Nghệ sĩ thế giới

Vợ Ngải Vị Vị: Chồng tôi căng thẳng, khó hiểu, nhưng khỏe mạnh! 18. 05. 11 - 6:47 am

Alexa Olesen - Hồ Như Mai dịch

Hình chụp ngày 17. 11. 10, nghệ sĩ Ngải Vị Vị đến tòa Wenyuhe để ủng hộ đồng nghiệp Wu Yuren trong vụ xử ông này tại Bắc Kinh. Thân nhân Ngải nghệ sĩ đã được cho phép vào thăm lần đầu tiên, sau hơn một tháng Ngải bị giam giữ. Ảnh: A. Wong/ AP

BẮC KINH (AP)- Mắt đỏ ké và căng thẳng, nghệ sĩ Trung Quốc Ngải Vị Vị, vốn nổi tiếng phóng khoáng ngang ngược, ngồi đó. Việc bị bắt giam đã khiến ông khác hẳn. Vợ ông kể lại cuộc gặp gỡ ngắn ngủi, có kiểm soát – đây cũng chính lần đầu tiên Ngải được tiếp xúc với thế giới bên ngoài sau 43 ngày qua.

Chính quyền vẫn không cho biết chi tiết tại sao nghệ sĩ cấp tiến này, cũng là một người phê phán chính quyền, bị bắt hôm 3. 4. 2011 và bị giam giữ bí mật, gây nên một sự phản đối kịch liệt trong giới nghệ thuật lẫn giới quan chức Mỹ và châu Âu. Người ta gọi đó là dấu hiệu của tình trạng nhân quyền đang tồi tệ đi ở Trung Quốc.

Nghệ sĩ 53 tuổi, to cao, râu rậm, trông thần thái chứa đựng đầy mâu thuẫn, đôi mắt sưng vù, mặc dù có vẻ khỏe mạnh, theo lời Lu Qing, vợ của Ngải, người vừa được phép thăm ông hôm chủ nhật kể lại với AP.

“Anh ấy đã thay đổi. Tâm trạng và thái độ của anh ấy giờ chẳng còn giống một Ngải Vị Vị vô tư, bộc trực mà tôi biết,” Lu nói hôm thứ hai. “Thật quá rõ là khi không còn quyền tự do ngôn luận, chính anh ấy cũng không cư xử tự nhiên được nữa, thậm chí là với tôi.”

Lu nói bà được ngồi đối diện chồng trong một cuộc gặp ở một căn phòng kín, tại một địa điểm không biết là đâu, và cả hai bị theo dõi bởi một người “hình như là chịu trách nhiệm quản lý Ngải,” trong khi một người khác thì ghi chép. Ngải liên tục trấn an bà rằng ông khỏe mạnh. “Sức khỏe anh tốt. Anh khỏe mà, đừng lo.”

Thường rất hiếm khi có được các cuộc thăm thân đối với những đối tượng tình nghi đang bị điều tra, thường phải chờ đến khi có được kết án chính thức.

Bộ Ngoại Giao phát biểu rằng Ngải đang bị điều tra về các tội danh kinh tế, nhưng vụ bắt giữ ông lại diễn ra đúng vào lúc Trung Quốc ráo riết truy lùng những người bất đồng chính kiến do lo ngại về những vụ nổi dậy tương tự như ở thế giới Ả rập. Ngải từng giữ danh sách trên Twitter của mình hàng tá blogger, nhà văn và các trí thức khác bị bắt giữ trong chiến dịch truy lùng nói trên, ngay trước khi chính bản thân ông bị giải đi.

Ngải nổi tiếng trong giới nghệ sĩ với những tác phẩm trình diễn khai thác những thay đổi chóng mặt đang diễn ra ở Trung Quốc. Ông nổi tiếng với cả những tác phẩm có tính bất kính, chẳng hạn như chuỗi ảnh chụp đang chỉ ngón tay giữa (“ngón tay thối”) vào những địa điểm nổi tiếng như Quảng trường Thiên An Môn ở Bắc Kinh hay Nhà Trắng ở Washington.

