Banksy mặt khỉ chuộc nghệ sĩ Nga

Đi và Ở

Tin tức

Nghệ sĩ

Soi học

Bài mới đăng

Bàn luận

Nhân phim đam mỹ bị cấm, nghĩ về tình tri kỷ

Chỉ anh hùng mới có tri kỷ, không có tình bạn giữa kẻ cướp.

Nghệ sĩ thế giới

Banksy mặt khỉ chuộc nghệ sĩ Nga 12. 03. 11 - 6:11 am

Hồ Như Mai lược dịch

Nghệ sĩ thuộc nhóm Voina, Leonid Nikolaev, chụp tại nhà lao hôm 14. 1. Giờ đây Leonid đã được Banksy bảo lãnh tại ngoại, cùng với cả Oleg Vorotnikov

Tuần trước, Banksy – nghệ sĩ đường phố chuyên đeo mặt nạ khỉ – bại trận tại lễ trao giải Oscars, nhưng lại ghi được một chiến thắng ít ồn ào mà quan trọng hơn rất nhiều. Đó là lúc một tòa án Nga chấp thuận lời đề nghị của anh, xin được bảo lãnh tại ngoại hai thành viên của nhóm nghệ thuật vô chính phủ Voina (Chiến tranh). Hai người này bị giam giữ trong điều kiện rất khắc nghiệt ở St. Petersburg. Lúc đầu, một trong những vị quan tòa từ chối lời đề nghị của Banksy, nhưng đến hôm 24.2 thì đã chấp nhận món tiền của ngôi sao nghệ thuật đường phố người Anh này, tính ra cũng đến khoảng 10 ngàn đô cho mỗi nghệ sĩ bị giam, tức khoảng 20 ngàn cho cả Oleg Vorotnikov và Leonid Nikolaev. Bây giờ các nghệ sĩ không còn bị giam giữ nữa. Tuy nhiên vụ việc vẫn chưa kết thúc và cáo trạng thì vẫn còn nguyên đó.

Banksy, tác giả của bộ phim tài liệu “Exit Through the Gift Shop” (Lối ra qua cửa hàng đồ lưu niệm) được đề cử Oscar vừa qua, người luôn luôn mang mặt nạ khỉ (kể cả nếu có phải lên lãnh giải) và không ai biết tên thật là gì, đã bỏ tiền để hai nghệ sĩ Nga tại ngoại.

Cặp nghệ sĩ này bị giam ở St. Petersburg sau khi bị bắt hồi năm ngoái – và theo lời kể thì có bị đánh đập. Nhóm Voina ở Nga nổi tiếng với những màn trình diễn có phần màu mè, và thường là mang ý nghĩ chống lại nhà cầm quyền. Sau tác phẩm Palace Revolution (Cách mạng ở Cung điện), trong đó các thành viên của Voina lật ngược xe cảnh sát để phản đối chính quyền, hai nghệ sĩ của nhóm đã bị bắt giữ.

Màn trình diễn "Cách mạng ở cung điện"

Những bài tường thuật về số phận hai nghệ sĩ này vừa thu hút sự chú ý của công chúng quốc tế – Banksy (khi đó đang đeo mặt nạ khỉ?) nghe tin về họ qua đài BBC – vừa là yếu tố đẩy nhà cầm quyền đến việc kết án họ. Đổi lại, hồi đầu tháng này, luật sư của Nikolaev đã nộp đơn lên Tòa án Nhân quyền Châu Âu tố rằng nhà cầm quyền vừa không có đủ chứng cứ mà để buộc tội hai nghệ sĩ, vừa không được phép bắt giam họ vô thời hạn trước khi xét xử.

Voina thì vẫn tiếp tục công việc như thường. Trong khi hai thành viên bị bắt sau Palace Revolution, một tác phẩm khác của nhóm có tên Penis in FSB Captivity – (Dương vật bị nhốt ở FSB) ra đời. Trong tác phẩm này, các thành viên của nhóm dùng sơn xịt vẽ hình dương vật lên chiếc cầu kéo đối diện với tổng hành dinh của cơ quan an ninh Nga, vậy là mỗi khi cái cầu được nhấc lên thì nhân vật chính cũng sẽ… nhấc lên theo.

Tác phẩm "Dương vật bị bắt giữ ở FSB"

Trớ trêu là tác phẩm này lại được bộ văn hóa Nga chọn vào vòng chung kết trong một giải thưởng sáng tạo liên bang. Vinh dự này đáng ra đã làm tăng thêm danh tiếng cho nhóm, nhưng Voina thẳng thừng từ chối. Trong một tuyên bố sau khi có thông báo là được chọn, Alexei Plutser-Sarno của Voina nói rằng: “Chúng tôi xem giải Sáng tạo như một lời đề nghị kèm theo tiền bạc bẩn thỉu từ nhà cầm quyền Mafia này. Bằng việc trao tiền cho nghệ sĩ, họ tính thử thách nghệ sĩ ở độ nhân nhượng và lòng trung thành với những tay đao phủ của nghệ thuật Nga đương đại.” (Sau đó ông còn lên án ủy ban chấm giải đã làm méo mó đi tiêu đề của tác phẩm được đề cử, đổi nó từ “Penis in FSB Captivity” (Dương vật bị nhốt ở FSB) thành “Member in FSB Captivity” (Thành viên bị nhốt ở FSB).

Trước sự bướng bỉnh này bộ Văn hóa đành rút lại, không chọn tác phẩm của Voina vào chung kết nữa, sau khi Voina từ chối cho phép một tấm ảnh chụp tác phẩm được đăng lên website của giải.

Nhưng như thế vẫn chưa làm hài lòng Plutser-Sarno. Ông viết ngay trên blog rằng “Hành động trấn áp bằng cách loại trừ nhóm Voina ra khỏi giải thưởng thật đáng xấu hổ cho cả ban tổ chức lẫn Bộ văn hóa.” (Ôi các nhà phản kháng ở đâu sao cũng giống nhau. Làm sao làm hài lòng họ được đây? – SS)