Nghệ sĩ Việt Nam

Gửi Trần Tuấn, giống hay
không giống… 22. 03. 12 - 5:42 pm

Đinh Hải Bằng

(SOI: Đây là cmt của bạn Đinh Hải Bằng cho bài “Vì sao chúng tôi chậm trễ“. Soi xin đưa lên thành bài để các bạn dễ theo dõi.)

.

Có lẽ Huế là một nơi dù gần trên mạng vẫn là xa xôi trên địa lý, lẫn trong tâm tưởng những người quan tâm nghệ thuật (dù các nghệ sĩ ở Huế đã nỗ lực rất nhiều để trở nên một thứ đương đại đặc biệt – một thứ gì đó pha trộn giữa truyền thống lẫn thật phá cách).

Chính vì thế nên thư Trần Tuấn gửi người đọc, giải thích vì sao anh chậm trễ, đã không nhận được nhiều phản hồi.

Kể cả câu hỏi đầy tính thách thức của anh: “Riêng việc  Mây biến thể có giống Khối U hay không thì tôi xin phép, nhờ ai đó soi kỹ và trả lời giúp tôi. Tôi xin hậu tạ một chầu cafe, hoặc sữa chua mật ong tại Then gallery cafe, nơi mà tôi đang làm một chân lon ton để kiếm sống,” cũng không thấy được phản hồi hay bị ném đá, như trường hợp các nghệ sĩ ở hai trung tâm lớn của Việt Nam – Sài Gòn hay Hà Nội – nếu họ đặt ra như thế trên Soi, một nơi mà các dũng sĩ diệt Nhái vẫn rập rình từng giây phút.

Nhưng Trần Tuấn không nên vì thế – không thấy ai phản hồi, phản đối – mà nghĩ rằng Mây Biến Thể không giống Khối U.

Câu hỏi của anh em nghệ sĩ Thanh & Hải (ta có thể tin rằng, nếu người em hỏi thì câu hỏi đó cũng có trong não người anh, hoặc ngược lại) về sự giống nhau giữa hai tác phẩm là cực kỳ chính xác và thẳng thắn.

Mây Biến Thể gần như là sinh đôi của Khối U, cả về mặt tạo hình lẫn chất liệu. Chính Trần Tuấn trong cuộc tọa đàm cũng đã thừa nhận điều này. Nếu lấy nguyên văn bài trên Soi (và cho đến nay vẫn không thấy Trần Tuấn cmt phản đối) thì anh đã nói: “Thực ra đây là tác phẩm trùng về ý niệm và phong cách, chất liệu, còn ý đồ thì có khác bởi nó báo động và chuyển tải thông điệp bảo vệ môi trường có tầm vóc sâu rộng hơn”.

Tác phẩm “Khối U” trong Festival Huế 2010. (Ảnh do Thế Sơn chụp.)

"Mây biến thể", 2012

Nhưng người ta phải sửng sốt khi vài hôm sau, anh đã thách thức ai đó soi kỹ và trả lời giúp anh rằng hai tác phẩm giống nhau thế nào.

Nếu Trần Tuấn nói hai tác phẩm giống nhau hết, chỉ khác nhau về mặt ý đồ, thì có gì khác không khi ta vẽ hai bức trâu và người ngửa mặt nhìn trời, giống nhau hoàn toàn về mặt tạo hình, chất liệu, màu sắc, chỉ khác ở chỗ ý đồ: một bức dùng để quảng cáo cho quán thịt trâu nhúng hèm, còn một bức lại được Ủy ban Bảo vệ Trâu Bò dùng làm poster truyên truyền chống giết mổ?

*
Tôi, dù có nói thế nào, vẫn phải công nhận Mây Biến Thể của Trần Tuấn là đẹp, và ý đồ là hay: khi đặt trên hồ Tịnh Tâm, nhất là trong buổi chiều chạng vạng, tác phẩm làm người ta phải dừng mắt lâu hơn trên mặt hồ. Những giây dừng lại lâu hơn ấy sẽ có tác dụng rất lớn, vì chẳng phải mọi hành động lớn đều xuất phát từ những giây suy nghĩ thấu đáo hơn sao? Không có Mây Biến Thể, hồ Tịnh Tâm đã bẩn vẫn bẩn, càng không ai muốn nhìn. Cảm ơn Trần Tuấn và giám tuyển Trần Lương.

