Bàn luận

Bàn về đồng tính: 6 biện pháp để giảm bớt kỳ thị 25. 12. 12 - 7:41 am

Phó Đức Tùng

 

Nhân triển lãm của Maika và mấy tranh luận nghệ thuật, cũng muốn khởi xướng một tranh luận sâu hơn một chút về chủ đề này.

Trước hết, phải thống nhất với nhau là việc tranh luận không thay thế cho mọi cảm nhận trực giác và cảm nhận của nghệ sỹ lẫn người xem. Tranh luận nhằm làm sáng tỏ hơn xem vấn đề nằm ở đâu. Còn khi vấn đề đã sáng tỏ rồi thì việc có thể hiện được không, thể hiện thế nào, có cảm nhận được không lại là chuyện khác. Và tất nhiên bạn Maika có thể đã biết, có cùng quan điểm hoặc khác quan điểm với những gì tôi phân tích. Nhưng hy vọng thảo luận này giúp Maika và những người quan tâm đến chủ đề tương tự có thêm chút ý tưởng.

Đầu tiên, ta có thể giới hạn lại như sau:

Khái niệm đồng tính là: quan hệ tình dục đồng tính
Vấn đề: hiện nay những người đồng tính đang bị kỳ thị

Một số hướng giải quyết mà mọi người đang áp dụng để giải quyết vấn đề trên:
 
1.    Kêu gọi rủ lòng thương và đòi công lý cho người đồng tính

Lời kêu gọi này chủ yếu xuất phát từ nhận thức mà Maika nói, là người ta sinh ra không có quyền chọn giới tính. Khi không có lỗi (culpa) thì không thể bị khép vào luật hình sự. Tuy nhiên, nhận thức này không xóa bỏ được hình dung đó là khiếm khuyết, giống như tàn tật bẩm sinh, vì thế khó tránh khỏi kỳ thị tâm lý.

Thế mà việc phản đối những luật hình sự kỳ thị thì lại là việc của các nhà đấu tranh nhân quyền, các luật gia. Còn cái mà nghệ thuật có thể và cần làm lại là giải quyết kỳ thị tâm lý.

Tất nhiên nghệ thuật có thể là công cụ để người ta nhận thấy sự bất công của pháp lý và do đó có tác dụng hỗ trợ đấu tranh nhân quyền, nhưng về cơ bản, đó là vì người ta thấy là luật pháp sai, cần sửa, chứ không phải hết kỳ thị tâm lý với người đồng tính. Việc kêu gọi xóa bỏ kỳ thị tâm lý trong trường hợp này nhìn chung không tác dụng. Nếu người kêu gọi là người dị tính, thì bản thân lời kêu gọi đó thường bị coi là kỳ thị, hay ít nhất là không hiểu, nhất là khi sau mỗi lời kêu gọi thường có ghi chú (tôi kêu hộ họ, đồng cảm với họ, thương xót họ, nhưng xin đừng hiểu lầm, tôi không phải đồng tính nhé). Còn nếu người kêu gọi là đồng tính thì sẽ càng không có cơ sở thành công, thậm chí gây thêm thù oán, phản cảm, bởi nó đồng nghĩa với việc mắng những người kia là ác, vô lương tâm, không công bằng v.v…

 

2. Chứng minh rằng việc quan hệ tính dục đó không quan trọng, không thể là cớ để kỳ thị

Những lý do thường được viện dẫn là: những giá trị cơ bản mà loài người coi trọng như tình yêu, lòng yêu nước, dũng cảm, thật thà, tài năng, tài sản, sự sáng tạo v.v… đều không phụ thuộc vào việc người đó đồng tính hay dị tính. Thực ra, đây là việc đánh lạc hướng. Thay vì việc giải quyết kỳ thị giới tính, ta đi bàn về tình yêu, khả năng sáng tạo v.v… là những chủ đề không trực tiếp liên quan. Cho dù ta rất thành công, và người xem đầy cảm xúc về tình yêu, thì họ vẫn không giải tỏa được kỳ thị giới tính, cũng như người ta có thể vẫn khen bánh ngon mà vẫn ghét người làm bánh đồng tính.

