Gẫm & Bình

Nghệ thuật đương đại là gì? Và ngày nay làm cách nào để định nghĩa nó? 07. 05. 16 - 7:45 am

Silka P – Khúc Ngọc Minh và M.Nha dịch

Bài viết này của Silka P trên trang widewalls có tên là “What is Contemporary Art and How Can We Define it Today?”. Hai bạn Khúc Minh và M.Nha đã cố gắng dịch thật sát, tuy nhiên vẫn thấy có những điểm khó hiểu, nên muốn đưa cả bản tiếng Anh lên để mọi người cùng vào bàn luận.

Nghệ thuật Đương đại là gì?

Nghệ thuật Đương đại, trong mọi trường hợp, được định nghĩa là “Tác phẩm nghệ thuật đã, đang và tiếp tục được tạo nên trong suốt cuộc đời chúng ta”. Nghe khá đơn giản, phải không?

Vâng, nếu đơn giản thế, làm sao chúng ta có thể giải thích được việc không một định nghĩa nghệ thuật nào, không một trường phái nghệ thuật nào mà lại vừa gây bối rối, lại vừa rõ ràng, thẳng thừng như nghệ thuật Đương đại (Contemporary Art)? Thuật ngữ này, ngay cái từ đầu tiên của nó – Đương đại – đã đòi hỏi phải tuân thủ và hiểu ngay đó là cái gì, không cần hỏi. Chỉ có Chúa mới tha cho bạn nếu còn hỏi thế, vì khi đó có thể bạn sẽ bị coi là không thuộc về những gì (đương đại) đang diễn ra. Ấy thế mà, tôi không ngại hỏi, nghệ thuật Đương đại là gì và làm cách nào để định nghĩ nó, ngày hôm nay?

What is contemporary art

Contemporary art is, in most cases, defined as art that has been and continues to be created during our lifetime. Sounds pretty simple, right? Well, if this was the case, how can we explain that no other artistic definition, no other artistic category of -isms is as confusing, and at the same time straightforward as Contemporary Art? The term demands respect from the beginning and its first word, contemporary, it almost seems to suggest that you must know what it is without having to ask. God forbid you did, because maybe then you will not be considered as someone who’s in touch with what is going on. Well, Widewalls is not afraid to ask, what is Contemporary Art and how can we define it today?

Nghệ thuật Hiện đại

Trong tiếng Anh, “Modern” (hiện đại) và ” Contemporary” (đương đại) là những từ đồng nghĩa. Không may, trong thế giới nghệ thuật, hai thuật ngữ này diễn tả hai thời điểm sáng tạo khác nhau, hai lối tiếp cận khác nhau với việc làm nghệ thuật và chức năng của nghệ thuật, và thường là chúng tạo ra sự nhầm lẫn to nhất. Để hiểu về loại hình nghệ thuật Đương đại, đầu tiên chúng ta cần hiểu sự khác biệt giữa hai cách gọi Hiện đại và Đương đại trong nghệ thuật.

Thuật ngữ nghệ thuật Hiện đại thường gắn với nghệ thuật được thực hiện trong khoảng thời gian từ 1860s tới 1970s. Nghệ thuật được làm trong giai đoạn này đề cao sự thử nghiệm và đặt các truyền thống của quá khứ sang một bên. Thử nghiệm với những chất liệu tạo hình khác nhau và các cách nhìn nghệ thuật khác nhau, chức năng của nghệ thuật Hiện đại là tiến ra khỏi việc tự sự – đặc điểm của các nghệ thuật truyền thống – hướng tới trừu tượng.

Sự tự do mới được phát hiện này, phương thức dựa vào những quan sát nội tâm đầy tính cách mạng này, cùng với sự thể hiện của những viễn tượng như thế, đã đóng nên dấu son ảnh hưởng lớn nhất của nghệ thuật Hiện đại. Điều này không chỉ phản ánh một sự chuyển động hướng tới phi biểu hình (non-figuration), mà còn ảnh hưởng tới việc tiếp cận đời thực, tiếp cận những vấn đề xã hội và những hình ảnh của đời sống hiện đại.

The Modern Art

In the English language, ‘modern’ and ‘contemporary’ are synonyms. Unfortunately, in the art world, these two terms describe two different times of creation and two different approaches to art making and the functionality of art, and more often than not they create the biggest confusion. For the understanding of the Contemporary Art category, we must first understand the difference between the two.

The term Modern Art is usually associated with art made in the period extending roughly between 1860’s and 1970’s. The art made during this period celebrated experimentation and placed traditions of the past aside. Experimenting with different materials and ways of seeing art, the functionality of art developed with the move away from the narrative, characteristic of the traditional arts, towards abstraction.

This newfound freedom and revolutionary way of relying on the inner visions and expression of such visions marks the biggest influence of Modern Art. This reflected not only the move towards non-figuration but also influenced the approach to real life, social issues and images of modern life.