Ngải còn nổi tiếng hơn, với tư cách là một trong những nhà thiết kế của sân vận động “Tổ Chim” dành cho Olympics Bắc Kinh 2008, và trong những năm gần đây, với tư cách một người ủng hộ các nạn nhân của tình trạng bất công xã hội.

Lu – vợ Ngải – kể lại trong trong cuộc gặp gỡ ngắn ngủi đó, Ngải không bị cùm tay và vẫn mặc áo quần bình thường, thay vì áo tù. Bộ râu đặc trưng của ông vẫn không bị cạo. Tuy vậy, trông ông có vẻ “khó hiểu, kìm nén, gương mặt căng thẳng.”

Lu nói rằng những người sắp xếp cuộc gặp gỡ này đều giấu mặt, và nói rõ với bà rằng không được hỏi quá nhiều.

“Chúng tôi không thể nói về vụ án kinh tế, hay những chuyện như thế, chủ yếu chỉ nói về gia đình và sức khỏe.” Lu kể lại. “Chúng tôi rất cẩn thận. Chúng tôi biết bất cứ lúc nào họ cũng có thể đổi ý, vì thế mà phải cẩn thận.”

Ngải bị cao huyết áp và tiểu đường. Ông nói với vợ rằng vẫn được dạo bộ khá lâu mỗi ngày, được đo huyết áp bảy lần mỗi ngày và ăn ngủ rất tốt.

Tuy vậy, chuyến viếng thăm vẫn không khiến vụ của Ngải bớt mù mờ.

Liu Xiaoyuan, luật sư và cũng là bạn của Ngải, gặp bà Lu hôm thứ Hai để nói chuyện về chuyến thăm này. Liu nói rằng có vẻ như Ngải đang bị giam lỏng ở đâu đó bên ngoài Bắc Kinh.

Luật Trung Quốc cho phép cảnh sát áp dụng giam lỏng đến 6 tháng trước khi ra quyết định xử lý vụ án, khác với giam 30 ngày đối với tội phạm, theo như Joshua Rosenzweig, trưởng bộ phận nghiên cứu tại Hồng Kông của tổ chức nhân quyền Mỹ Dui Hua Foundation (Quỹ Đối thoại), cho biết.

Hình thức giam lỏng như trên thường diễn ra ngay tại nhà của nghi phạm và thường “ít chặt chẽ hơn giam giữ thông thường,” Rosenweig viết trong một email. “Thay vào đó, cảnh sát dường như đang dùng hình thức giam lỏng tại nhà như một cách hợp pháp để kéo dài thời gian giam giữ bí mật bên ngoài một cơ quan giam giữ thông thường.”

Một chiếc máy đập nhà đang dỡ hạ studio của Ngải Vị Vị xuống. Ảnh chụp tại ngoại ô Thượng Hải ngày 13. 1. 2011. Ảnh: Coca Dai.

Ngải Vị Vị trước studio bị đập

Chị gái của Ngải là Gao Ge nói rằng gia đình cảm thấy nhẹ nhõm khi biết được Ngải khỏe mạnh, nhưng hi vọng chính quyền có thể nói rõ hơn về những diễn biến của vụ án.

Ngoại trưởng Mỹ Hillary Rodham Clinton và các quan chức của Liên Minh châu Âu cũng như các nơi khác đã kêu gọi Trung Quốc thả Ngải Vị Vị và lên án Bắc Kinh vì động thái mà họ nhìn nhận là một vết trượt dài về nhân quyền.