“Mây biến thể” trên hồ Tịnh Tâm lúc chạng vạng

Dùng lại một ý tưởng cũ (về tạo hình, chất liệu) cũng chẳng có sao hết. Mất một năm để tính cách đưa cho một khối kim loại nổi đẹp trên mặt hồ cũng là một thời gian cần phải có. Nhưng thách thức “ai đó soi kỹ và trả lời” xem hai tác phẩm giống nhau ở đâu là một bước quá đà của Trần Tuấn. Nếu chính anh còn không thấy chúng giống nhau ở đâu, ta có thể tin tưởng rằng trong tương lai anh sẽ còn làm mấy chục cái Mây Biến Thể hay Khối U, đủ mọi kích thước, nhưng cùng hình dáng, vật liệu, cái thì dùng cho Hội Phòng chống U Bướu, cái thì dùng đánh động việc dùng thực phẩm biến đổi gien, cái thì dùng cho Hội nuôi Mực. Mục đích khác nhau thì tác phẩm thành khác nhau, có phải thế không thưa anh Trần Tuấn?

Và ta không khỏi buồn cười khi đến cuối bài Trần Tuấn nói về việc mình đang làm một chân lon ton tại cà phê Then để kiếm sống. Ba chữ “để kiếm sống” nghe như một khổ nhục kế hơn là một lời giễu cợt mà anh có ở đầu bài. Nghĩ mà thấy buồn, bản lĩnh của nghệ sĩ là thế này sao? Để người ta thương anh mà không “ném đá” lại à? Phẩm chất của dân tộc ta vẫn là nhân hậu, thương người. Là nghệ sĩ, có lẽ càng nên hiểu điều đó để khi cần có thể đem ra vận dụng.

*

Bài liên quan:

– 8g sáng 15. 3: MÂY BIẾN THỂ của Trần Tuấn
– Chuẩn bị cho MÂY BIẾN THỂ: phải xong trong đêm nay
– MÂY BIẾN THỂ: Muộn, nhưng sẽ được lưu dài lâu
– Vì sao chúng tôi chậm trễ
– Gửi Trần Tuấn, giống hay không giống…
– Khối U và Mây biến thể, giống và không giống
– Lạ nhỉ, vì sao đến giờ ông mới nói?

Chia sẻ:

Bài đã đăng

• Thông báo Chương trình Triển lãm Summer Fest 2024 tại SOI ART CENTER Ha Long Bay - Thông tin từ Ban tổ chức (03/04/2024)
• LỤC QUỐC NHƯỢNG: “Tôi muốn dùng ít nhất mà nói được nhiều nhất!” -  (25/03/2024)
• Mở cửa cùng Tuấn Sư: “Không hiểu gì đâu, mặt trông ngu lắm!” - An Lê (20/12/2023)
• NGUYỄN ĐOAN NINH: Cười cười, Khóc khóc, Cười cười… - Vũ Lâm (14/04/2023)
• Vài cảm nghĩ nhanh sau khi xem triển lãm solo của Trần Quang Đại - Ace Le (10/04/2022)
• “Nàng Thơ trong tranh”: tại Hà Nội, mỗi nàng một vẻ - Ban Tổ chức (22/01/2021)
• "ĐI GIỮA HAI THẾ KỶ": lâu lắm mới có một khai mạc đông vui và nhiều cảm xúc đến thế - Bài: Tịch Ru - Ảnh: Tịch Ru, Dương Khánh Tùng và Đinh Ngân (28/10/2020)
• ĐI GIỮA HAI THẾ KỶ: một triển lãm quý của cô Mộng Bích - Họa sĩ Mộng Bích (09/10/2020)
• Duy Hòa: một cuộc tìm bắt bóng mặt trời - Ace Lê (03/10/2020)
• BÓNG MẶT TRỜI của Duy Hòa - Họa sĩ Duy Hòa (27/09/2020)

» Xem tiếp...