Đứt đoạn

Đối với nhiều người, giai đoạn cắt ngang hay chấm hết của Nghệ thuật Hiện đại là vào những năm 1970s và với sự ra đời của thuật ngữ Hậu hiện đại. Về cuối thế kỷ 20, với sự phát triển của công nghệ, chúng ta thấy sự nổi lên của Video Art và Nghệ thuật trình diễn, với sự thử nghiệm và tiếp đoạt từ nhiều nguồn, nhiều lĩnh vực. Đồng thời, chúng ta cũng thấy rộ lên lý thuyết và nghiên cứu triết học về thuật ngữ Hậu hiện đại, về sự thống trị của thì hiện tại, nơi mà sự tập trung là vào thứ mà ta có trước mặt, và thứ đó đòi hỏi ta phải có kiến thức về những xu hướng mới nhất. Giờ là lúc mà mọi thứ bắt đầu dựng lên, hình thành nên cái nghệ thuật Đương đại muôn mặt và hầm bà lằn này.

Bị ảnh hưởng bởi những ý tưởng hậu hiện đại, rằng mọi thứ cùng lúc vừa được phân mảnh vừa là một khối toàn vẹn, việc truy vấn từng định nghĩa đã tạo nên tư tưởng chủ đạo phía sau loại hình nghệ thuật Đương đại. Với sự đa dạng, với bản chất là thách thức, những tác phẩm Nghệ thuật Đương đại, bằng sự kết hợp năng động các chất liệu, phương pháp, ý niệm, và chủ đề, đã thách thức lại truyền thống và bất tuân định nghĩa dễ dãi. Nghệ sĩ khai thác các ý tưởng, ý niệm, các vấn đề và cách thực hành của quá khứ, với mục đích để hiểu thì hiện tại và nhìn trước thì tương lai. Chính vì sự đa dạng về phương thức tiếp cận này mà nghệ thuật Đương đại thường bị coi là thiếu một nguyên tắc, một ý thức hệ, hay một nhãn (label) có tổ chức và thống nhất, cùng lúc nó lại quá thẳng thừng đến nỗi công chúng bị bỏ rơi, ngẩn ngơ không hiểu mình có bị bỏ sót cái gì không.

The Cut-Off

For many, the cut-off period, or the end of Modern Art is marked in the year of 1970’s and with the birth of the term Postmodern. Towards the end of the 20th century, with the development of technology, we see the rise of the Video and Performance Art, alongside the experimentation and appropriation from multiple disciplines and sources. At the same time, we also see the rise of the theory and philosophy research into the term Postmodern and the dominance of the present, where the focus is on what we have in front of us, and that’s what demands the knowledge into the latest trends. Now, this is the time when everything starts to build up and form this eclectic and diverse Contemporary art.

Influenced by the postmodern ideas that everything is fragmented and at the same time an entity on its own accord, questioning every definition, creates the governing spirit behind the Contemporary Art category. With its diversity and the challenging nature, Contemporary Art offers works with a dynamic combination of materials, methods, concepts and subjects that challenge the traditional and defy easy definition. Artists explore ideas, concepts, questions and practices of the past with the aim to understand the present and envision the future. It is due to the diversity of these approaches that Contemporary Art is often viewed as lacking a uniform organized principle, ideology or label and at times so straight forward that the public is left wondering if they are missing something.

Thế nào là một chủ đề của nghệ thuật Đương đại?

Từ trước giờ người ta vẫn có môt ý tưởng rằng nghệ sĩ là tác giả duy nhất của tác phẩm. Với sự phát triển của nghệ thuật Đương đại, khán giả đã trở thành một phần không thể thiếu trong việc tạo ra ý nghĩa và những suy nghĩ về tác phẩm. Quá trình này trở nên quan trọng và sự đa dạng của các cách tiếp cận giúp hình thành nên những thể loại khác nhau trong cùng một thể loại. Sự đào thoát này, khỏi một định nghĩa thống trị, chỉ làm mạnh thêm tinh thần hậu hiện đại. Khi so sánh với một trong những phong trào nhiều ảnh hưởng và có tính thống lĩnh của nghệ thuật hiện đại là trường phái Biểu hiện Trừu tượng (Abstract Expressionism), nghệ thuật Đương đại dường như thiếu mất cái ý niệm và lối thể hiện được sẻ chia ấy, do cái thời mà nghệ thuật Đương đại được tại ra là cái thời của miên man những câu hỏi, những tái định giá, và thể nghiệm. Sự thử nghiệm này không chừa cái gì. Mọi thứ đều được trưng dụng và mọi thứ đều có thể là Nghệ thuật.

