Thử bênh hai ông anh tí nhé!

Đi và Ở

Tin tức

Nghệ sĩ

Soi học

Bài mới đăng

Bàn luận

Nhân phim đam mỹ bị cấm, nghĩ về tình tri kỷ

Chỉ anh hùng mới có tri kỷ, không có tình bạn giữa kẻ cướp.

Bàn luận

Thử bênh hai ông anh tí nhé! 17. 03. 12 - 4:07 pm

Phạm Huy Thông

SOI: Đây là cmt của họa sĩ Phạm Huy Thông cho bài “Tác phẩm không hay bằng lời dẫn và tiêu đề?”. Soi xin đưa lên thành bài để các bạn dễ thảo luận. Tên bài do Soi đặt.

Nào! Cho tớ bênh hai ông anh tí nhé. Xin viết một mạch, nếu có gì sơ xuất xin được lượng thứ.

Nghệ thuật, nhất là những tác phẩm nghệ thuật bám lấy chủ đề đời sống thường sẽ được người xem đón nhận một cách rất đa dạng. Bởi trải nghiệm cuộc sống của mỗi người xem khác nhau nên khi đứng trước một tác phẩm sẽ có những “giải mã”, cảm nhận và liên tưởng khác nhau.

Tôi nhớ lại chuyến thực tập trên Quản Bạ, Hà Giang khi mình còn là sinh viên năm thứ 3. Điều mà tôi “ấn tượng” nhất trong phiên chợ vùng cao không phải là váy áo thổ cẩm, không phải là những con lợn, con chó đem bán được buộc dây chéo qua ngực, mà là sự xâm chiếm của hàng nhựa Tàu, của vải vóc và áo phông từ miền xuôi. Thất vọng tràn trề khi nhìn những tà váy thổ cẩm thiếu nữ bị màu xanh phản quang chói lọi của ủng nhựa Tàu nuốt chửng. Đời sống người dân tộc bây giờ là thế. Văn hóa đang bị xâm thực bởi công nghệ, sản phẩm tiêu dùng hiện đại. Phạm Thái Bình lựa chọn đề tài dân tộc (không biết có phải vì anh quê gốc cửa khẩu Lạng Sơn không) giống như nhiều thầy giáo, sinh viên trong trường khác đã chọn đề tài dễ luộc (và phát ngán này). Nhưng bản lĩnh của củ nghệ này thể hiện ở chỗ anh vẫn tìm ra được cái mới, cái khác khi dấn vào một đề tài đã quá nhiều người làm. Bởi câu chuyện mà anh phản ảnh trong các tác phẩm thể hiện những biến chuyển mới trong đời sống của đối tượng được phản ảnh.

Nói thật lòng, khi mới bước vào phòng triển lãm, tôi hơi băn khoăn về lượng và cách bài trí các tác phẩm. Có vẻ hơi chật và nhộn nhạo. Liệu tác giả có tiếc công làm mà bày hơi tham không. Nhưng khi tìm hiểu kỹ nội dung trong các tác phẩm, tôi lại thấy cảnh chật chội, nhộn nhạo trong cách trưng bày lại có tác dụng riêng của nó. Đời sống người vùng cao bây giờ thực sự cũng nhộn nhạo thế, không giống tí nào cảnh xúng xính váy hoa, hay núi rừng mơ mộng vốn hay được thấy trong các gallery hàng chợ hay các triển lãm cúng cụ “chán chẳng buồn xem”.

Lấy lại ví dụ tác phẩm Gà trống và nói theo cách cảm nhận của tôi nhé: Chuyện ông bố đơn thân gà trống nuôi con thì không phải lạ. Người miền xuôi có cảnh đó thì người miền ngược chắc cũng lẻ tẻ có cảnh đó. Nhưng dường như ở đây tác giả không ngẫu hứng tả một cá nhân đơn lẻ mà làm tác phẩm này khi thấy một hiện tượng (hoặc mầm mống của một hiện tương) có nguy cơ trở nên phổ biến. Sự giao lưu kinh tế xuyên vùng miền, xuyên đường biên khiến mô hình hôn nhân của người dân tộc đang bị thách thức. Rồi thì chuyện các bà mẹ bỏ chồng xuống xuôi, bỏ con vượt biên hành nghề này nọ ngày càng được nhắc đến nhiều hơn xưa… Cũng có khi tác giả chẳng nghĩ như tôi. Nhưng tác phẩm có quyền gợi chuyện như vậy, và tôi – một người xem, có quyền liên hệ đến những vấn đề như vậy. Thế là hay rồi.

"Gà trống", Phạm Thái Bình

Về triển lãm của anh Nguyễn Thế Sơn, thú thật tôi cũng không hiểu lắm về tác dụng của việc mô hình hóa các bức ảnh nên không thể bênh anh trong điểm này. Nhưng về nội dung các bức ảnh, xin kể một câu chuyện nhỏ: Trong buổi khai mạc, vợ tôi – một người ngoài nghề, có thắc mắc (xin đăng nguyên văn như thế này): “Anh ơi, sao nhiếp ảnh gì mà lại chụp choẹt một phát nguyên cái nhà là xong.” Tôi phải giải thích với vợ tôi một cách nôm na dễ hiểu (xin đăng không nguyên văn như thế này): Ví dụ em thấy các bác nhiếp ảnh gia ngày xưa không? Các bác ấy về nông thôn chụp ảnh đồng lúa vàng, các cô thôn nữ hăng say gặt hái, mồ hôi ướt áo… các chàng trai lực điền thì lái máy cày… và thế là ta có nhiều bức ảnh đẹp để đời. Cái loại ảnh đó tạm gọi là “bài ca lao động”. Anh Sơn bây giờ cũng vác máy ảnh về cánh đồng xưa, nhưng đất thổ canh giờ đã thành thổ cư, nhà cao tầng, karaoke… thôn nữ đời mới bây giờ không còn gặt hái nữa mà giống trong bức ảnh ở góc trong kia, họ đang ngồi trong ánh đèn hồng, túc trực để được điều động lên các phòng karaoke. Họ cũng đang hăng say lao động, mồ hôi ướt váy… Các chàng trai lực điền thì xếp xe máy, bảo vệ vòng ngoài… Vậy thì ảnh này cũng là “bài ca lao động” nhưng có hơi thở đương đại, có quan sát riêng của người chụp. Thế là hay rồi.

Từ trái sang phải: Hệ thống đồng giá 150K – Vẻ đẹp thuần khiết – Cao hơn từ 5 đến 10 cm – Nha khoa Obama – Vua ảnh.

Túm lại, triển lãm của anh Bình, anh Sơn, có thể gây hụt hẫng cho Giỏ Mây, có thể làm tôi khoái trá và có thể làm người nào khác sướng rơi lệ. Chất lượng của tác phẩm, lại một lần nữa được chứng minh, rất phụ thuộc vào cái “duyên” của nó với từng người xem cụ thể. Bởi vậy cái quan trọng của người nghệ sĩ (theo tôi) là cứ làm theo hiểu biết của mình, không phải chiều lòng đám đông nào cả. Trước sau gì sẽ tìm được tri kỷ thôi.

Cám ơn bạn Giỏ Mây về cảm nhận của bạn và mong bạn không nghĩ rằng tôi đang cố gắng phủ nhận bạn. Chúc vui.

Bài liên quan:

– Tác phẩm không hay bằng lời dẫn và tiêu đề?
– Thử bênh hai ông anh tí nhé!
– Duỗi não