Gẫm & Bình

Liu Ye – người đàn ông trốn trong màu cổ tích 28. 02. 14 - 6:15 am

Anh Nguyễn biên soạn

Cuộc Cách mạng văn hóa ở Trung Quốc là một cơn bão có sức tàn phá khủng khiếp, một chiếc máy xay nghiền nát tinh thần con người. Những nghệ sĩ lớn lên trong thời kì đó ít nhiều đều bị ảnh hưởng bởi những tác động hoặc lên tinh thần hoặc thể chất, và điều này được biểu hiện tương đối rõ ràng trong các tác phẩm từ điện ảnh (Trương Nghệ Mưa, Trần Khải Ca), văn học (Mạc Ngôn, Đới Tư Kiệt), và nghệ thuật.

Nếu điện ảnh và văn học đòi hỏi người xem phải đầu tư một lượng thời gian nhất định để cảm thụ thì mỹ thuật, tuy ít dùng ngôn ngữ để truyền tải, có hiệu ứng nhanh chóng và ấn tượng. Một cái tên khá quên thuộc với những người yêu nghệ thuật trên thế giới là Ai Weiwei (Ngải Vị Vị), mặc dù nhiều người nhớ tới ông vì những rắc rối với chính quyền hơn là những tác phẩm cụ thể. Còn có thể kể đến Zheng Fanzhi, người có bức tranh sơn dầu “The supper” vẽ nhại theo bức của Leonardo de Vinci nhưng thay vào là các thiếu niên quàng khăn đỏ lập mức giá kỉ lục ở nhà Sotheby’s, hoặc Zhang Xiaogang với những bức chân dung gia đình đầy ám ảnh.

 

Tuy nhiên có một họa sĩ cũng lớn lên trong thời kì Cách mạng văn hóa song lại từ chối những ảnh hưởng của nó. Sinh ra vào năm 1964 ở Bắc Kinh trong một gia đình trí thức, từ nhỏ Liu Ye đã lớn lên trong một thế giới tưởng tượng đem đến nhờ…những cuốn sách cấm bố ông giấu dưới gậm giường. Những tác phẩm phương Tây như Truyện cổ Andersen, Anna Karenina, Chiến tranh và Hòa bình với những hình minh họa hiếm hoi đã thắp sáng trong tâm hồn ông niềm khao khát một thế giới khác với thế giới ông đang sống. Và khi lớn lên, Liu Ye đã tự mình tạo ra thế giới ấy bằng hội họa.

Chọn lựa tránh xa chính trị, Liu Ye tập trung vào khía cạnh con người. Ông thường vẽ trẻ con hoặc vẽ người lớn nhưng với tỉ lệ đầu-thân tròn trĩnh kiểu trẻ con với những màu sắc tươi thắm như kẹo. Ở khoản này, Liu Ye khá giống với Botero, dù các nhân vật của Botero béo tròn hơn. Đối với Liu Ye, những cảm xúc của trẻ con là những cảm xúc thô thật và tự nhiên nhất. Những nhân vật của Liu Ye, tuy vậy, không bao giờ tươi cười. Dù là trẻ con, người lớn, hay động vật, tất cả đều như bị đông cứng, chết sững, giam cầm trong một trạng thái nửa thôi miên. Liu Ye vẽ như một cách thoát li khỏi tình cảm.

 

Khác với những nghệ sĩ cùng thời, Liu Ye được hưởng nền giáo dục phương Tây. Ông học nghệ thuật ở Berlin, và vì thế tránh không phải trải qua sự kiện Thiên An Môn và những hệ lụy tinh thần của nó. Có thể nói so với những người khác, Liu Ye có một sự tự do nhất định trong biểu hiện nghệ thuật. Ông miêu tả những nhân vật nổi tiếng, có thực hoặc không của thế giới phương Tây trong hình dạng ngộ nghĩnh, với một sự hài hước thâm thúy song không kém phần chua chát. Những câu chuyện trong tranh ông có màu sắc êm dịu như những giấc mơ, hoặc ảo giác, song cảm giác của chúng tạo ra là sự trống vắng, lạnh lẽo, và cô độc.