3. Chứng minh hệ giá trị cũng chỉ là tương đối: có nơi, có lúc đã coi đồng tính là bình thường

Chỉ ra rằng trong lịch sử loài người, đã từng có những thời kỳ, những văn hóa không kỳ thị đồng tính, thậm chí phổ biến hoặc khuyến khích quan hệ này. Việc làm này cũng có tương đối ít tác dụng, bởi vì sự kỳ thị này không xuất phát từ viện dẫn sai về lịch sử.

 

4. Chứng minh tình cảm đồng tính là có tính phổ quát: ai cũng có ít nhiều đồng tính

Có thể thuyết phục cho nhân quyền của người đồng tính bằng cách cho thấy mọi người đều có phần nào đồng tính.

Giới tính là một continuum, tức là một chuỗi liên tục từ cực âm tới cực dương. Trong mỗi con người đều có cả hai tính âm, dương, với tỷ lệ khác nhau, có thể thiên về phía cực âm, cực dương hay loanh quanh khu vực giữa. Mỗi con người đều có cái nhu cầu về tự khẳng định, tình yêu bản thân và do đó luôn có cảm tình với những gì giống mình.

Có quan sát rằng trong số những người có khuôn mặt khả ái nhất, thân hình hoàn hảo nhất, chăm sóc thể hình, nhan sắc nhiều nhất thì có tỷ lệ đồng tính cao nhất. Đây là nhận định rất có sức mạnh, tuy nhiên cũng chưa thực sự giải quyết được kỳ thị. Vì người ta có thể nói là tôi chỉ chấp nhận một tỷ lệ đồng tính nhất định, còn bắt đầu từ một ngưỡng nào đó, tức là khi nhu cầu lớn tới mức muốn quan hệ tình dục đồng tính thì tôi không chấp nhận nữa.

 

5- Đảo ngược hệ giá trị: coi đồng tính là hay hơn dị tính

Trong việc kỳ thị đồng tính, ta thấy trường hợp đám đông kỳ thị thiểu số. Nhưng logic này không phải lúc nào cũng vậy. Trong xã hội loài người, rất thường có tình trạng thiểu số mới là cao quý. Từ trí tuệ, quyền lực, đẳng cấp, nhan sắc v.v… những người ở cao trong bậc thang giá trị luôn là thiểu số.

Trong lịch sử, có chuyện thiểu số đàn áp đám đông, nhưng hệ quả của nó không nguy hiểm bằng việc đám đông áp đặt thiểu số. Bởi lẽ trong sự áp đặt của thiểu số lên đám đông có rất nhiều phần vì đám đông tự nguyện muốn theo gương thiểu số đó. Trong khi đó, nếu đám đông đã áp đảo thiểu số thì thiểu số đó không còn đường lựa chọn. Vì thế, khi “bàn về tự do”, Mills cho rằng điều quan trọng nhất là không để tình trạng đám đông áp đặt thiểu số.

Ngoài những đảm bảo về pháp lý, thì về tâm lý, việc đám đông đàn áp thiểu số có thể được ngăn chặn trong một số trường hợp cụ thể, bằng cách đảo ngược hệ giá trị. Nếu ta thuyết phục được đám đông là sự đồng tính là hay ho hơn sự dị tính, thì người đồng tính sẽ rơi vào thiểu số được ngưỡng mộ, chứ không phải thiểu số bị kỳ thị. Trong bức ảnh Leika dẫn ra, người ta đã dùng tới thủ pháp này. Hai người da đen được lên hệ với Chúa chịu nạn, là muốn nâng họ lên thành thiểu số được ngưỡng mộ.

Có một số cơ sở văn hóa, giá trị hỗ trợ lập luận đảo giá trị trên. Chúng ta biết rằng trong gần như tất cả các nền văn minh cổ đại, vấn đề phồn thực là chủ đề trọng tâm, và sự phồn thực với tâm điểm là sinh con đẻ cái, tuân theo tự nhiên, tiếp nối trường tồn là cơ sở cho tính chính diện của tình dục khác giới. Tình dục đồng tính sẽ là phi tự nhiên, do đó bại hoại luân thường. Thế nhưng sau thời kỳ đó, trên toàn thế giới có một trào lưu hướng tới giá trị cao hơn. Phương Đông có Nho, Lão, Phật. Phương Tây có triết học Hy Lạp, Ai Cập. Việc sinh con đẻ cái, tiếp nối thế hệ bị coi là súc vật, luân hồi, khổ ải v.v… và người ta hướng tới sự hoàn thiện vĩnh viễn.

