.

Do nhiều lý do khác nhau nên tác phẩm “Mây biến thể” đã không thể hoàn thành đúng như thông báo (8h sáng ngày 15. 3. 2012) mà đành dời lại vào 16h30 cùng ngày.

Nhưng vào lúc 16h00, tác phẩm “Mây biến thể” vẫn chưa được hoàn thành, phần nối giữa thân và đuôi tác phẩm chưa được phủ kín bằng vỏ lon bia và nước ngọt. Tác giả Trần Tuấn phải đôn đốc mọi người nhanh chóng làm cho xong những gì chưa đầy đủ trên tác phẩm để kịp đưa ra giữa mặt hồ Tịnh Tâm, trước khi trời tối hẳn.

Sau đó tác giả Trần Tuấn tự tay khâu các vỏ lon bia với nhau thành tấm để đắp vào phần còn thiếu.

Các vỏ lon bia, nước ngọt sau khi được khâu nối với nhau thành tấm…

… được đưa tới phủ kín phần khung sắt nối giữa thân và đuôi tác phẩm chưa hoàn thành.

Để “Mây biến thể” nổi được trên mặt nước và dễ đẩy ra giữa hồ Tịnh Tâm, nhóm trợ giúp cho Trần Tuấn đã phải cưa và vứt đi phần sắt thừa ra của bè đỡ tác phẩm, nhằm làm giảm độ nặng của cả khối.

Nhóm làm việc của Trần Tuấn đã mất nhiều thời gian dùng can nhựa (vốn để đựng dầu) để làm nổi phần “xúc tu” đám mây, rồi loay hoay chống những thanh sắt giúp phần đuôi Mây biến thể vểnh được lên cao. Không biết tác giả chọn và tận dụng những thùng nhựa đựng dầu đã qua sử dụng này làm phao chỉ là yếu tố kỹ thuật hay có ý đồ nghệ thuật cũng như thông điệp môi trường gì không?

Xem ra để phần đuôi đám mây vừa giữ được hình dáng, cũng như đảm bảo được độ vểnh mới là công việc khó khăn nhất. Không có lễ khai mạc bên hồ, cạnh tác phẩm (làm chưa xong), mà chỉ có buổi tọa đàm diễn ra trên hội trường, cách đó chừng hơn 100m.

Có lẽ do buổi khai mạc triển lãm và tọa đàm bị hoãn lại nên buổi sáng, một lượng người đã đến, chiều không đến nữa, nên đến sát 16h30 vẫn chỉ lác đác vài vị khách trên hội trường.

Họa sĩ Trần Lương đang chuẩn bị máy móc, đèn chiếu…

Sau đó có anh em họa sĩ Lê Ngọc Thanh (áo đỏ)…

… và Lê Đức Hải (ngồi, áo xám) cùng họa sĩ Võ Việt Dũng (áo xanh) đến dự.

Trong lúc chờ đợi, nghệ sĩ Trần Lương xuống nói chuyện với ba họa sĩ Huế.

Rồi tọa đàm cũng diễn ra. Vì có chưa đầy 20 khách dự nên các dãy ghế ngồi ở hội trường trường Đại học Nghệ thuật Huế trông khá… buồn.

Curator Trần Lương ngay từ đầu đă “dặn” là hôm nay sẽ nói ít về nghệ thuật thôi. Chủ yếu thời gian tọa đàm, Trần Lương dành để nói về những vấn đề môi trường và những dự án ông từng làm (thí dụ một dự án trên một hòn đảo mà dân tình thiếu ý thức về bảo vệ môi trường). Trần Lương nói làm nghệ thuật với những vấn đề như thế này rất hay nhưng cũng mệt mỏi và căng thẳng. Sau đó ông mong muốn mọi người đặt câu hỏi và trao đổi một cách thẳng thắn.

Họa sĩ Lê Đức Hải đặt câu hỏi với tác giả Trần Tuấn: liệu tác phẩm “Mây biến thể” có là sự tiếp nối của tác phẩm “Khối U” cách đây hai năm Tuấn đã từng làm và trưng bày ở cạnh sông Hương, trong Festival Huế 2010 không (cũng do Trần Lương làm giám tuyển), hay là nảy sinh từ một ý tưởng khác?. Trong ảnh là tác phẩm “Khối U”, ảnh do Thế Sơn chụp.

