Bàn luận

Xem TAY (anh Thông) chỉ thấy MẶT (anh Bình) 24. 10. 12 - 10:10 pm

Tòng Nguyễn

Tôi vừa đọc xong bài của phóng viên (kiêm nhiếp ảnh gia?) Xuân Bình. Có lẽ Soi đã post lên theo lời dẫn link của Phạm Huy Thông trong cmt và để mời gọi mọi người thảo luận, chứ về phong cách, tôi thấy hoàn toàn khác các bài mà Soi vẫn chọn đăng.

Đầu tiên: Xuân Bình khoe bản thân nhiều quá. Đọc vào chỉ thấy những “tôi” là “tôi”. Một cái tôi trầm ngâm, dẫn ra đủ thứ các nền văn hóa, các thứ kiến thứ, các ông kễnh. Tất cả chẳng minh họa cho điều gì cả. Ngay cả lời hứa của Xuân Bình ở đầu bài, được thể hiện bằng một lối văn cầu kỳ: “Tôi đã nhận về, đang hấp thụ, sẽ tiếp tục suy nghiệm và thử có vài dự đoán về một hiện tượng Phạm Huy Thông” cũng bị chính Xuân Bình quên mất. Đọc đến hết bài vẫn không thấy Xuân Bình dự đoán gì về “hiện tượng” Thông. Thậm chí mệnh đề mở đầu rất đao to búa lớn: “… ấn tượng mạnh nhất với tôi chính là câu chuyện về sự xê dịch trong không gian địa lý, chuyển dịch trong cảm xúc và biến dịch từ nhận thức của tác giả” cũng không được triển khai sau đó, khiến người đọc không hiểu: Thông xê dịch trong không gian địa lý thế nào? Thông chuyển dịch trong cảm xúc là chuyển dịch từ đâu sang đâu? Biến dịch từ nhận thức là cái quái gì?

Đọc cái đoạn Xuân Bình tự ngắm mình đi xem tranh:

“Tôi có thói quen đến các triển lãm sau ngày khai mạc. Trước mỗi tác phẩm, tôi thường nhắm mắt rất lâu sau vài phút quan sát tỷ mỉ. Người thưởng ngoạn chủ đích bỏ ngỏ ngôi nhà tinh thần của mình để cho từng bức tranh tự gõ cửa và đi vào những căn phòng, khoảng trống nằm sâu đâu đó bên trong. Sự vắng lặng, yên tĩnh của phòng tranh cộng hưởng tâm trí không màu và bộ nhớ đã tự cho phép gạn lọc lại những nét, mảng mà nó cần. Diện tích của không gian đó rộng hay hẹp, kích cỡ lớn hay nhỏ, đẹp hay xấu là tùy khả năng khai mở của tác phẩm và tác giả.”

Hội chứng Narcissus đây, quá say mê mình, không sợ biến thành hoa thủy tiên sao Xuân Bình? Yêu mình đến mức nói những lời vô nghĩa. Như người say mê âm thanh phát ra từ chính cổ họng mình, chỉ cần ngân nga mà tưởng thế là đã có tác dụng diệu kỳ với người nghe.

Nhưng Xuân Bình cũng có khả năng viết chính luận. Anh có thể viết những đoạn văn sau, đọc hệt như những lời thiết tha trong các vở chèo xã hội, với một nhân vật nam bức xúc nói lên bổng xuống trầm:

“… Môi trường sống xô đẩy nhân tính đảo điên, văn hóa suy thoái. Xung đột biên giới, chiến tranh, khủng bố, khủng hoảng kinh tế… trở thành căn bệnh kinh niên trên toàn cầu. Những khát thèm tiền lực, quyền lực vẫn ngự trị thế giới và luôn tấy lên cơn đau nhức từ mỗi tế bào của những kẻ ác quỷ mang một phần hình hài con người. Đồng tiền tạo tác nên một thế giới mới kỳ quái đến mức khó tưởng tượng…”

Rồi sau đó, anh kết một câu:

“Những xung động quá lớn đó mau chóng thúc đẩy Phạm Huy Thông thoát bỏ cái duy mỹ và trở thành cây cọ chính luận.”

Phạm Huy Thông là cây cọ duy mỹ hồi nào vậy? Có ai nhớ ra không? “Có” hồi nào mà để “thoát ra” và “trở thành”? Không thể bảo một sinh vật là “trở thành ếch” một khi nó chưa từng là nòng nọc.

Tôi cho rằng, bệnh nặng nhất của Xuân Bình là bệnh khoe. Anh khoe những cái tên anh đọc, khoe những vùng đất anh qua, khoe những miền văn hóa anh nghe nói tới… Tất cả tiếc thay, đều lợt nhợt, vụn vặt, chẳng đầu chẳng đũa, chẳng ăn nhập gì, chỉ cốt để khoe, có gì đấy gần giống với câu chuyện “lợn cưới, áo mới” mà chúng ta vẫn hay nghe người lớn trong nhà đùa.

Tóm lại, Phạm Huy Thông đã có một bài của một người đi xem tranh mình về viết. Xuân Bình thì đã tóm được Phạm Huy Thông để làm đạo cụ khoe chữ. Cả hai đều thắng, chỉ có người đọc là thua.

*

(Tên bài do Soi đặt)

**

Bài liên quan:

– TAY của Phạm Huy Thông đã vươn tới Sài Gòn   
– Xem TAY thấy Mất Mặt
– Xem TAY (anh Thông) chỉ thấy MẶT (anh Bình)

Chia sẻ:

Bài đã đăng

• Nhân phim đam mỹ bị cấm, nghĩ về tình tri kỷ - Trịnh Bình An (01/06/2022)
• Giám tuyển là gì? - Ace Le (21/08/2021)
• Tư cách học thuật của Jean-Francoise Hubert hay “con vẹt đến từ phương Tây” - Ace Le (15/08/2021)
• Điệu nhảy chết người (phần 1):
  Hư hỏng thì nổi tiếng hơn - Willow Wằn Wại (22/06/2021)
• Tác phẩm phái sinh: hiểu sao cho đúng? - Hân Hân (13/11/2019)
• Nhân triển lãm về Casanova: phải làm sao trước một triển lãm “bậy bạ”? - Như Mai lược dịch từ Hyperallergic (15/10/2018)
• TOD (bài 2): Lý do 2 và phản biện 2 - Phó Đức Tùng (15/09/2018)
• Xem "Kho báu..." của Damien Hirst: không có duyên, nhưng khiến nảy sinh vài thắc mắc - Di (30/04/2017)
• "Chủ nghĩa Hậu hiện đại" là có hay không hả các bác? - Phó Đức Tùng (28/04/2017)
• Về sự hạnh phúc của người Việt Nam (bài 2): Vì sao người Việt khó hạnh phúc? - Phó Đức Tùng (01/04/2017)

» Xem tiếp...