Nghệ sĩ thế giới

Không còn là “một ngày bình thường trong đời Ngải Vị Vị” 06. 04. 11 - 8:32 am

Austin Ramzy - Đan Thanh dịch

“Chuyện thần tiên” – tác phẩm của Ngải Vị Vị tại Documenta 12, 2007. Với dự án này, Ngải mang tổng cộng 1001 người từ khắp Trung Quốc tới một thành phố nhỏ của Đức có tên là Kassel. Họ được chọn qua một thư mời mở đăng trên blog của Ngải. Ngải thậm chí còn thiết kế quần áo, hành lý, và nhà tạm cho họ trong một nhà máy dệt cũ. Ông đưa 1001 người này đi chơi quanh thành phố trong suốt thời gian ba tháng làm triển lãm, đương nhiên là thành nhiều đợt: những người tham gia được chia làm năm nhóm, mỗi nhóm lưu lại Kassel 8 ngày. “Thần tiên” đây không phải là quần áo hay đồ đạc, mà là trải nghiệm của những con người này về mặt tinh thần. Trong triển lãm này, một tác phẩm ngoài trời của Ngải có tên Template, làm bằng những cánh cửa lớn và cửa sổ bằng gỗ của những ngôi nhà đời Minh và đời Thanh, đã bị sập sau một cơn bão.

Ngải Vị Vị (Ai Weiwei) – nghệ sĩ, nhà bất đồng chính kiến người Trung Quốc vừa bị bắt hôm chủ nhật 3. 4 vừa qua tại sân bay Bắc Kinh khi đang tìm cách bay sang Hong Kong. Trước đó ông đã từng bị cấm rời đất nước. Hồi tháng 12, ông bị ngăn cản, không cho bay sang Hàn Quốc, ngay trước lễ trao giải Nobel Hòa bình cho Lưu Hiểu Ba, nhà bất đồng chính kiến đang bị giam giữ. Trước kia Ngải cũng từng bị bắt, trong đó có một lần cách đây hai năm ở Thành Đô, khi ấy ông bị cảnh sát đánh đau đến nỗi phải sang Đức phẫu thuật sọ. Và ông bị quản thúc tại gia ở Bắc Kinh mùa thu năm ngoái, để ngăn việc ông đi Thượng Hải dự một bữa tiệc ở xưởng nghệ thuật cá nhân tại đó – bữa tiệc này đã nhanh chóng bị chính quyền giải tán.

Do vậy, rất dễ nhìn nhận va chạm mới đây nhất của ông với chính quyền là “lại một ngày bình thường trong đời Ngải Vị Vị”. Ông là một nhân vật tiếng tăm. Vào các buổi sáng, ông thường trả lời phỏng vấn, lên án chính quyền Trung Quốc, buổi chiều thì hướng dẫn xưởng nghệ thuật của mình sáng tạo ra những tác phẩm nghệ thuật làm ông nổi tiếng trên bình diện quốc tế. Và ông không ngừng viết trên mạng Twitter, điều khiến ông trở thành anh hùng trước mắt rất nhiều người Trung Quốc trẻ tuổi thành thạo Internet. Một số thậm chí còn tôn xưng ông là “Ngải Thần” (Ai Shen).

Đập vỡ một chiếc bình đời Hán là một tác phẩm của Ngải Vị Vị – một sự đập đổ những giá trị cũ, nặng nề?

 
Từ lâu tác phẩm của ông đã có tính chính trị. Ông từng tuyệt thực vào năm 1989 khi còn làm việc ở New York, để ủng hộ cuộc biểu tình của sinh viên trên Quảng trường Thiên An Môn. Loạt ảnh chụp từ năm 1995 tới năm 2003 của ông, nhan đề “Nghiên cứu toàn cảnh”, ghi lại hình ông trỏ ngón tay giữa về phía các trung tâm quyền lực văn hóa và chính trị, kể cả Thiên An Môn và Nhà Trắng. Quan điểm chính trị của ông càng nhất quán hơn kể từ khi ông bắt đầu viết blog vào năm 2006, và đặc biệt là sau vụ động đất ở Tứ Xuyên năm 2008, khi hàng nghìn học sinh chết vì trường sập. Sau đó ông đã tổ chức một chiến dịch tìm kiếm tên tuổi những học sinh thiệt mạng, và làm một nghệ phẩm gồm hàng nghìn chiếc ba-lô để tưởng niệm các em học sinh đó.

