Nghệ sĩ thế giới

Đi xem “Nghệ thuật và hậu loài người” (phần 2): rờn rợn Stelarc 30. 07. 16 - 10:04 pm

Hoa Gruber

(Tiếp theo bài 1)

Lọt vào giữa những bảng điện thay đổi màu xoành xoạch, một sắp đặt điêu khắc mang tên “Vận động” ( 2015) của nghệ sĩ Úc Rebecca Bauman.

Tác phẩm gồm 15 bảng điện từ flip-dot, loại thường được dùng làm bảng điểm thể thao, được lập trình để tạo nên cái mà nghệ sĩ miêu tả như “tường thuật màu sắc”. Đọc lời giới thiệu về tác phẩm, được biết nghệ sĩ muốn tác phẩm đặt câu hỏi liệu các bảng mầu này có khả năng kích thích những cảm xúc đặc biệt của người xem không. Chịu khó đứng một lúc, chỉ thấy tiếng “xoạch, xoạch” đều đều báo hiệu các bảng thay mầu mà chả thấy lòng dạ lăn tăn.

Lại lướt qua những cuốn sách sáng đèn khá đẹp, tác phẩm sắp đặt có tên “Dự án Sách điện tử” của Airan Kang được làm bằng đèn LED tạo thành 107 cuốn sách phát sáng.

Tác phẩm này phản ánh suy tư của nghệ sĩ về cách tích trữ kiến thức trong tương lai. Những cuốn sách điện tử của tương lai có thêm vai trò trang trí. Ý tưởng dùng đèn đọc sách Led tạo nên hàng loạt cuốn sách điện tử phát sáng khá thú vị. Nhưng sao đã thấy nhớ những trang sách bằng giấy mà đọc đến chỗ hay, ta vẫn áp chặt chúng vào lòng.

Lần chần mãi cũng phải dấn thân vào không gian “Máy xay” của Stelarc.

Với những ai đã biết thì chỉ nghe tên nghệ sĩ thôi cũng đủ hình dung những gì đang đón chờ. Stelarc nổi danh từ mấy chục năm nay là nghệ sĩ biểu diễn đi đến các cực điểm, từ việc tự nguyện làm các ca phẫu thuật phức tạp, tạo nên cánh tay thứ ba bằng máy cử động được, đến đeo hệ thống móc vào da thịt trong các biểu diễn “Treo lơ lửng”.

Trong hơn bốn thập kỷ, ông đã dùng chính cơ thể mình làm thí nghiệm, đẩy nó đến tận cùng các giới hạn của khả năng con người. Trong các biểu diễn “treo lơ lửng” khác nhau, ông khỏa thân, gắn cơ thể vào một hệ thống máy móc ông tạo ra bằng các móc vào da thịt.

 

Xem các biểu diễn “hành xác” của Stelarc, từ dùng móc xâu vào da thịt đến nuốt “điêu khắc dạ dầy” làm ông suýt nguy đến tính mạng, thì khán giả chắc không tránh khỏi cảm giác mình cũng đang bị tra tấn. Gần đây nhất, ông cấy vào cánh tay trái một tế bào tai và nuôi nó lớn. Ông muốn nó trở thành một dạng máy tính hoặc smart phone mà ông có thể liên lạc được bằng bluetooth. Những gì ông làm có thể coi là các thử nghiệm cá nhân, nhưng thật khó coi chúng là Nghệ thuật.

“Máy xay” (2005/2016) là tác phẩm cộng tác của Stelarc và Nina Sellars. Một tấm biển bên ngoài cảnh báo: tác phẩm này có sử dụng các thành phần sinh học thật của cơ thể, nếu bạn thấy không thoải mái thì không nên vào. Chiếc máy đặt giữa một gian nhỏ, trống, không có gì ngoài một ngọn đèn rọi thẳng xuống. Nó được tạo bởi là hai nửa ghép lại thành một bình cầu được chiếu sáng, đặt trên hình trụ đen nối với bốn bình ga đen. Bình cầu này đựng 4,6 lít chất béo chiết xuất từ thân của Stelarc và chân tay của Nina Sellars, adrenalin, nhóm máu 0+, sodium bicarbonate, dây thần kinh ngoại biên, nước muối và mô liên kết”.

Tất cả được lấy ra từ cơ thể của hai nghệ sĩ qua phẫu thuật, rồi được nhiệt tiệt trùng và tích lại trong ethanol. Cứ vài phút thì máy xay lại tự động “xay” những gì chứa trong “nồi tròn” thông qua một hệ thống máy bơm khí nén và một thiết bị truyền động khí nén. Các yếu tố tạo hình của máy xay ẩn dụ cho cơ thể con người. Stelarc tuyên bố rằng “cơ thể con người đã lỗi thời”. “Máy xay” là hệ quả của quá trình tìm tòi lâu dài các cấu trúc mới nhằm tăng cường chức năng của cơ thể gắn liền với các công nghệ mới như cloning, công nghệ “đông lạnh”. Phát biểu của ông cũng như các công trình thử nghiệm bằng chính bản thân ông đều vang lên tư tưởng của phái siêu nhân học. Đứng trước “Máy xay” chứa chất béo và các thành phần sinh học lấy ra từ cơ thể của hai nghệ sĩ, bất giác trong lòng cuộn lên cảm giác lo lắng pha lẫn rờn rợn, một tình trạng bị tra tấn như khi xem các biểu diễn hành xác của Stelarc.

(Còn  tiếp phần 3)

Bài đã đăng

• Vicente Blanco Mosquera: vẽ chuyện gì mà vui thế? - . (21/03/2024)
• Gazan Fathi Ghaben: sinh trong lều và ra đi uất ức trong lều - Từ Hyperallergic (29/02/2024)
• Robert Ryman: trắng tự nhiên nên dừng rất đúng lúc - Từ The New York Times (09/01/2024)
• Daniel Lind-Ramos: nghệ thuật như một củ hành lộng lẫy - Soi dịch (28/08/2023)
• Tác phẩm bị ăn vì người xem bị đói - Pug dịch từ CNN (03/05/2023)
• Xóa hết graffiti trong đường hầm: kẻ ngỡ ngàng, người nhẹ nhõm - Soi tổng hợp và dịch (29/01/2023)
• Tsukioka Yoshitoshi (bài 4): Người tài máu me và sa đọa - Candid (02/08/2022)
• Artemisia Gentileschi (bài 3): Tài năng xuất chúng suýt bị lãng quên - Willow Wằn Wại (07/07/2022)
• Artemisia Gentileschi (bài 2): Cắt đầu Holofermes phải cần thêm cô hầu gái - Willow Wằn Wại (24/06/2022)
• Artemisia Gentileschi (bài 1): Vì sao lại vẽ Judith cắt đầu Holofermes? - Willow Wằn Wại (21/06/2022)

» Xem tiếp...