Một gala “khủng” dưới bàn tay Marina Abramovic

Đi và Ở

Tin tức

Nghệ sĩ

Soi học

Bài mới đăng

Bàn luận

Nhân phim đam mỹ bị cấm, nghĩ về tình tri kỷ

Chỉ anh hùng mới có tri kỷ, không có tình bạn giữa kẻ cướp.

Khác

Một gala “khủng” dưới bàn tay Marina Abramovic 17. 11. 11 - 11:26 am

Booth Moore - Hữu Khoa lược dịch

Làm sao tìm được một từ để diễn tả cho đúng một tiệc gala của bảo tàng, với khách mời vị nào vị nấy đều được yêu cầu mặc một áo choàng phòng thí nghiệm, và điểm nhất chính giữa các bàn xoay là những người sống, còn món tráng miệng là những phần thân thể ăn được?

Hoành tráng. Đó chính là gala diễn ra tại MoCA (Bảo tàng Nghệ thuật Đương đại) vào hôm thứ Bảy, 12. 11. 2011. Với tên gọi Tuyên ngôn đời nghệ sĩ, sự kiện này được thai nghén bởi nghệ sĩ trình diễn Marina Abramovic. Chưa diễn ra, nó đã gây nên bao nhiêu là tranh cãi. Việc dùng người để trang trí bàn ăn tự nó phần nào đã là tuyên ngôn, với những thân thể phụ nữ nằm tồng ngồng trên những chiếc bàn xoay. Nhưng nhà biên đạo múa Yvonne Rainer gọi đó là “bóc lột” (vì trả công thấp cho người trình diễn) và “lố bịch” (vì như Abramovic cho biết, bà “được cho phép” sử dụng cơ thể người nữ khỏa thân, nhưng cơ thể nam giới thì không.)

Trên những chiếc bàn khác là những đầu người sống thò lên. Tại mỗi bàn có một tấm bảng nhỏ chỉ dẫn khách “chỉ nhìn thôi đừng sờ” những người biểu diễn. “Vật trang trí sẽ quan sát quý vị. Quý vị có thể quan sát vật trang trí. Không chạm, không cho ăn, không mời uống, không được thất lễ với vật trang trí. Mọi giao tiếp và liên hệ với vật trang trí phải là không lời.” v.v…

Và khía cạnh nghệ thuật trình diễn không phải chỉ dừng ở nỗ lực thò đầu hay nằm im của những người trình diễn: bạn cứ thử dùng món frisee salad trong lúc bị/được “vật trang trí” kia lặng lẽ nhìn (và đánh giá) mà xem!

Những chiếc áo của phòng thí nghiệm (mà ai nấy đều được đề nghị khoác lên khi bước vào phòng tiệc) đã được thiết kế để khách tham dự cũng trở thành một phần của buổi trình diễn. Thật lý thú làm sao, chúng cũng đã san phẳng sân đua thời trang tại đây, khi biến những người đẹp Hollywood trông giống hệt như những diễn viên bước thẳng ra từ bộ phim “Bệnh viện Đa khoa” (General Hospital). Nhiều người khó chịu, dĩ nhiên, nhưng phần đông là lịch sự chấp hành, trong đó có cả chủ tịch danh dự – người đẹp Nga- Dasha Zhukova.

Ca sĩ Gwen Stefani và Dasha Zhukova (trước khi khoác áo phòng thí nghiệm)

Gala này, với mục đích quyên $2.5 triệu cho bảo tàng, đã đạt tới “cực điểm” của nó bằng một màn trình diễn của Deborah Harry dâng những phần thân thể để tráng miệng – dưới dạng hai chiếc bánh trông giống hệt và to đúng bằng Abramovic với Harry. Sau khi hai quý bà này nhúng hai con dao bằng thép vào hai hình nộm bằng bánh ngọt, moi ra hai trái tim mứt, đám phục vụ tiến tới bẻ ngón tay, khoét ngực, v.v… và mang tới phục vụ khách. Quả là một cảnh tượng siêu thực chưa từng có.

Abramovic và Deborah Harry trình diễn màn “moi tim”

Hai năm vừa qua của MoCA được gọi là một cuộc xoay chuyển ngoạn mục, dưới sự điều hành của giám đốc Jeffrey Deitch, với tiền cho bảo tàng được tăng gấp đôi và lượng khách tham quan tăng gấp ba. Chọn Abramovic làm đạo diễn cho gala này, Deitch nói bà là “nghệ sĩ trình diễn vẫn còn làm việc mà có ảnh hưởng nhất thời nay”.

Chủ tịch Gala MoCA Maria-Arena-Bell (áo đỏ), nghệ sĩ Tilda Swinton (giữa) và giám đốc MoCA Jeffery-Deitch.

Thế rồi Abramovic lên sân khấu. Bà nói, “Vẫn biết không dễ gì buộc tất cả các vị phải mặc áo phòng thí nghiệm. Nhưng tôi thích cái ý tưởng biến đổi/cải dạng.” Bà cảm ơn 120 nghệ sĩ trình diễn tham dự vào chương trình, một số người đã phải gần như bất động và tập trung cao độ suốt bốn tiếng đồng hồ.

Thống đốc Cali là Jerry Brown và thị trưởng Los Angeles là Antonio Villaraigosa nằm trong số khách cao cấp. Rồi các diễn viên đình đám, ca sĩ nổi tiếng, ngôi sao thời trang… Không ai ngờ mặc đồ đẹp rồi tới nơi lại phải khoác áo phòng thí nghiệm giống hệt nhau. Biết thế Von Teese đã chẳng mất công diện áo choàng của Jean Paul Gaultier, hay nghệ sĩ Rosson Crow diện chiếc váy xòe đuôi kiểu cổ điển của Don Loper, hay Gelila Puck đội một cái mũ từ thời 1920s…

Những chiếc áo choàng trắng phòng thí nghiệm có thể đã làm cho ta khó mà đọc được những thông điệp thời trang của người dự, nhưng tự bản thân chúng đã là một thông điệp. Khi những con người bọc trong lớp áo choàng ấy đột ngột thoát xác thành tầng lớp phục vụ, người ta ngay lập tức tự hỏi phải chăng đây chính là một màn nghệ thuật trình diễn khác.