Nghệ sĩ Việt Nam

Với họa sĩ Lưu Công Nhân: vài mẩu chuyện quanh một cá tính 22. 06. 16 - 1:13 pm

Họa sĩ Ngô Đồng

Sinh thời, họa sĩ Lưu Công Nhân là người khá cao ngạo, kỹ tính trong nghề, cũng có vẻ kiêu căng “chẳng coi mấy ai ra gì”. Ngay sơn dầu và vải vẽ ông cũng dùng toàn hàng Pháp chính hiệu, Ông nói năng thẳng thắn bạo dạn chẳng kiêng dè gì nên rất nhiều người không thích, ngại gần, thậm chí ghét ông.

Đấy cũng là một trong những nguyên do để lúc đương thời ông chưa được tôn vinh xứng đáng với tài năng nghệ thuật, cá tính sáng tạo và số lượng, chất lượng các tác phẩm của ông.

Mình nhớ có lần tại cuộc họp nào đó ở hội Mỹ thuật thành phố, ông đứng lên phát biểu rất gay gắt về nghệ thuật và nhiều thứ khác, cũng không ngại văng tục hay chửi thề, trong đó có câu: “Lưu Công Nhân và Nguyễn Sáng mà vẽ không hay thì làm sao tồn tại đến ngày nay, làm sao hội họa Việt Nam có những bức tranh đáng tự hào như thế. Chúng tôi bầu các ông ra là để các ông hỗ trợ chúng tôi, chứ không phải để các ông làm bố chúng tôi. Vậy thì vì lẽ gì mà các ông khó dễ không cho tôi – Lưu Công Nhân – và Nguyễn Sáng nhập hộ khẩu vào thành phố này?” 🙂

Trong một lần triển lãm lớn ở Bảo tàng Mỹ thuật thành phố, Lưu Công Nhân đứng nói chuyện với một đám trẻ lít nhít tụi mình vây quanh, ông nói oang oang về sự kém cỏi của đào tạo, phê phán luôn cả tên thày Hiệu trưởng trường Mỹ thuật đương thời lúc đó, nơi con trai ông cũng đang theo học. Thấy mình đứng gần ông khoác tay mình và dẫn cả đám đi xem một cái tranh mà ông cho là kém cỏi do “thày của chúng mày kém, nên mới thế”. thì ra là một cái tranh ai đó vẽ mảng rộng khác mịn lại có một cục sơn hay lỗi toan gì đó trên mặt tranh. Ông bảo: “Thực ra bức này nó vẽ cũng được, nhưng tại sao chúng mày không lấy dao hay gì đó mà cạo nó đi, thày chúng mày cũng không thấy ngứa mắt à?”

Tất nhiên ông chẳng hề biết mình là ai, nói xong ông quay ra hỏi: “Mày tên gì?”. Mình nói tên. Ông bảo: “À! mày có cái tranh vẽ hơi siêu thực ở góc kia phải không? Đấy mày thấy chưa? Mày vẽ cái lỗ thủng vết đạn trên tường bê tông mà cũng không ổn thì mày thấy mày có kém quá không? Chắc mày chưa được xem Dali nhỉ, hôm nào ông đến nhà tôi chơi đi, tôi cho ông xem cuốn Dali tôi mới có khổ rộng, để biết thế nào là tranh siêu thực nhá”.

Có lần mình bám theo chị Phùng Chí Thu đến chơi nhà ông ở đường Tự Đức (nay là đường Nguyễn Văn Thủ), đúng là chết mê với đám sách, ký họa màu nước, xưởng vẽ rộng thênh thang, không khí làm việc, phác thảo, với hai ba cái tranh đang dở dang trên giá vẽ. Thấy bức “Trên đường chiến dịch” hay tên gì đó có anh bộ đội ngồi đọc thư ven đường, phía sau là lau tím trắng như bông hút lẫn vào mây thênh thang và sâu trong hun hút rất hay, ông hồ hởi: “Ông thấy tôi vẽ cái nền bông lau phía sau có sướng không, ông nhìn kỹ đi, tôi đã vẽ lớp tím sần sùi bên dưới, chờ thật khô mới lấy màu vàng phất nhẹ lên trên, nó mới ra cái màu xám xám trong trong không có tên ấy đấy”.