 

 

 

Đam mê hội họa phương Tây, Liu Ye bị ảnh hưởng bởi các sử dụng màu sắc của Paul Klee và các biểu lộ cảm xúc nhân vật của Vermeer, song họa sĩ khiến ông bị ám ảnh là Mondrian. Những tác phẩm dựa Mondrian xuất hiện với tần suất dày đặc trong tác phẩm của Liu Ye, thậm chí bố cục vuông góc mà ông thường sử dụng cũng bị ảnh hưởng bởi Mondrian.

 

 

 

Một nhân vật xuất hiện lặp đi lặp lại trong tranh Liu Ye là cô thỏ Miffy. Miffy là một chú thỏ xinh xắn trong một series truyện tranh của Dick Bruna. Màu sắc của Miffy vừa gợi đến những mảng màu đậm đặc  của Mondrian và những đường cong tự nhiên thoải mái trong những tác phẩm cắt giấy của Matisse. Liu Ye bị Miffy hớp hồn khi ông tới Hà Lan.
 

“(Khi ở Đức), tôi rất nhớ nhà và khao khát muốn vẽ một thứ gì giúp tôi kết nối được với quê hương. Đấy là lí do tôi bắt đầu vẽ những bức tranh gợi nhớ về tuổi thơ. Tôi thèm được quay trở lại làm một đứa trẻm và tránh xa khỏi phong trào biểu hiện Đức, và vẽ theo một cách đơn giản. Cô thỏ này chính là Miffy của Dick Bruna, một nhân vật rất được ưa thích ở Hà Lan. Khi tôi sống ở Amsterdam 8 năm trước, tôi biết đến Miffy và mê cô ngay lập tức, có lẽ vì tôi nhận ra chính tôi trong cô bé. Mặc dù Miffy là một nhân vật khá đơn giản và có vẻ không thông minh gì lắm, thực ra cô cực kì khôn ngoan. Tôi yêu cô bé ngay và cô khiến tôi xúc động….Trong tất cả những bức tranh tôi vẽ Miffy, thực ra tôi vẽ chính bản thân mình. Điều này khá giống với Alfred Hitchcock, người xuất hiện thoáng qua trong tất cả các phim của mình. Cô thỏ gắn liền với tuổi thơ song cũng nối kết với hiện tại bây giờ của tôi.”

 

 

 

 

Cuối cùng, mời các bạn xem một cuộc phỏng vấn với Liu Ye về bức tranh “Bamboo bamboo Broadway” mà ông đang tiến hành, tại đây

Bài đã đăng

• Ballet Kẹp Hạt Dẻ: Giáng Sinh mới có, năm nào cũng phải xem - Willow Wằn Wại (20/12/2023)
• HỎA MÙ NFT VIỆT: lạm thuật ngữ, lạm danh xưng, lạm định giá - Ace Le (15/08/2021)
• Điệu nhảy chết người (phần 2):
  Múa bụng mỗi người một phách - Willow Wằn Wại (11/08/2021)
• “XEM ĐÊM” để thấy những điều không thấy được trong ánh sáng ban ngày - Phó Đức Tùng (15/07/2020)
• Về SKETCH phác thảo, SKETCH ký họa, và SKETCH+ - Hải Kiên (13/06/2020)
• Young Sen lên voi và xuống chó
  Bức số 5: Đám cưới - lui lược dịch từ trang của Sotheby’s (21/02/2020)
• Young Sen lên voi và xuống chó
  Bức số 4: Buổi triển lãm ở New York - lui lược dịch từ trang của Sotheby’s (28/01/2020)
• Young Sen lên voi và xuống chó
  Bức số 3: Buổi diễn tại Luân Đôn - Lui dịch từ Sotheby’s (10/01/2020)
• Young Sen lên voi và xuống chó
  Bức số 2: Mổ tử thi trong trường Y - Soi lược dịch từ trang của Sotheby's (04/01/2020)
• Young Sen lên voi và xuống chó
  Bức số 1: Young Sen rời quê - Soi lược dịch từ trang của Sotheby's (26/12/2019)

» Xem tiếp...