Sinh nhật: Jean Dubuffet – tranh như trẻ con vẽ mới là tranh
31. 07. 11 - 7:21 pm
Khôi Nguyên tổng hợp
Jean Philippe Arthur Dubuffet sinh ngày 31. 7. 1901, mất năm 1985, là họa sĩ và điêu khắc gia người Pháp.
Nhắc đến ông là nhắc đến trường phái “low art”, hay “outsider art”, với chủ trương tranh càng xa những chuẩn mực truyền thống về cái đẹp càng tốt, để hướng tới phương pháp tạo hình mà ông cho rằng “nhân bản hơn, chân thực hơn”.
Cuộc đời họa sĩ của ông bị dừng lại vài lần, toàn là do những nghi vấn của ông về thế nào là cái đẹp. Năm 1945, ông đi xem một triển lãm tranh của Jean Fautrier tại Paris và cực kỳ xúc động, khi nhận ra thứ nghệ thuật đầy ý nghĩa diễn tả một cách trực tiếp và thuần chất chiều sâu của một con người. Bắt chước Frautier, ông bắt đầu dùng những nhát cọ dày sơn, nhưng trộn thêm cát và sỏi vụn, tạo nên “bộ da” của bức tranh và những bức tranh có chất dày (thick material).
Tiếp theo, khi đọc một cuốn sách của Hans Prinzhorn về tài năng của người tâm thần, Dubuffet nghĩ ra thuật ngữ Art Brut (nghệ thuật thô), chỉ những tác phẩm do những người ngoài nghề làm ra, không theo những tiêu chuẩn thẩm mỹ thông thường, thí dụ tranh của người điên, người tù, của trẻ con. Trong ảnh là một bức tranh của Dubuffet.
Bản thân ông có hẳn một bộ sưu tập những tác phẩm loại trên, với các nghệ sĩ như Aloïse Corbaz và Adolf Wölfli. Bộ sưu tập này hiện giữ ở bảo tàng Art Brut ở Lausanne, Thụy Sĩ. Tranh của Dubuffet về sau cũng vẽ như tranh của thổ dân và con nít. Trong ảnh là bức “Con bò cái với cái mũi tẹt” của Dubuffet.
Đến năm 1962, Dubuffet tự giới hạn tranh của mình chỉ còn màu đỏ, trắng, đen, và xanh lục.
Cuối những năm 1960, Dubuffet đột ngột chuyển sang điêu khắc, làm những tác phẩm bằng polystyrene rồi sơn lên bằng sơn vinyl. Tượng của ông, dĩ nhiên cũng theo một lối không-tượng!
Ông còn làm những tác phẩm để người ta có thể đi, đứng, nằm, ngồi trong đó được.
Dubuffet mất năm 1985 tại Paris. Quỹ Jean Dubuffet chuyên sưu tập và triển lãm các tác phẩm của ông. Quỹ này có đại diện là Pace Gallery đóng ở New York. Trong ảnh là một con tem của Pháp làm từ tranh Dubuffet.