Chị Phùng Chí Thu nói: “Bức này anh vẽ lâu rồi mà?”. Ông nói: “Không có, đây là bức thứ hai đấy, cô không thấy cái đầu anh bộ đội hơi ngoảnh về phía sau hơn một tí và quân phục xanh tươi hơn không bạc như bức tranh trước hay sao?”. Thấy bọn tôi thắc mắc, ông nói ngay: “Trên thế giới, các master vẽ một bức tranh nhiều lần là thường, Henri Matisse còn vẽ đi vẽ lại có bức 25 lần cơ, vì họ vẽ rồi vẫn thấy có thể vẽ hay hơn nên không dừng lại.”

Chúng tôi ngồi uống trà ngon với ông, nghe ông… đúng nghĩa là oang oang nói chuyện nghệ thuật, như một người cường tráng năng lượng, dư thừa cảm xúc, và nhận thấy ngoài các họa sĩ trường Mỹ thuật Đông Dương ông đặc biệt quý mến họa sĩ Nguyễn Sáng và họa sĩ Hoàng Trầm.

Tiễn chúng tôi ra cổng, ông chỉ vào hai mảng chữ to bằng giấy đỏ dán ở hai bên cánh cổng sắt nhà ông, cắt tròn tròn theo kiểu câu đối. Ông cười cười: “Câu đối Tết của tôi đấy, bên NO bên BỤNG, NO BỤNG, thế là xong. Khà khà khà khà.

Chị Phùng Chí Thu nói: “Anh ở nhà vẽ cả ngày à. Sướng nhỉ?”

Ông đáp: “Xung quanh hàng xóm chả biết thằng cha này làm cái nghề gì mà cứ như người giúp việc, sáng ra đi vứt rác, dẫn chó đi ỉa. Chiều thấy ô tô vợ về lại chạy lon ton ra mở cửa xe, xách rau, xách đồ cho vợ… Thế đấy cô ạ. Khà khà khà khà.”

Với một người như thế, là thế hệ sau, chúng ta nên công bằng với ông các bạn ạ.

6. 2016

*

(Nguồn: Từ Fb của họa sĩ Ngô Đồng)

Bài đã đăng

• Thông báo Chương trình Triển lãm Summer Fest 2024 tại SOI ART CENTER Ha Long Bay - Thông tin từ Ban tổ chức (03/04/2024)
• LỤC QUỐC NHƯỢNG: “Tôi muốn dùng ít nhất mà nói được nhiều nhất!” -  (25/03/2024)
• Mở cửa cùng Tuấn Sư: “Không hiểu gì đâu, mặt trông ngu lắm!” - An Lê (20/12/2023)
• NGUYỄN ĐOAN NINH: Cười cười, Khóc khóc, Cười cười… - Vũ Lâm (14/04/2023)
• Vài cảm nghĩ nhanh sau khi xem triển lãm solo của Trần Quang Đại - Ace Le (10/04/2022)
• “Nàng Thơ trong tranh”: tại Hà Nội, mỗi nàng một vẻ - Ban Tổ chức (22/01/2021)
• "ĐI GIỮA HAI THẾ KỶ": lâu lắm mới có một khai mạc đông vui và nhiều cảm xúc đến thế - Bài: Tịch Ru - Ảnh: Tịch Ru, Dương Khánh Tùng và Đinh Ngân (28/10/2020)
• ĐI GIỮA HAI THẾ KỶ: một triển lãm quý của cô Mộng Bích - Họa sĩ Mộng Bích (09/10/2020)
• Duy Hòa: một cuộc tìm bắt bóng mặt trời - Ace Lê (03/10/2020)
• BÓNG MẶT TRỜI của Duy Hòa - Họa sĩ Duy Hòa (27/09/2020)

» Xem tiếp...