khác nhau ở Hà Nội, với giao ước sẽ quy tụ tại cùng 1 địa điểm: Nhà sàn Collective, số 1 Lương Yên, Hà Nội, nơi sắp đặt 5 màn hình chiếu trực tiếp cả 5 tác phẩm từ 12 giờ trưa. Thời gian hẹn quy tụ là trong bất kỳ thời điểm nào trong khoảng thời gian từ 6 đến 10 giờ tối. Đó chính là bất ngờ của cả khán giả lẫn các nghệ sỹ trình diễn, khi không ai biết chính xác ai về giờ nào, gặp gỡ nhau ra sao.

Địa điểm bắt đầu của 5 nghệ sỹ không gói trong phạm vi địa lý.

 

 

 

 

 

 

ĐIỂM THỨ 5: NHÌN. SỜ. NGỬI. TIẾP TỤC TƯƠNG TÁC

Đến với tác phẩm của Ly Hoàng Ly, khán giả sẽ được chạm tay vào những trang Bình Ngô Đại Cáo” trong quyển sách nát vì dầm mưa trong quá trình trình diễn. Khán giả được mời tự tay viết và gắn chữ của mình lên chiếc chăn trải dưới sàn, góp phần mình cho việc hình thành hình dạng chiếc chăn. Khán giả online vẫn có thể tiếp tục cho chữ của họ online, những chữ này sẽ được gõ vi tính và cài lên tấm chăn. Căn phòng của Ly đầy mùi ẩm ướt toả ra từ chiếc gối chiếc chăn đẫm mùi nước cống, mùi mưa, từ mẩu bánh mì còn sót lại của 10 tiếng trình diễn.

Khán giả đến triển lãm sẽ tiếp tục làm workshop với Tuấn Mami. Một chiếc bàn to xếp đủ dụng cụ màu vẽ, cùng tờ hướng dẫn tương tác, mời khán giả tạo nên câu chuyện của riêng họ từ những cành cây gãy và tuỳ ý sắp đặt tác phẩm của mình vào bất kỳ chỗ trống nào trong căn phòng rộng. Những ai theo dõi workshop này online, nếu thích thú, hoàn toàn có thể tự làm nhánh cây của riêng mình tại nhà và gửi cho nghệ sỹ. Mùi cây khô và mùi sơn mới tinh quyện vào nhau trong phòng triển lãm.

Căn phòng của Nước Ma’am – Patricia Nguyễn là một căn phòng của trò chơi lễ hội, nơi khán giả theo tờ hướng dẫn của nghệ sỹ, sẽ có thể nạp “đạn nước mắm” vào súng nhựa, dựng đứng các lon bia dàn thành hang ngang đặt trong bể bơi cao su bơm hơi – một bể bơi có thành bể đủ màu sắc, bên trong chứa toàn đất – để chơi trò bắn súng nước mắm vào các lon bia. Cả căn phòng sặc sụa mùi nước mắm thấm trong đất. Khán giả online có thể tự mua súng nhựa và chơi trò bắn nước mắm đổ lon bia này tại nhà, nếu muốn.

Căn phòng nhỏ của Thủy Tiên nằm góc cuối phòng triển lãm, ngày nào cũng được xịt nước hoa xịt phòng thơm nồng, với chiếc bàn, 2 chiếc ghế, trên tường treo chiếc áo màu đen cô đã mặc trong suốt 10 tiếng trình diễn. Nơi đây đã xảy ra nhiều cuộc “7 phút của sự thân mật” của Thủy Tiên với người quen, người lạ.Mọi người vẫn tiếp tục gọi điện và gửi tin nhắn cho cô. Danh sách những người chờ đến lượt mình được có “7 phút của sự thân mật” với nghệ sỹ được nối dài. Nhiều mẩu tin nhắn được thu thập từ người lạ nam và người lạ nữ, và cả người lạ không rõ giới tính (?)

Khán giả đến với phòng triển lãm và khán giả online có thể tiếp tục đọc những từ khoá Đức Flying Bay đã cho trên tấm poster để gõ tra trên mạng: Jeffrey (Glenn) Miller, Mary Anne Vecchio, Mỹ, Việt Nam, Campuchia, Vệ binh Quốc gia Ohio, vụ xả súng Kent State,*(4 tháng Năm 1970).Bởi vì cả 4 tác phẩm của 4 nghệ sỹ kia đều cho ra một mùi quá cụ thể, biết đâu nhìn tấm poster của Đức Flying Bay, ta sẽ liên tưởng ra ngay mùi kem, mùi nhựa của áo mưa hồng, và mùi của (có thể là) cái chết xảy ra từ lúc nảo lúc nào trong mưa.

*

Có (không) khởi đầu và (có) không kết thúc là câu hỏi và thách thức mà người nghệ sỹ dành cho chính mình và dành cho khán giả về những luồng chuyển động hoán chiều và đan lẫn giữa lịch sử/quá khứ và hiện tại, giữa nội tâm và ngoại cảnh, giữa cá thể và tập thể, giữa mở tung và thít chặt, giữa ảo và thực, thật và giả… trong xã hội hôm nay.

*

Soi sẽ lần lượt giới thiệu với các bạn tác phẩm có trong chuỗi trình diễn này.

Bài đã đăng

• Thông báo Chương trình Triển lãm Summer Fest 2024 tại SOI ART CENTER Ha Long Bay - Thông tin từ Ban tổ chức (03/04/2024)
• LỤC QUỐC NHƯỢNG: “Tôi muốn dùng ít nhất mà nói được nhiều nhất!” -  (25/03/2024)
• Mở cửa cùng Tuấn Sư: “Không hiểu gì đâu, mặt trông ngu lắm!” - An Lê (20/12/2023)
• NGUYỄN ĐOAN NINH: Cười cười, Khóc khóc, Cười cười… - Vũ Lâm (14/04/2023)
• Vài cảm nghĩ nhanh sau khi xem triển lãm solo của Trần Quang Đại - Ace Le (10/04/2022)
• “Nàng Thơ trong tranh”: tại Hà Nội, mỗi nàng một vẻ - Ban Tổ chức (22/01/2021)
• "ĐI GIỮA HAI THẾ KỶ": lâu lắm mới có một khai mạc đông vui và nhiều cảm xúc đến thế - Bài: Tịch Ru - Ảnh: Tịch Ru, Dương Khánh Tùng và Đinh Ngân (28/10/2020)
• ĐI GIỮA HAI THẾ KỶ: một triển lãm quý của cô Mộng Bích - Họa sĩ Mộng Bích (09/10/2020)
• Duy Hòa: một cuộc tìm bắt bóng mặt trời - Ace Lê (03/10/2020)
• BÓNG MẶT TRỜI của Duy Hòa - Họa sĩ Duy Hòa (27/09/2020)

» Xem tiếp...