 Người ta luôn tin rằng danh tiếng của Ngải, vừa trên cương vị một nghệ sĩ, vừa là con trai của Ngải Thanh (Ai Qing), nhà thơ với những tác phẩm cực kỳ nổi tiếng ở Trung Quốc, sẽ bảo vệ cho ông. Danh tiếng ấy có thể không giúp ông thoát khỏi quả đấm của một viên cảnh sát Tứ Xuyên, nhưng có thể bảo vệ để ông không bị giam giữ dài ngày. Giờ đây, cuộc đàn áp mở rộng, khởi đầu từ những lời kêu gọi nặc danh trên mạng – tổ chức “cách mạng hoa nhài” kiểu Tunisia – đã làm thay đổi lý luận ấy. Trong vòng vài tuần qua, 26 người đã bị bắt, hơn 30 người mất tích, và 200 người bị quản thúc tại gia…

Sân vận động tổ chim nổi tiếng của Bắc Kinh cũng có công thiết kế của Ngải Vị Vị

Cuộc đàn áp gần đây là lần mạnh nhất trong vòng ít nhất một thập kỷ qua, nhưng vụ bắt Ngải còn đưa sự việc tới một cực mới: xưởng nghệ thuật của Ngải ở Bắc Kinh cũng bị bố ráp hôm chủ nhật, vài nhân viên bị thẩm vấn, cho thấy việc bắt giữ Ngải không đơn thuần là để cấm ông đi lại. Sau người tù được giải Nobel Hòa bình Lưu Hiểu Ba, Ngải Vị Vị là nhà bất đồng chính kiến nổi tiếng nhất Trung Quốc. Sự nổi tiếng đó xuất phát từ thực tế rằng ông là một nghệ sĩ hàng đầu, được biết đến trên phạm vi quốc tế ngay cả khi không hoạt động chính trị. Và từ rất lâu nay thì danh tiếng ấy vẫn là một cái khiên bảo vệ ông. Bằng việc bắt giữ Ngải, chính quyền Trung Quốc nhắc nhở toàn dân tộc rằng không một kẻ nào thách thức quyền cai trị của họ mà lại có thể an toàn.

Một số tác phẩm của Ngải Vị Vị:

Moon Chest (Tủ có khoét lỗ như mặt trăng?)

.

Forever Bicycles – Sắp đặt

.

Theo trang Ba Sàm

*

Bài liên quan:

– Sắp đặt khổng lồ với hạt hướng dương
– Triển lãm của Ai Weiwei đóng cửa
– Chôm đi vài hạt liệu có ok?
– Tôi nghĩ gì khi giẫm hạt hướng dương?
– Tin-ảnh: Hội chợ + dỡ nhà
– 12 con giáp của Ngải Vị Vị
– Tin-ảnh: Vẽ đẹp cho đời sau xem
– Không còn là “một ngày bình thường trong đời Ngải Vị Vị”
– Ngải Vị Vị đã thú tội?
– Vợ Ngải Vị Vị: Chồng tôi căng thẳng, vẻ khó hiểu, nhưng khỏe mạnh!
– Cạo đầu vì Ngải Vị Vị
– Ngải Vị Vị: Tự do toàn thân thể, trừ cái lưỡi!
– Hàng ngàn người quyên tiền để giúp Ngải Vị Vị trả thuế
– Hết quyên tiền lại tới khỏa thân vì Ngải Vị Vị 
– Ai Wei Wei đã động tới sữa bột   
– Sách mới về Ai Wei Wei: Biểu tượng hóa người nghệ sỹ 

Chia sẻ:

Bài đã đăng

• Vicente Blanco Mosquera: vẽ chuyện gì mà vui thế? - . (21/03/2024)
• Gazan Fathi Ghaben: sinh trong lều và ra đi uất ức trong lều - Từ Hyperallergic (29/02/2024)
• Robert Ryman: trắng tự nhiên nên dừng rất đúng lúc - Từ The New York Times (09/01/2024)
• Daniel Lind-Ramos: nghệ thuật như một củ hành lộng lẫy - Soi dịch (28/08/2023)
• Tác phẩm bị ăn vì người xem bị đói - Pug dịch từ CNN (03/05/2023)
• Xóa hết graffiti trong đường hầm: kẻ ngỡ ngàng, người nhẹ nhõm - Soi tổng hợp và dịch (29/01/2023)
• Tsukioka Yoshitoshi (bài 4): Người tài máu me và sa đọa - Candid (02/08/2022)
• Artemisia Gentileschi (bài 3): Tài năng xuất chúng suýt bị lãng quên - Willow Wằn Wại (07/07/2022)
• Artemisia Gentileschi (bài 2): Cắt đầu Holofermes phải cần thêm cô hầu gái - Willow Wằn Wại (24/06/2022)
• Artemisia Gentileschi (bài 1): Vì sao lại vẽ Judith cắt đầu Holofermes? - Willow Wằn Wại (21/06/2022)

» Xem tiếp...