Vagina bị che: kiểm duyệt hay là đánh bóng?
12. 06. 11 - 10:16 am
Kate Deimling - Hồ Như Mai dịch
.
Chính phủ Azerbaijan đã cho che phủ hai tác phẩm điêu khắc cỡ lớn của nghệ sĩ Aidan Salakhova đang trưng bày tại gian trưng bày của nước này ở Venice Biennale, sau khi tổng thống Ilham Aliyev bày tỏ quan ngại về cách xử lý chủ đề Hồi giáo và mô tả đất nước Azerbaijan của ông qua tác phẩm. Tuy nhiên Azerbaijan lại tuyên bố rằng tác phẩm bị hư hại trong quá trình vận chuyển và sẽ được sửa chữa – thông tin này bị cho là không đúng, theo một nguồn tại Biennale.
Waiting Bride (2010-2011) (Cô dâu chờ đợi), một bức tượng người đàn bà phủ mạng đen từ đầu đến chân và Black Stone (Viên đá đen), một tác phẩm điêu khắc mô tả viên đá đen ở Mecca, được các tín đồ Hồi giáo tôn thờ, nhưng lại đặt trong một chiếc khuôn cẩm thạch trông giống như âm đạo phụ nữ, cả hai tác phẩm này đều đã bị phủ lại.
‘Waiting Bride” (2010-2011) (Cô dâu chờ đợi) của Aidan Salakhova
“Một ngày trước khi gian trưng bày này mở cửa, tổng thống Azerbaijan có đi xem triển lãm và không thích một số tác phẩm trong phần trưng bày của Aidan,” một nhân viên Biennale nói với báo chí. “Ông tỏ ra quan ngại nhất với tác phẩm đá cẩm thạch, mô phỏng lại viên đá đen thiêng liêng mà người Hồi giáo thường hôn lên trong cuộc hành hương đến Mecca. Ông cảm thấy tác phẩm này xúc phạm Hồi giáo.”
Tác phẩm “Black Stone” (Hòn đá đen) của Aidan Salakhova, 2011
Bản thân nghệ sĩ và chính phủ nước này thì lại nói khác. “Tôi phải phủ tác phẩm lại do một số vấn đề kỹ thuật nảy sinh trong quá trình vận chuyển,” Salakhova nói trong một tuyên bố chính thức. Nghệ sĩ này có gallery ở Moscow và thủ đô Baku của Azerbaijan, nổi tiếng vì hay bàn đến các chủ đề về tình dục và sinh sản của phụ nữ trong các tác phẩm. Bà là một trong số sáu nghệ sĩ đến từ nước này có tác phẩm được trưng bày ở gian của Azerbaijan.
Salakhova
Nếu chuyện tổng thống bình luận như báo nói là có thật, thì có vẻ ông đang cố tránh làm những người Hồi giáo sùng đạo giận dữ, trong lúc đó vẫn muốn thể hiện hình ảnh đất nước mình là một nước có chính quyền phi tôn giáo. Theo như blog Tamada Tales, một phiên bản online của Tạp chí văn hóa Snob, có kể rằng chính tổng thống Aliyev tự mình lấy một tấm vải phủ bức tượng người đàn bà che mạng đen của Salakhova lại và nói rằng một tác phẩm như thế không thể nào đại diện cho thái độ đối với phụ nữ của một Azerbaijan phi tôn giáo.
Ảnh chụp phần trưng bày bị kiểm duyệt tại Venice Biennale
Cũng có tin rằng Aliyev không thích một số tác phẩm của Salakhova trên giấy, hình những ngọn tháp giáo đường trông như những biểu tượng dương vật, mặc dù những tác phẩm này không bị che phủ như hai tác phẩm điêu khắc. “Giờ họ lại phải gấp gáp vẽ ra một câu chuyện để che giấu tất cả những màn ồn ào này”, nhân viên Biennale nói với báo Independent, “và cũng là để đỡ bẽ mặt vì phải đi vào lịch sử của Biennale vì kiểm duyệt tác phẩm của chính nước mình ngay hôm trước khai mạc”.
Salakhova với tác phẩm bị che
Là một nước cộng hòa trung Á giàu có về dầu mỏ với đại đa số dân theo Hồi giáo, Azerbaijan vẫn do một gia đình duy nhất nắm quyền kể từ khi giành được độc lập từ Liên Xô. Đây là lần thứ ba Azerbaijan xuất hiện tại Venice Biennale. Đệ nhất phu nhân Mehriban Aliyeva, là người hết sức tích cực trong việc ủng hộ các nghệ sĩ đương đại của đất nước, từng xuất hiện ở một triển lãm nhóm của Azerbaijan ở Paris mùa xuân năm nay. Bộ sưu tập cá nhân của bà cũng được xem là cơ sở của bảo tàng nghệ thuật hiện đại mới ở Baku.
(SOI: Một câu hỏi đặt ra, sao không kiểm duyệt trước khi đến Venice đi nhỉ? Hay lại một màn PR cho gian trưng bày của Azerbaijan?)