Do tất cả những điều này, chủ đề của các tác phẩm đương đại, được theo sau bởi trào lưu của thời điểm (nó ra đời), đã tự mình tạo nên xu hướng của chính thời điểm ấy, và trước hết luôn luôn gắng mở rộng (biên độ) ý tưởng về cái gì có thể được coi là nghệ thuật. Chủ đề của những tác phẩm như thế, thường là phản ánh những vấn đề nóng bỏng của xã hội đương đại, với mục đích tái định nghĩa thế giới và các giá trị vẫn được chấp nhận.

What is a Contemporary Art Subject?

Long gone is the idea that the Artist is the sole author of the work. With the development of Contemporary Art, the audience became an integral piece in the creation of the meaning and reflections of the created works. The process becomes important and the variety of different approaches helps create different categories within a category. This escape away from the dominant definition only strengthens the postmodern spirit. In comparison to one of the dominant and influential movements of Modern Art, Abstract Expressionism, Contemporary Art seems to lack that shared idea and expression, since the time that the Contemporary art is created is the time of constant questions, re-evaluations, and experimentation. This experimentation is leaving nothing sacred. Everything is up for grabs and everything can be Art. Due to all of this, the subjects of the contemporary works, followed by the trend of the moment, create the trend of the moment themselves and always attempt to expand the ideas of what is considered to be Art in the first place. Topics of such works,more often than not reflect the heated issues of the contemporary society with the aim to re-define the world and accepted values.

Cuối cùng…

Thế chúng ta làm gì bây giờ? Nếu có một cảm giác nào đó rằng thiếu một định nghĩa làm chủ, và sự đa dạng trong cách tiếp cận nghệ thuật là vô hạn, vậy làm sao để hiểu được sự khác biệt giữa nghệ thuật Hiện đại và Đương đại?

Dường như một trong những khác biệt lớn nhất giữa hai loại này là đây: nghệ thuật Hiện đại tham chiếu quá khứ, và từ tham chiếu đó, tiếp đoạt đó, nó cố gắng để hiểu được thời hiện tại. Nghệ thuật Đương đại cũng có mục đích hiểu cho được hiện tại, nhưng bản thân hiện tại ấy nay đã bị “giải phân” và thay hình đổi dạng. Trong khung cảnh này, các tác phầm được làm ra cũng chỉ có thể nói tới sự bao la của đa dạng lựa chọn, và vì thể loại này (nghệ thuật Đương đại) đòi hỏi người tác phải ý thức được về thế giới xung quanh, những vấn đề được đặt ra cùng hệt như gió: chúng có đó và chúng ảnh hưởng cách chúng ta nhìn và liên hệ với thế giới, nhưng chỉ phút sau thôi, có thứ gì đó mới mẻ lại ập đến, và trọng tâm đã bị dời đổi mất rồi.

In The End

What are we to do now? If there is a certain feeling that the dominant definition is missing, and the variety of approaches to Art is endless, how are we to understand the difference between Contemporary and Modern Art?

What seems to be one of the biggest differences between the two categories is in this – Modern Art referenced the past and with this reference and appropriation, it attempted to understand the present time. Contemporary art also aims to understand the present, but the present itself is now more fragmented and shape-shifting. In this setting, the works produced can only reference the vastness of the variety on offer and since the category demands one be aware of the world around them, the issues questioned are just like the wind. They are there and they influence how we see and relate to the world but the next minute, something new comes up and the focus shifts.

 

Bài đã đăng

• Ballet Kẹp Hạt Dẻ: Giáng Sinh mới có, năm nào cũng phải xem - Willow Wằn Wại (20/12/2023)
• HỎA MÙ NFT VIỆT: lạm thuật ngữ, lạm danh xưng, lạm định giá - Ace Le (15/08/2021)
• Điệu nhảy chết người (phần 2):
  Múa bụng mỗi người một phách - Willow Wằn Wại (11/08/2021)
• “XEM ĐÊM” để thấy những điều không thấy được trong ánh sáng ban ngày - Phó Đức Tùng (15/07/2020)
• Về SKETCH phác thảo, SKETCH ký họa, và SKETCH+ - Hải Kiên (13/06/2020)
• Young Sen lên voi và xuống chó
  Bức số 5: Đám cưới - lui lược dịch từ trang của Sotheby’s (21/02/2020)
• Young Sen lên voi và xuống chó
  Bức số 4: Buổi triển lãm ở New York - lui lược dịch từ trang của Sotheby’s (28/01/2020)
• Young Sen lên voi và xuống chó
  Bức số 3: Buổi diễn tại Luân Đôn - Lui dịch từ Sotheby’s (10/01/2020)
• Young Sen lên voi và xuống chó
  Bức số 2: Mổ tử thi trong trường Y - Soi lược dịch từ trang của Sotheby's (04/01/2020)
• Young Sen lên voi và xuống chó
  Bức số 1: Young Sen rời quê - Soi lược dịch từ trang của Sotheby's (26/12/2019)

» Xem tiếp...