Nhiếp ảnh

Gã cao bồi đơn độc Hà Phiên chụp cảnh yên bình trong thành phố lộn xộn 18. 05. 15 - 5:06 am

Hoàng Lan st và dịch

Hà Phiên lớn lên tại Hong Kong nhộn nhịp và hỗn độn thời thế kỷ 20. Thành phố thời ấy nhộn nhịp đến nỗi việc lần ra một khoảnh khắc yên tĩnh dường như chỉ là một giấc mơ. Nhưng đến khi Hà Phiên cầm máy ảnh lên thì giấc mơ ấy lại thành hiện thực.

Hà Phiên trước các tác phẩm của mình

Hà Phiên sinh ra tại Thượng Hải vào năm 1931, ông lớn lên ở Thương Hải và Quảng Đông (giờ là Quảng Châu) cho đến khi cùng gia đình chuyển tới Hong Kong vào năm 1948. Gia đình Hà Phiên thuộc hàng khá giả: cha ông là một thương nhân phát đạt. Khi đặt chân đến Hong Kong, gia đình Phiên mở một xưởng in nhãn hiệu. Nhưng cảnh khổ và những con người phải vật lộn để kiếm sống luôn hiện diện quanh họ, nên khi ông chú tặng cậu cháu Hà Phiên chiếc máy ảnh Rolleiflex thì hình ảnh Hà Phiên muốn ghi lại không phải là cuộc sống thành thị huyên náo sung túc. Thời đó Hà Phiên bị bệnh đau nửa đầu và phải đi dạo phố thường xuyên để quên cơn đau, ông chú đã tặng chiếc máy ảnh cho cháu trai bấm máy tiêu khiển lúc đi dạo. Hà Phiên chụp ánh nắng và bóng râm. Trong ảnh của Phiên gần như không có đám đông hay sự lộn xộn, náo nhiệt. Thay vào đó những cá nhân đơn lẻ, thường là người của tầng lớp lao động – ví dụ như người phụ nữ với chiếc áo trắng và bím tóc dài, hay người đàn ông trên chiếc xe đạp cũ nát. Họ là đại diện cho một hòn đảo với dân số đông đúc, năng nổ, những con người này thực ra chẳng bao giờ có thời gian để ở một mình trừ khoảng thời gian chụp trong ảnh của Phiên.
 

“Kỵ binh đơn độc”, Hà Phiên, 1954

“Chảo wok”, Hà Phiên, 1964

Phiên rất yêu chiếc máy Rolleiflex “Cá nhân tôi thích khổ hình vuông của loại máy này. Kích cỡ vuông vức của phim âm bản giúp tôi dễ dàng cắt ảnh theo ý. Tôi thích tỉa tót ở rìa ngang hoặc rìa dọc. Đó là điểm rất riêng của ảnh tôi chụp”.

Về kĩ thuật nhiếp ảnh của mình, Hà Phiên nói: “Đầu tiên bạn phải tìm địa điểm lý tưởng. Sau đó bạn phải kiên nhẫn tìm ra đối tượng thu hút sự chú ý của bạn, đó thậm chí có thể là một con mèo. Bạn phải canh đúng khoảnh khắc để chụp cái thần, cái chất, cái hồn của đối tượng đó… Nếu bạn không tìm ra khoảnh khắc ấy, bạn phải đợi cho tới khi bạn cảm được nó. Đây là công việc đòi hỏi sự sáng tạo thật sự vì bạn phải có cảm xúc của chính mình. Tôi luôn đợi hàng giờ để chụp luồng ánh sáng đẹp nhất. Vì chẳng ai di chuyển nổi mặt trời, nên bạn phải kiên nhẫn để lấy được góc độ ánh sáng chuẩn xác – và chờ đúng từng giây phút cho tới khi chủ thể thích hợp xuất hiện trong khung cảnh đó”.
 

“Mèo”, Hà Phiên, không rõ năm

“Venice ở Hong Kong”, Hà Phiên, 1962

Ông cho biết thêm: “Tôi tập trung để chụp nên một bức ảnh tốt. Công việc này khá nhọc nhằn. Bạn phải quan sát và suy nghĩ liên tục. Bạn phải tìm ra cách để ảnh mới luôn trội hơn ảnh cũ – có thể bằng cách tìm một góc chụp mới, một phong cách mới, hay một cảm xúc mới. Bạn phải dùng trái tim để chọn lựa khoảnh khắc quyết định như Henri Cartier-Bresson từng nói. Bạn phải tìm hiểu cảm xúc của mình và phản hồi cảm xúc ấy qua chủ thể bạn đang chụp. Vào phút giây đó bạn phải quan tâm, thở, và yêu thế giới này – chứ không phải chỉ nghĩ rằng mình muốn chụp ra bức ảnh đẹp. Tôi đặt cả cuộc đời mình vào từng bức ảnh đơn lẻ. Vào thời của tôi, phim âm bản rất đắt, mỗi lần bấm ‘tách’ là mỗi lần tốn tiền (nên không thể chụp ẩu). Tôi giống như một chàng cao bồi với vỏn vẹn một viên đạn, rong ruổi tìm kiếm khoảnh khắc quyết định cho mình”.

Một số tác phẩm khác của Hà Phiên:
 

“Trên sân khấu cuộc đời”, 1954

“Mơ về Hong Kong xưa”, 1957

“Phòng học của bé”, 1963 (cám ơn riêng&chung đã tra dùm năm Hà Phiên chụp bức ảnh)

“Ăn trưa”, 1962

“Lâu rồi không gặp”, 1963

“Đường nét và bóng”, 1953

Chia sẻ:

Bài đã đăng

• Người đẹp ngủ trong nhà máy: cái nhìn trân trọng của Christopher Payne - Từ CNN - Ảnh: Christopher Payne (01/11/2023)
• "Đào thoát" bằng kho ảnh vuông của Magnum - M.Nha dịch theo Hyperallergic (20/07/2021)
• Adolfo Farsari: kẻ tô màu Ý cho nước Nhật - Archivu biên soạn (23/02/2021)
• So sánh hai bức ảnh: ba mươi phút với nửa giờ - Sáng Ánh (29/10/2019)
• Cái cây - dự án ảnh của tôi - Việt Phố cổ (25/04/2019)
• Khi Xuân đến, không thể ngồi im được… - Candid (14/04/2019)
• Nước Mỹ siêu thực của Alex Prager: “Lời nói dối lạ lùng trên bề mặt sự thật” - Từ The Guardian - Như Mai dịch (19/06/2018)
• Cuộn phim chưa tráng - Candid (19/04/2017)
• Chân dung chính thức của Melania Trump ra mắt - Phạm Phong dịch (06/04/2017)
• Sự yêu ghét của một trưởng phòng thông tin: bấm lỗ chui đầu - Sáng Ánh (04/03/2017)

» Xem tiếp...