Thị trường

Bảo tàng Pushkin bị kết tội treo tranh giả 28. 11. 11 - 8:35 am

Sophia Kishkovsky - Khôi Nguyên dịch

 

 

Tin đồn và lo âu đang nổi lên quanh một bức tranh của Modigliani trong triển lãm Paris School: 1905-32 (Trường phái Paris: 1905-32), tại bảo tàng Mỹ thuật Quốc gia Pushkin (Moscow), bị cho là giả.

Bức tranh có tên Chân dung Marevna (1919), được coi là do Modigliani vẽ Marie Vorobieff-Stebelska – một họa sĩ gốc Nga theo trường phái lập thể, trong giới thường gọi là Marevna, là người đã đến Paris và gia nhập nhóm của Modigliani.
Triển lãm này do Andrei Tolstoy – phó giám đốc bảo tàng – làm giám tuyển; còn bức tranh thì mượn từ một bộ sưu tập tư nhân.

Cáo buộc này đến từ một sưu tập gia hàng đầu của Nga (vị này không muốn nêu tên), cùng với vài gương mặt khác trong làng hội họa Nga. Nhà sưu tập nói với tờ Art Newspaper là hồi 2006 ông cũng tính mua bức tranh với giá 3 triệu đô, nhưng sau khi làm xét nghiệm khoa học tại Viện Nghiên cứu Mỹ thuật Thụy Sĩ, ông quyết định không mua nữa. “Sau 40 ngày, tôi nhận được đánh giá từ viện, cho thấy một số màu dùng trong bức tranh này là màu tổng hợp, sản xuất sau 1940,” ông nói; mà Modigliani thì qua đời từ 1920. Nhà sưu tập này nói, ông thấy cáu khi nhìn thấy bức tranh hiện treo ở bảo tàng Pushkin y như một bức Modigliani thật.

Natalia Kournikova, chủ nhân của gallery Nashi Khudozhniki (Những nghệ sĩ của chúng ta) – một gallery nổi tiếng trông việc cổ súy các nghệ sĩ lưu vong, cũng là người từng tổ chức một triển lãm lớn của Marevna tại State Tretyakov Gallery (Moscow) hồi 2003, cũng tỏ ra nghi ngờ. “Trông chẳng giống Marevna gì cả,” bà nói về bức tranh đang treo ở Pushkin. “Modigliani không bao giờ có chuyện đó. Trong chân dung ông vẽ luôn luôn có những nét giống người ngồi mẫu. Ở đây hoàn toàn chẳng có nét nào giống. Vả lại, trong hồi ký của Marevna, bà chưa bao giờ nói về chuyện có khi nào Modigliani vẽ chân dung cho bà.”

 

Nhưng Christian Parisot, chủ tịch Viện Modigliani ở Rome, người có quyền hợp pháp để khẳng định “thật-giả” với tranh của Modigliani, lại khăng khăng rằng đây là một bức chân dung “xịn”. Ông bác bỏ mọi cáo buộc nghi ngờ tính chân thực của bức Chân dung Marevna, đồng thời đưa ra nhiều tài liệu khác nhau, bao gồm cả một bản tuyên bố của Marevna nói rằng bà từng ngồi mẫu cho Modigliani, đồng thời dẫn ra một số kết quả xét nghiệm khoa học làm bằng chứng.

“Các xét nghiệm quang phổ và hóa học hiện tại cho thấy toan, lớp lót, và tất cả những màu dùng trong bức tranh này là thuộc thời nghệ sĩ sống, và tương đồng với những bức tranh khác của nghệ sĩ,” Christian Parisot nói. Ông thêm rằng hiện chẳng có nghiên cứu khoa học nào từ bất kỳ phòng thí nghiệm nào cho kết quả ngược lại.

Viện Modigliani còn chỉ ra rằng bức tranh này đã từng được triển lãm hồi 1983 tại bảo tàng Bourdelle ở Paris, khi Marevna còn sống (mà bà có phản đối gì đâu!).

Parisot cũng nói rằng ông Ambrogio Ceroni quá cố, một trong những học giả đáng kính nhất về Modigliani, cũng từng tin rằng bức tranh này là thật. Parisot bảo ông hiện có văn bản khẳng định điều này từ bà góa Angela Bernardelli Ceroni, ghi ngày 19. 6. 1980, trong đó chỉ ra Ceroni (mất năm 1970) trước đó đã chứng thực cho bức chân dung.

Irina Antonova, giám đốc bảo tàng Pushkin, nói bà có nghe về những cáo buộc liên quan đến bức chân dung, nhưng bà thấy mấy tranh luận như vậy rất có ích, vì chúng mang lại thông tin mới cho các tác phẩm, một khi nguồn gốc còn chưa rõ ràng. Tuy nhiên cá nhân Antonova thì nghĩ bức tranh này là thật: “Tôi không thấy nảy ra nghi vấn nào cả”. Bà nói thêm, triển lãm School of Paris đã làm được một việc đặc biệt là giới thiệu cho khán giả Nga những họa sĩ gốc Nga từng góp phần vào cuộc sống nghệ thuật sôi nổi ở Montparnasse vào đầu thế kỷ 20.

Các tác phẩm của Modigliani hiện rất hiếm ở Nga, nhưng người ta ngày càng quan tâm đến tranh ông. Cuộc tranh cãi về bức chân dung càng ác liệt khi có tin đồn bức tranh có giá tới 9 triệu euro.

Bảo tàng Pushkin có mỗi hai bức họa của Modigliani còn tranh lớn thì không có bức nào, Antonova cho biết. Một nguồn thân tin của Bộ Văn hóa Nga cho biết rằng cuối cùng thể nào cũng có một nhà tài trợ mua bức Chân dung Marevna rồi tặng lại cho bảo tàng Pushkin!

Bài đã đăng

• Khi tay buôn nghệ thuật làm nghệ thuật - Lược dịch từ Hyperallergic (12/07/2023)
• Một vụ kiện khiến hé lộ mánh lới trong thế giới nghệ thuật -  Thúy Anh dịch (10/02/2022)
• Sáu câu hỏi cho người sưu tập nghệ thuật Việt - Ace Le (30/10/2021)
• Có tới ba bức "TRÀ ĐÀM", và hai bức trong đó là GIẢ - Ace Le (18/09/2021)
• Steve Jobs - nhà sưu tập Tân bản họa - Archivu st và lược dịch (27/02/2021)
• Angelina Jolie cho đấu giá một bức tranh của Winston Churchill - Soi dịch từ CNN (03/02/2021)
• Đấu giá giữa thời Covid: Rembrandt giá cao, Banksy cũng cao - Lui tổng hợp và dịch (21/09/2020)
• Ông trùm Steve Wynn gặp vận rủi với tranh Picasso - Như Mai dịch (05/06/2018)
• Đám siêu giàu đang phá thối nghệ thuật - Jed Perl, Hoàng Lan dịch (27/04/2017)
• GẶP đã kết thúc: các nhà sưu tập mua 1/5 số tranh triển lãm - Họa sĩ Ngô Đồng (03/04/2017)

» Xem tiếp...