Trần Tuấn trả lời, thực ra đây là tác phẩm trùng về ý niệm và phong cách, chất liệu, còn ý đồ thì có khác bởi nó báo động và chuyển tải thông điệp bảo vệ môi trường có tầm vóc sâu rộng hơn. Anh nói: “Tôi muốn tạo cho tác phẩm của mình có hình thù dữ tợn như một con quái vật hay bạch tuộc để nói lên những vấn đề biến thái và cách đối xử với môi trường hiện nay. Trong ảnh: “Khối U’ cũng làm từ vỏ các loại lon, ảnh do Thế Sơn chụp.

Một bạn sinh viên hỏi, tại sao không chọn sông Hương làm nơi trưng bày để mọi người có thể biết nhiều hơn về “Mây biến thể”?. Trần Tuấn nói, anh chọn hồ Tịnh Tâm vì hồ đang bị ô nhiễm nặng và tác phẩm nghệ thuật đặt ở chỗ đông người thì chỉ mang nặng tính giải trí, còn tác phẩm này hòng chuyển tải những ý nghĩa sâu sắc hơn (nhưng mang tính nghệ thuật đa phương tiện) về vấn đề bảo vệ môi trường, từ đó có mong muốn thay đổi cách nhìn, nhận thức của cộng đồng, nhằm làm sao có ứng xử tử tế với thiên nhiên.

Giám tuyển Trần Lương cũng nói thêm, không gian hồ Tịnh Tâm nhỏ hơn hẳn so với sông Hương nên đặt tác phẩm ở hồ thì sẽ tạo điểm nhấn. Hơn thế nữa, hồ Tịnh Tâm mang nặng ý nghĩa tinh thần của cha ông. Công trình Tàng kinh các đến nay đang bị hoang hoải nhiều bởi do yếu tố con người. Những hộ dân sống cạnh sát bờ tường Tàng kinh các với việc nấu nướng hàng ngày tạo hơi dầu mỡ… bốc lên, rồi thải nước bẩn sinh hoạt đã làm các bờ tường nhanh chóng bị hư hại nặng. Trong ảnh: trong lúc tọa đàm đang diễn ra, tác phẩm “Mây biến thể” đã được hoàn thành và đưa ra giữa hồ Tịnh Tâm.

Họa sĩ Lê Ngọc Thanh đặt câu hỏi, từ khi tác giả gửi hồ sơ ý tưởng dự án tác phẩm “Mây biến thể” để giám tuyển và được quỹ CDEF cấp tài trợ làm dự án, đến lúc thực hiện có thay đổi gì không?. Trần Tuấn cho biết, khi xây dựng ý tưởng và gửi phác thảo tác phẩm đến người giám tuyển thì từ lúc thực hiện đến khi đưa tác phẩm ra thực tế cũng phải luôn trung thành với phác thảo ban đầu.

Mặc dù đã rất cố gắng, nhưng ba họa sĩ Thanh, Hải và Dũng phải về sớm vì lịch triển lãm và tọa đàm thay đổi nên các anh không thể sắp xếp thời gian ngồi lâu hơn. Bản thân các anh cũng có cuộc hẹn đã lên lịch trước vào giờ này. Hội thảo kéo dài đến 18h30 thì kết thúc. Không thấy giới thiệu nhân vật nào của CDEF đến dự.

Ra đến ngoài, “Mây biến thể” đang nằm im lìm trên hồ, đúng như một con quái vật – một thứ động vật nào đó bị nhiễm độc…

Tác phẩm khá lớn. Theo tác giả Trần Tuấn cho biết, lúc đầu chỉ định trưng bày “đám mây” khoảng nửa tháng, nhưng được sự tư vấn của giám tuyển Trần Lương, và được sự đồng ý của Trung tâm bảo tồn di tích cố đô Huế (hoan hô Trung tâm!), tác phẩm sẽ được trưng bày trên mặt hồ Tịnh Tâm trong vòng ba tháng. Nhưng đứng ngắm tác phẩm, một người bạn tôi trầm ngâm, thắc mắc lớn nhất của anh là: Mây Biến Thể gần như giống hệt Khối U, cùng tác giả, cùng giám tuyển, nhưng sao phải mất cả năm để xây dựng ý tưởng và đến phút chót vẫn làm không kịp?