Ảnh hưởng của Ngải đã vượt ra ngoài ảnh hưởng thông thường của một nghệ sĩ đương đại. Sự giận dữ của ông trước cái chết của nhiều học sinh trong trận động đất Tứ Xuyên năm 2008 biến ông trở thành một nhà hoạt động xã hội, trong dòng chảy bất mãn của nhiều người Trung Quốc trước tình trạng tham nhũng và thờ ơ của quan chức. Ngải dùng Twitter, không chỉ thường xuyên phê phán xã hội, mà còn nói về chính cuộc sống thường nhật của ông. Twitter của Ngải lôi cuốn đến hơn 70 ngàn người theo dõi, mặc dù Twitter ở Trung Quốc bị chặn.

Từ khi Ngải mất tích, các bảo tàng nghệ thuật như Tate ở London, các nhà sưu tập và nghệ sĩ thế giới đã có nhiều hoạt động ủng hộ ông. Tại buổi khai trương triển lãm điêu khắc của Ngải hồi đầu tháng, Thị trưởng New York Michael Bloomberd nói rằng khí chất của Ngải khi đối mặt với những đe dọa từ giới quan chức của Ngải đã chạm đến “khát vọng tự do không thể nào khuất phục được bên trong mỗi con người.”

NEW YORK – Thị trưởng New York, ngài Michael Bloomberg, đang phát biểu về tự do ngôn luận tại sắp đặt điêu khắc, “Cirle of Animal/ Zodiac Heads” của nghệ sĩ Ngải Vị Vị, được đặt tại Đài phun nước Pulitzer ở Grand Army Plaza, đường số 59 đại lộ số 5 tại New York, hôm thứ Tư ngày 4. 5. 2011. Thành phố New York vinh danh Ngải Vị Vị, người đã không thể đến tham dự buổi triển lãm được do vẫn còn đang bị giam giữ ở Trung Quốc. New York là điểm dừng chân đầu tiên trong chuyến lưu diễn qua 5 thành phố. Ảnh: S. Tucker

*

Bài về nghệ sĩ Ai Wei Wei:

– Tin-ảnh: Hội chợ + dỡ nhà
– Không còn là “một ngày bình thường trong đời Ngải Vị Vị”
– Ngải Vị Vị đã thú tội?
– Vợ Ngải Vị Vị: Chồng tôi căng thẳng, vẻ khó hiểu, nhưng khỏe mạnh!
– Ngải Vị Vị: Tự do toàn thân thể, trừ cái lưỡi!
– Cạo đầu vì Ngải Vị Vị
– Hàng ngàn người quyên tiền để giúp Ngải Vị Vị trả thuế
– Hết quyên tiền lại tới khỏa thân vì Ngải Vị Vị 
– Ai Wei Wei đã động tới sữa bột  
– Sách mới về Ai Wei Wei: Biểu tượng hóa người nghệ sỹ 

Chia sẻ:

Bài đã đăng

• Vicente Blanco Mosquera: vẽ chuyện gì mà vui thế? - . (21/03/2024)
• Gazan Fathi Ghaben: sinh trong lều và ra đi uất ức trong lều - Từ Hyperallergic (29/02/2024)
• Robert Ryman: trắng tự nhiên nên dừng rất đúng lúc - Từ The New York Times (09/01/2024)
• Daniel Lind-Ramos: nghệ thuật như một củ hành lộng lẫy - Soi dịch (28/08/2023)
• Tác phẩm bị ăn vì người xem bị đói - Pug dịch từ CNN (03/05/2023)
• Xóa hết graffiti trong đường hầm: kẻ ngỡ ngàng, người nhẹ nhõm - Soi tổng hợp và dịch (29/01/2023)
• Tsukioka Yoshitoshi (bài 4): Người tài máu me và sa đọa - Candid (02/08/2022)
• Artemisia Gentileschi (bài 3): Tài năng xuất chúng suýt bị lãng quên - Willow Wằn Wại (07/07/2022)
• Artemisia Gentileschi (bài 2): Cắt đầu Holofermes phải cần thêm cô hầu gái - Willow Wằn Wại (24/06/2022)
• Artemisia Gentileschi (bài 1): Vì sao lại vẽ Judith cắt đầu Holofermes? - Willow Wằn Wại (21/06/2022)

» Xem tiếp...