Kiến trúc

Nhà đất ở Burkina Faso: khó mà bắt chước 28. 09. 15 - 8:28 am

Phát Tường tổng hợp và dịch

.

Ở phía Nam nước Burkina Faso thuộc Tây Phi có một tộc người tên là Gurunsi (hay Grusi, tức “sắt đâm không thủng”), chuyên nói tiếng Gur, dân số chừng 1 triệu.

Tộc người này cũng có ở Ghana, và ở đâu thì cũng thế, họ cũng nổi tiếng vì sở thích trang hoàng nhà cửa bằng những bức tranh tường, cộng thêm những mặt nạ độc đáo họ mang vào các dịp lễ lạc. Mặt nạ họ làm thường có mắt tròn to nhiều vòng đầm tâm, tô màu đen, trắng và đỏ.

 

Người Gurunsi tin vào một vị thượng đế tên là Yi. Sau khi sáng tạo nên thế giới, Yi trao cho Su nhiệm vụ chăm sóc loài người, còn mình thì tách khỏi loài người. Su được thể hiện trong các mặt nạ và tượng. Còn Yi được thờ tại một bàn thờ trung tâm trong làng. Mỗi bộ lạc có những vật ma thuật riêng mà họ tin là có thể giúp họ kết nối với các thế lực thiên nhiên.

Làng Tiébélé ở Burkina Faso là một thí dụ điển hình của khiếu trang trí kiến trúc. Phần lớn người dân tại đây vẫn còn sống trong những ngôi nhà truyền thống vách đất (thường là một hỗn hợp của bùn, đất sét, phân bò). Nhà tròn hay vuông vắn, nền bằng đá hoặc gạch. Nhà vuông là của những người đã kết hôn. Nhà chữ nhật cho bọn độc thân, loại đã quá “già” để sống với bố mẹ, phải ra riêng.

 

 

Như hầu hết các ngôi nhà ở xứ châu Phi thời tiết khắc nghiệt, những căn nhà này tương thích với điều khiện khí hậu địa phương. Tường dày để ngăn nắng gắt ban ngày nhưng lại giữ được hơi ấm về đêm (ở sa mạc đến đêm là thành lạnh buốt). Cũng có những ô được trổ ra ngoài nhưng là tối thiểu, thường chỉ có một cửa để ra vào. Dạng nhà này cũng dùng để cố thủ trong những trận “uýnh nhau” giữa các bộ lạc rất tốt. Bên trong thì cũng giống như nhiều ngôi nhà châu Phi khác, điểm đặc biệt duy nhất là tường ngoài nhà được các bà nội trợ trang trí vẽ vời như những tác phẩm nghệ thuật.

 

 

 

 

 

 

 

Nhưng rõ ràng đây không phải là hứng lên thì vẽ, vì với mọi thể loại nghệ thuật của châu Phi, luôn luôn phải có một ý nghĩa và một mục đích mạnh mẽ phía sau những việc người ta làm. Cứ theo truyền thống thì không bao giờ có nghệ thuật chỉ đơn thuần vì nghệ thuật, phải có một mục đích vượt lên khỏi việc nhìn đèm đẹp hay trang trí. Những họa tiết trên tường đều mang một ý nghĩa nào đó, thí dụ hình rắn và cá sấu là để bảo vệ nhà…

*

Một số hình ảnh về nhà ở làng Tiébélé:

 

 

 

 

 

 

Bài đã đăng

• Đi LX xem WC (bài 16): Tiến về Cung điện Mùa đông - Đặng Thái (25/03/2021)
• Mar-a-Lago của Donald Trump:
  kiếm ra tiền trong mọi hoàn cảnh - Anh Nguyễn (27/02/2019)
• Bốn ví dụ dùng màu đỏ hiệu quả trong kiến trúc  - Tom Dobbins – Như Mai dịch (25/07/2018)
• Đang diễn ra: Làm sao để THÍCH ỨNG được chủ đầu tư (mà vẫn sáng tạo)? - Thông tin từ ban tổ chức (30/05/2018)
• Vì sao thoạt đầu tôi lại ghét thư viện đẹp nhất nước Mỹ - Sara Bliss – Lê Vy dịch (29/09/2017)
• The Breakers (phần 2): không ai long lanh được suốt ba đời... - Anh Nguyễn (30/04/2017)
• The Breakers (phần 1): nhà của Vanderbilt - "người giàu nứt đố đổ vách" - Anh Nguyễn (29/04/2017)
• Sướng và khổ khi ở trong nhà của Frank Lloyd Wright - An Ng dịch (24/04/2017)
• Binh House của Võ Trọng Nghĩa đầy cây xanh giữa Sài Gòn - Phát Tường lược dịch (22/04/2017)
• Làm vườn trên ban công: tìm ra tổ hợp cây tương sinh-tương khắc - Người nông dân ban công Dao Ngo (11/04/2017)

» Xem tiếp...