Nghệ sĩ thế giới

Harold siêu tốc 09. 09. 10 - 12:46 pm

Lan Khoa tổng hợp và dịch

Harold Edgerton, giáo sư của đại học danh tiếng MIT, không những là một nhà phát minh, mà còn là một nghệ sĩ đầy sáng tạo. Ông là người đi tiên phong trong thể loại nhiếp ảnh “ngưng động” (stop-action), với phương pháp chụp ảnh có flash siêu nhanh mang tên Rapatronic. Kỹ thuật này cho phép ghi lại trên phim hình ảnh to dần lên của một quả cầu lửa trong một vụ nổ hạt nhân. Chỉ trong khoảng 10 nano giây, hình đã được ghi lại, và mỗi máy Rapatronic chỉ chụp chính xác một bức.

Bức ảnh nổi tiếng nhất của Harold Edgerton chụp là ảnh viên đạn xuyên qua một quả táo. Được chụp năm 1964, với thời gian flash chừng một phần triệu giây nhờ dùng một loại đèn flash đặc biệt, bức ảnh trở nên nổi tiếng cực kỳ. Viên đạn .30 ly với vận tốc 2800 bộ/giây xuyên ngọt xớt qua quả táo, khiến quả táo nát như tương. Giáo sư Harold Edgerton đã dùng bức ảnh này trong bài giảng ở trường MIT của ông, có tên Cách làm nước táo, nhằm cho thấy lối vào của một viên đạn siêu âm cũng bung bét thấy rõ như đầu ra của nó.

Tuy nhiên, còn nhiều bức của Edgerton lẫy lừng không kém: một giọt sữa bắn tóe trông hệt cái vương miện; một tay gôn, với 100 chớp đèn nháy một giây, đánh một cú bạt hình xoắn ốc Ác-si-mét, v.v… Rồi hình chụp những kiếm thủ, tay vợt tennis, người nhảy dây, người say bóng bàn, tất cả được chụp thành chuỗi hành động, gợi đến tranh theo phái vị lai với chuỗi cử động điên cuồng. Cùng với Jacques-Yves Cousteau, giáo sư Harold Edgerton phát minh ra phương pháp chụp ảnh và quay phim dưới nước, mang về những bức ảnh kỳ diệu của những miệng núi lửa sâu hàng ngày bộ dưới đáy đại dương.

Giọt sữa tóe lên như vương miện

 

Quả chuối bị bắn

 

Người nhảy dây

 

Người nhảy cầu

 

Người chơi tennis

Riêng những bức ảnh chụp quả bom hạt nhân nổ, xin nói thêm một chút, tuy có vẻ không liên quan đến nghệ thuật.

Quả bom có tên Gadget này dùng cho vụ thử bom hạt nhân đầu tiên của Mỹ với “bí danh” Trinity Test, dựa theo tên một bài thơ của John Donne – nhà thơ yêu thích của giám đốc dự án phát triển vũ khí hạt nhân Manhattan, Robert Oppenheimer.

Vụ nổ dự định diễn ra vào lúc 4h sáng ngày 16. 7. 1945, nhằm sáng thứ Hai. Nhưng các nhà khoa học của dự án Manhattan quyết định hoãn lại, họ cho rằng mưa bão nặng nề đang bao phủ địa điểm nổ thử (Los Alamos, New Mexicon) sẽ làm gia tăng lượng bụi phóng xạ, ảnh hưởng đến kết quả thử nghiệm. Một số người chầu chực để xem nản quá bỏ về nhà, tin chắc không có vụ thử hạt nhân này nữa.

Thế rồi mưa tạnh, vào 5:29:45 sáng, Gadget được kích hoạt. Vụ nổ tạo nên một tia chớp sáng bằng một chục mặt trời, khắp bang New Mexico và cả một phần bang Arizona, Texas đều thấy. Dân nước Mexico lân cận cũng thấy. Đám mây hình nấm vọt lên tới 38.000 bộ (khoảng 12km) trong vòng có vài phút, và khi quả cầu màu cam pha vàng phình lên rồi lan ra, một cái cột thứ hai, hẹp hơn cột mây đầu, cũng to lên, dẹt ra thành một cây nấm. 

Sức nóng của vụ nổ gấp 10.000 lần bề mặt mặt trời. Cách 10 dặm, trong căn cứ, binh lính tả lại là nóng như trong lò nướng. Sức mạnh của quả bom ước lượng bằng 20.000 tấn TNT. Trong bán kính một dặm, sinh vật sống kể như xóa sổ. Cách đó nửa dặm, một container bằng thép nặng 200 tấn bị thổi văng. Cách thành phố Silver 120 dặm, cửa kính thảy vỡ tan, cư dân tận vùng Albuquerque thấy chân trời phía nam sáng lòa, vài giây sau tất cả đều rung chuyển.

Để chuẩn bị cho vụ nổ này, Harold Edgerton chế tạo một ống kính dài 10 bộ cho máy ảnh, đặt trên một boong-ke cách nơi kích hoạt quả bom 7 dặm. Những bức ảnh được Harold chụp trong 1/100,000,000 giây.

Quả bom đặt trên một giá thép neo chặt vào nền sa mạc bằng dây dẫn. Vào 1 phần triệu giây đầu…

 

Quả cầu lan xuống…

 

… bọc cả dây dẫn. Mặt đất phía dưới sáng loáng như gương.

 

Chỉ trong một phần triệu giây tiếp theo, một hành tinh lửa phồng lên, chiếu sáng rực cả bầu trời, thổi bay những cây Joshua mờ mờ phía trước.

Ý kiến - Thảo luận

(Đề nghị gõ chữ tiếng Việt có dấu và không viết tắt)

Tìm kiếm

Tiêu đề
Nội dung
Tác giả