Có nhiều kiến giải về sự hoàn thiện trên, nhưng nhìn chung đều hướng tới một sự cân bằng, hoàn hảo. Việc chia làm hai giới rõ rệt, mỗi giới chỉ là một nửa của một tổng thể, là một bằng chứng rõ nét nhất về sự không hoàn thiện, và vì thế là thứ đầu tiên người ta muốn vượt qua, hoặc chí ít là lờ đi. Vì vậy, trong các nền văn minh lớn này, vấn đề tình dục khác giới, nhục dục thường được coi như tabu, không nhắc tới, hoặc nhắc tới dưới dạng khinh miệt, coi như lỗi chưa giải quyết. Và cũng trong các nền văn minh này, từ Trung Quốc tới Ấn Độ, Ả Rập, Ai Cập, Hy Lạp v.v… quan hệ đồng tính đều rất là phổ biến và đôi khi được coi là cao quý hơn quan hệ khác giới, vì nó gần với tình trạng hoàn thiện hơn.

Một người tuyệt đối hoàn thiện sẽ có cân bằng cả âm dương, và không bao giờ cần sự bổ trợ, cho dù khác giới hay cùng giới. Ta có thể thấy hình ảnh Phật rất ít thể hiện rõ giới tính. Còn người chưa đạt điều đó nhưng ý thức về nó thì cũng sẽ có thiên hướng đánh giá cao quan hệ đồng tính, vì nó giống với mình, và vì những người đó đều có thiên bẩm tương đối cân bằng cả âm và dương. Những mẫu đẹp của Hy Lạp cũng thường theo kiểu Androgyn – nghĩa là có vẻ đẹp lưỡng tính. Ngay Nho giáo tuy vẫn chú trọng gia đình và có phân biệt âm dương, nhưng rõ ràng coi trạng thái tự cân bằng là cao hơn. Và dù đạo này có đủ luân lý về cư xử vợ chồng nhưng trong các kinh điển về các thánh nho, ta hoàn toàn thấy vai trò người vợ rất mờ nhạt, chẳng thể coi như nửa không thể thiếu của các thánh nho.

 

6- Phá hủy hệ giá trị: không cần có cặp, kể cả đồng tính lẫn dị tính

Việc đề cao giới tính và cấu trúc gia đình thực sự có cơ sở đạo đức trong Thiên Chúa giáo, từ việc Chúa Trời làm ra nam và nữ và nói rằng họ phải luôn có nhau. Nhưng chính đây là cốt lõi của phản biện, cho rằng vì thế mà các con chiên Thiên Chúa giáo bị giữ ở trạng thái bầy cừu, chỉ có thể tự sinh sản mà không thể có khả năng tự giải thoát, trong khi bản thân Chúa Trời thì độc nhất, và không phải một cặp nam nữ.

Chừng nào còn nỗi ám ảnh giới tính, còn ám thị về tội tổ tông truyền, con người còn không thể đạt tự do tuyệt đối. Vượt qua giới tính do đó là một thử thách tiến tới tự do. Tất nhiên, đồng tính không phải là vượt qua giới tính, mà là giới tính theo cặp khác. Nhưng việc không kỳ thị đồng tính là bước đầu của việc vượt qua giới tính. Như vậy, việc giải trừ kỳ thị không phải là vì lợi ích của những người đồng tính đang bị kỳ thị, mà là bước tiến trên con đường tự do của mỗi người. Người hot gay Trung Quốc được liên hệ với antiChrist, chính là biểu tượng của việc phá hủy hệ giá trị Thiên Chúa. Vấn đề ở đây không phải là bênh vực đồng tính, mà là tự do vượt qua giới tính.

 *

P/S:

Mình không biết SOI dùng các tranh cắt giấy để minh họa, vì thế bổ sung thêm một chút bình về các tranh này để mọi người nhận rõ lý luận.

