Nghệ sĩ thế giới

Giải Turner 2016, bài 1: Từ bệ phóng đắt giá gây tranh cãi 17. 05. 16 - 6:51 am

Hữu Khoa tổng hợp và dịch

Hôm thứ Năm, 12. 5. 2016, Tate Britain đã thông báo danh sách những người vào chung kết giải Turner 2016. Bốn người “từ-nay-lên-hương” là Michael Dean, Anthea Hamilton, Helen Marten, và Josephine Pryde.

Giải Turner được trao hàng năm cho một (01) nghệ sĩ dưới 50 tuổi, hoặc là sinh ra tại Anh, hoặc đang sinh sống tại Anh. Kể từ 2012, đây là lần đầu tiên cả danh sách vào chung kết toàn những người sinh ra tại Anh.

Tiêu chí của đề cử dựa trên những triển lãm hay dự án đã được bày trên thế giới trong vài năm trước. Và như đã thành lệ với giải thưởng nhiều tiếng tăm và có lợi cho nghề nghiệp này, những cái tên lọt vào chung kết năm nay cũng hoàn toàn xa lạ với thế giới, kể cả những thổ công của làng nghệ thuật cũng chịu, không biết.

Giải Turner vốn được/bị gắn với những gì gây tranh cãi, thí dụ hồi 1992 là trao cho Damien Hirst với tác phẩm “Physical Impossibility of Death in the Mind of Someone Living” (1991), hay hồi 1999 triển lãm tác phẩm “My Bed” của Tracey Emin, cũng là một ứng viên của giải năm ấy.

 

Năm nay, tác phẩm của một ứng viên giải – Anthea Hamilton – vừa công bố đã gây lắm xì xèo. “Project for Door (dựa theo Gaetano Pesce)” là một cặp mông to bị vạch ra.

*

Giải Turner được lấy theo tên của họa sĩ J. M. W. Turner, do Tate gallery lập ra, với tác phẩm của 4 nghệ sĩ vào chung kết sẽ được bày tại Tate Britain. Giải ra đời vào năm 1984, và từ đó tới nay, nó đã trở thành giải thưởng được nói tới nhiều nhất ở Anh. Mỗi lần công bố danh sách đề cử, mọi phương tiện truyền thông đều phải nhảy vào bàn tán.

Giải Turner gây lắm tranh cãi, và không những từ các đề cử  (“Thế này mà gọi là nghệ thuật à?”) mà còn từ những thứ râu ria (quan khách, diễn từ, tin đồn tiêu cực…). Ngay khi được đề cử, 4 ứng viên sẽ được triển lãm tại Tate Britain, tuy nhiên việc chấm giải không dựa trên triển lãm này, mà dựa trên những triển lãm trước đó đã khiến các nghệ sĩ được đề cử. Tổng giá trị giải là 40.000 bảng. Tuy nhiên triển lãm trước trao giải hay giá trị của giải thưởng lại còn phụ thuộc vào nhà tài trợ. Năm 1987 chẳng hạn, tiền thắng giải (ngày ấy là 10.000 bảng) do ngân hàng đầu tư Drexel Burnham Lambert cấp, nhưng đến khi phá sản, ngân hàng này rút lui, khiến giải Turner năm 1990 cũng phải hủy. Ngược lại, khi kênh truyền hình độc lập Channel 4 nhảy vào tài trợ năm 1991, họ tăng giá trị giải thưởng lên gấp đôi (thành 20.000 bảng), cho tiền làm event, lại còn quay tài liệu và phát hình lễ trao giải. Đến 2004, hãng Gin của Gordon thế chân Channel 4, tăng giải thưởng thành 40.000 bảng, mỗi người vào chung kết được 5.000, còn lại người thắng cuộc là 25.000.

Hầu hết các nghệ sĩ khi được đề cử giải Turner sau đó mới được công chúng quan tâm. Nhiều người còn lúc túng khi bất thình lình được tiếp xúc ồ ạt với truyền thông (dĩ nhiên sau này họ nói giỏi rồi). Giá tác phẩm của họ sau đó nói chung là tăng. Vài người được giải sau trở thành giáo khảo cho Tate, như Chris Ofili (Turner 1998), Anish Kapoor (Turner 1991) và Jeremy Deller (Turner 2003). Lại cũng có nghệ sĩ, như Sarah Lucas, đã từ chối khi được đề cử.

Chúng tôi sẽ điểm qua từng ứng viên trong các bài sau.

 

Bài đã đăng

• Vicente Blanco Mosquera: vẽ chuyện gì mà vui thế? - . (21/03/2024)
• Gazan Fathi Ghaben: sinh trong lều và ra đi uất ức trong lều - Từ Hyperallergic (29/02/2024)
• Robert Ryman: trắng tự nhiên nên dừng rất đúng lúc - Từ The New York Times (09/01/2024)
• Daniel Lind-Ramos: nghệ thuật như một củ hành lộng lẫy - Soi dịch (28/08/2023)
• Tác phẩm bị ăn vì người xem bị đói - Pug dịch từ CNN (03/05/2023)
• Xóa hết graffiti trong đường hầm: kẻ ngỡ ngàng, người nhẹ nhõm - Soi tổng hợp và dịch (29/01/2023)
• Tsukioka Yoshitoshi (bài 4): Người tài máu me và sa đọa - Candid (02/08/2022)
• Artemisia Gentileschi (bài 3): Tài năng xuất chúng suýt bị lãng quên - Willow Wằn Wại (07/07/2022)
• Artemisia Gentileschi (bài 2): Cắt đầu Holofermes phải cần thêm cô hầu gái - Willow Wằn Wại (24/06/2022)
• Artemisia Gentileschi (bài 1): Vì sao lại vẽ Judith cắt đầu Holofermes? - Willow Wằn Wại (21/06/2022)

» Xem tiếp...