Các bức tranh này là trường hợp thứ 5 trong 6 giải pháp mình đưa ra, tức là muốn thuyết phục là tình dục đồng tính ưu việt. Trong các bức tranh, mọi người đều cảm nhận một passion, một sự hân hoan tưng bừng. Đó là muốn nói tới sự hân hoan nội tại của những cá thể cân bằng và ưu việt, và nó càng cộng hưởng tưng bừng khi gặp nhau. Cái passion này trực tiếp hơn, hoàn hảo hơn, đẹp hơn và bền vững hơn tình dục khác giới bởi nó không có mục đích, mà là tự thân. Mục đích của tình dục khác giới, cho dù có ý thức hay không, là ở sinh sản, một vấn đề kỹ thuật tương đối thấp kém (các bạn quan tâm có thể tham khảo siêu lý tình yêu của Solofiev). Vì mục đích này, tình dục khác giới chỉ có thể được truyền đạt thuyết phục dưới hình thức giao hợp, nhất là trong giây phút cực khoái. Còn nếu không ở trạng thái hòa nhập này, sự khác giới sẽ chỉ là khiếm khuyết. 

Trong khi đó đồng tính là sự ngưỡng mộ vẻ đẹp nội tại, niềm sung sướng tràn trề của từng cá thể và khi gặp nhau thì chia sẻ với nhau, cộng hưởng với nhau. Kể cả khi không gặp nhau, không quấn vào nhau, chỉ một mình hoặc đứng cách nhau (trong tranh làm vườn) thì niềm hân hoan này vẫn cứ linh đình. Các bức họa cắt giấy thể hiện một niềm say mê điên cuồng không mục đích. Cho dù không phải ai cũng có cùng một niềm say mê về đối tượng đó, nhưng việc say mê không mục đích chính là định nghĩa về cái đẹp. (Kant) Vì thế, truyền đạt niềm say mê này cũng tương đương với truyền đạt cảm nhận về cái đẹp nói chung.

 

*

Bài liên quan:

– Tham gia THE PINK CHOICE để thấy tình yêu nào cũng đẹp 
– THE PINK CHOICE: tình yêu ấy không có gì khác biệt, là cũng đẹp, và thậm chí đáng ghen tị
– The Pink Choice – Tôi chỉ cho rằng Maika đã không hiểu 
– “Yêu là yêu” – Mong Maika sẽ thoát khỏi cái “đèm đẹp”
– Chỉ vạch ra cái xấu, cái ác thì vẫn chỉ là phóng sự
– The Pink Choice – Nhưng tôi dị ứng với từ “Choice”
– Bàn về đồng tính: 6 biện pháp để giảm bớt kỳ thị
– Chúc mừng Maika đoạt giải nhất tại World Press Photo Contest 2013
– Từ Nick Ut đến Maika, từ thảm kịch chiến tranh đến taboo thời bình

 

Bài đã đăng

• Nhân phim đam mỹ bị cấm, nghĩ về tình tri kỷ - Trịnh Bình An (01/06/2022)
• Giám tuyển là gì? - Ace Le (21/08/2021)
• Tư cách học thuật của Jean-Francoise Hubert hay “con vẹt đến từ phương Tây” - Ace Le (15/08/2021)
• Điệu nhảy chết người (phần 1):
  Hư hỏng thì nổi tiếng hơn - Willow Wằn Wại (22/06/2021)
• Tác phẩm phái sinh: hiểu sao cho đúng? - Hân Hân (13/11/2019)
• Nhân triển lãm về Casanova: phải làm sao trước một triển lãm “bậy bạ”? - Như Mai lược dịch từ Hyperallergic (15/10/2018)
• TOD (bài 2): Lý do 2 và phản biện 2 - Phó Đức Tùng (15/09/2018)
• Xem "Kho báu..." của Damien Hirst: không có duyên, nhưng khiến nảy sinh vài thắc mắc - Di (30/04/2017)
• "Chủ nghĩa Hậu hiện đại" là có hay không hả các bác? - Phó Đức Tùng (28/04/2017)
• Về sự hạnh phúc của người Việt Nam (bài 2): Vì sao người Việt khó hạnh phúc? - Phó Đức Tùng (01/04/2017)

» Xem tiếp...